Bên cạnh giá trị về tiết kiệm chi tiêu, về dinh dưỡng, canh rau tạp tàng còn là một phương thuốc Nam rất linh hoạt trong biến hoá gia giảm để vận dụng phòng chữa một số bệnh như nóng nhiệt, táo bón, tiểu gắt, viêm đường tiêu hoá, tiết niệu, dị ứng, phong ngưá, ghẻ lở, rôm sẩy, kiết lỵ, tiêu chảy, ho, cảm, …
Tuỳ theo tình hình sức khoẻ, chứng bệnh thường gặp của mỗi người trong gia đình, ta có thể chọn lựa các món rau thích hợp để nấu món canh tạp tàng phục vụ bữa ăn gia đình, vừa ăn, vừa phòng chữa bệnh, bảo vệ sức khỏe. Để dễ nhớ, xin có bài lục bát sau:
Miếng bát dây mọc quanh rào
Tính mát, vị ngọt đi vào tâm, can
Thanh nhiệt, giải độc, tiêu ban
Nhuận trường, lợi thủy, tiểu đường dùng ngay.
Chùm ngay làm trụ trồng dây
Thanh long, tiêu, lốt, trầu cay quê mình
Lá non tính mát, ngọt, lành
Giải nhiệt, mát huyết, tiêu viêm thường dùng
Chữa chứng huyết vận sưng cùng
Sốt cao, xuất huyết, ban hung đỏ người.
Rau Nhớt còn gọi rau Đay
Vị lạt, tính mát, an thai, nhuận trường,
Kháng viêm, giải độc, ho thường
Lợi sữa, cầm máu, mát đường huyết thông.
Rau Má có khắp ruộng đồng,
Tính mát, vị nhẩn giải trong nhiệt nhiều
Lợi tiểu, giải độc, lỵ tiêu
Rôm sẩy, mẩn ngứa, sốt cao ... hãy dùng.
Rau đắng đồng, biển hoặc trồng,
Vị đắng, tính mát nhuận thông can, trường
Viêm gan mật, mắt da vàng
Sỏi thận, tiểu gắt, sẩy càng, nhọt ung.
Chùm Ngót vị ngọt, tính lương (mát )
Tiêu viêm, thanh nhiệt, lỵ trường, giải ban,
Viêm họng, tưa lưỡi hay dùng
Trị thêm rắn cắn, lại cùng sót nhau.
Mồng tơi tính lạnh, vị chua
Giải nhiệt, tăng sữa, lại vừa tiêu ung,
Nhuận trường, ban nóng trẻ con,
Người già táo bón dùng trong nhẹ người.
Rau giền nhiều loại quanh ta
Vị ngọt, tính mát... trong nhà thường giâm
Giải nhiệt, sáng mắt, nhuận trường,
Tiêu viêm, bổ máu, mát gan thiệt là...
Rau Mỏ che mát cổng nhà
Vị nhẩn, tính mát, ngọn ra vừa dùng.
Nấu canh giải nhiệt bên trong
Tiêu viêm, kiết lỵ, tiểu thông, cầu đều.
Ngọn khoai lang có khắp miền
Vị nghe ngọt chát, tính bình dễ ăn
Trẻ, già táo bón khó khăn
Nhuận trường, tiêu khát ( tiểu đường ) dùng dần bệnh yên.
Nhãn lồng - Chùm bao - Lạc tiên
An thần dễ ngủ, suy tim, giật mình,
Khắp nơi bờ bụi, rào ranh
Dùng làm trà uống, nấu canh trưa chiều
Rau Sam tính lạnh, vị chua
Sát trùng, tiêu độc, lỵ vừa huyết lâm,
Bụng đau, đường ruột lâm râm,
Mạch lươn, trĩ nội, giun kim, chốc đầu.
Lương y Lê Ngọc Vân