(NTO) Dân quân tự vệ (DQTV) là lực lượng vũ trang quần chúng; là thành phần của lực lượng vũ trang nhân dân; là lực lượng bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà nước. Lực lượng DQTV đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, mà trực tiếp là sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương các cấp và sự chỉ huy trực tiếp của chỉ huy trưởng cơ quan quân sự địa phương.
Lực lượng dân quân giúp dân làm vệ sinh môi trường. Ảnh: V.H
Nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò của lực lượng DQTV, những năm qua, cơ quan quân sự các cấp đã chủ động tham mưu cấp ủy Đảng, chính quyền và phối hợp chặt chẽ với ban, ngành, đoàn thể địa phương lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai xây dựng, củng cố lực lượng DQTV rộng khắp, tổ chức lực lượng hợp lý, chất lượng cao, lấy xây dựng về chất lượng chính trị là chính, phát huy vai trò công tác dân vận đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Đến nay tỷ lệ đảng viên trong DQTV đã đạt 14,28% so với lực lượng DQTV; 100% xã, phường, thị trấn thành lập chi bộ quân sự, trong đó 20% chi bộ có chi ủy; 100% chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn là đảng viên, trong đó có 95,39% là cấp ủy viên. Đại đa số cán bộ, đội viên DQTV có bản lĩnh chính trị vững vàng, khả năng hoàn thành nhiệm vụ cao, phát huy tốt vai trò gương mẫu chấp hành, vận động gia đình, người thân, nhân dân chấp hành đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương; trở thành lực lượng nòng cốt trong thực hiện các cuộc vận động, các phong trào cách mạng ở địa phương, góp phần ổn định và nâng cao đời sống nhân dân, bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần đấu tranh phòng, chống âm mưu “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch ở cơ sở.
Lực lượng nữ dân quân tự vệ biểu dương lực lượng trong mùa ra quân huấn luyện. Ảnh: N.Đ
Trong 10 năm qua, thông qua việc thực hiện nhiệm vụ, thường xuyên kết hợp với từng đợt huấn luyện, các đơn vị DQTV đã phối hợp với các ban, ngành liên quan, vận dụng linh hoạt nhiều hình thức tuyên truyền như thông qua sinh hoạt, toạ đàm; thông qua già làng, trưởng thôn, những người có uy tín ở địa phương; trực tiếp gặp gỡ với từng đối tượng, tham gia tổ chức 136 đợt tuyên truyền, vận động trong nhân dân, với khoảng 126.300 lượt người tham dự. Thông qua các hoạt động tuyên truyền về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; các chính sách về quân đội và hậu phương quân đội, các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, địa phương về xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư; phòng, chống âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch, đã góp phần nâng cao nhận thức tinh thần cảnh giác cách mạng, tạo sự đồng thuận trong nhân dân về quyền lợi và nghĩa vụ của công dân trong thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng, với chế độ xã hội chủ nghĩa; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương.
Lực lượng DQTV đã phát huy vai trò trong việc tham gia xây dựng cơ sở địa phương vững mạnh toàn diện và vững mạnh về quốc phòng, an ninh. Hàng năm, 100% số xã, phường, thị trấn trong tỉnh đã xây dựng kế hoạch chiến đấu trị an, kế hoạch chiến đấu tại chỗ và các kế hoạch khác theo quy định. Từ năm 2001 đến nay, có 4.310 lượt cán bộ, đội viên DQTV tham gia giải quyết 810 vụ gây rối trật tự nơi công cộng; 154 lượt cán bộ, đội viên tham gia chống xâm canh, xâm cư, xử lý đưa ra khỏi địa bàn 125 đối tượng có những hành vi sai trái. Lực lượng DQTV đã phối hợp với Công an và Bộ đội Biên phòng tổ chức kiểm tra, kiểm soát địa bàn hơn 2.190 đợt với trên 28.030 lượt người tham gia. DQTV trong tỉnh đã thực hiện tốt việc nắm tình hình địa bàn, hoạt động của các đối tượng, kịp thời phản ảnh, đề xuất lãnh đạo, chỉ huy xử lý một số vụ việc phức tạp xảy ra, đồng thời thực hiện tốt việc nắm và phản ảnh tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân; thường xuyên duy trì các chế độ sẵn sàng chiến đấu, tham gia giải quyết