Xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng dân chủ gây bất ổn xã hội

Bài 1: Nhận diện âm mưu và thủ đoạn

Tình trạng lợi dụng dân chủ đưa tin sai sự thật, gây mất niềm