nhiều vụ việc mâu thuẫn nảy sinh ở cơ sở, không để xảy ra “điểm nóng”, góp phần giữ vững ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội tại địa phương. Tích cực cùng nhân dân địa phương tham gia lao động sản xuất, làm kinh tế, chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, góp phần xóa đói giảm nghèo, từng bước cải thiện đời sống. Phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể địa phương, các đơn vị bộ đội đóng trên địa bàn tổ chức các đợt hoạt động làm công tác dân vận. Mười năm qua đã có trên 17.950 lượt cán bộ, đội viên DQTV với hơn 35.900 ngày công làm công tác dân vận, tuyên truyền, vận động giúp đỡ nhân dân, sửa chữa nhà, lao động sản xuất, sửa chữa đường giao thông, trường học, làm vệ sinh môi trường, nạo vét kênh mương, cải tạo đồng ruộng… Có 6.240 lượt cán bộ, đội viên với 6.240 ngày công tham gia phòng, chống cháy rừng. Đặc biệt trong các đợt lũ lụt vào tháng 11-2003, tháng 12- 2005 và cuối tháng 10 đầu tháng 11-2010, cơ quan quân sự các cấp và các đơn vị tự vệ đã huy động 4.452 lượt đội viên DQTV, 13.680 ngày công, phối hợp với các lực lượng và nhân dân địa phương tích cực phòng, chống và khắc phục hậu quả lũ lụt, giúp nhân dân nhanh chóng ổn định đời sống. Lực lượng DQTV cùng các lực lượng khác đã kịp thời di dời 9.740 người dân đến nơi an toàn, vận chuyển 65 tấn gạo, hơn 100 tấn hàng hóa; giúp đỡ nhân dân dựng mới 18 căn nhà bị sập, sửa chữa 82 căn nhà bị hư hỏng; đắp, sửa chữa 14.200m đường liên thôn, liên xã và đường nội đồng; đắp kè xả lũ 48 m3 đất, đá; sửa chữa 17 cầu cống bị hư hỏng; nạo vét 1930m kênh mương, 7.200 m2 ruộng lúa, hoa màu bị đất san lấp; dựng lại 12.200m2 giàn nho, táo bị đổ; làm vệ sinh môi trường các khu trường học, trạm xá, khu dân cư, xử lý làm sạch 729 giếng nước bị ô nhiễm; cấp thuốc miễn phí cho 3.120 người dân, trị giá 57.640.000 đồng. Trong đợt hạn hán năm 2005, lực lượng DQTV đã tham gia đào mới 36 giếng nước, nạo vét 28 giếng nước cũ giúp nhân dân các địa phương có nguồn nguồn nước sinh hoạt. Với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”; đền đáp công ơn các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh cuộc đời mình cho sự nghiệp cách mạng, bằng những việc làm đầy tình nghĩa, lực lượng DQTV trong tỉnh đã phối hợp với các cơ quan, ban, ngành chức năng tìm kiếm, quy tập 122 hài cốt liệt sĩ đưa về các nghĩa trang liệt sĩ; tích cực tham gia phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” ở địa phương, đóng góp quỹ “Đền ơn đáp nghĩa” ở địa phương hàng trăm triệu đồng. Những việc làm đó đã góp phần củng cố lòng tin của nhân dân đối với LLVT, làm cho nhân dân tin yêu, gắn bó với Đảng, với cấp ủy và chính quyền địa phương.
Đứng trước tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có những diễn biến bất lợi, trong nước và trên địa bàn tỉnh còn tiềm ẩn những nhân tố có thể gây mất ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, đặt ra cho công tác dân vận - vận động quần chúng của LLVT tỉnh nói chung và lực lượng DQTV nói riêng những yêu cầu mới, nhiệm vụ ngày càng cao. Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu, mà trực tiếp thường xuyên là cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp trong tỉnh; cơ quan quân sự và các ban, ngành, đoàn thể các cấp cần tích cực, chủ động, chăm lo củng cố, xây dựng lực lượng DQTV vững mạnh, nâng cao chất lượng chính trị; triển khai sâu rộng, đồng bộ, toàn diện công tác dân vận của DQTV với nhiều hình thức phù hợp, góp phần tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, nhiệm vụ chính trị của địa phương; tham gia xóa đói, giảm nghèo, củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn; thực hiện tốt các phong trào, các cuộc vận động; đặc biệt là giúp đỡ nhân dân phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, phòng chống cháy rừng, tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí công tác dân vận của lực lượng DQTV trong tình hình mới.
Đại tá Trần Văn Quang (Phó Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh)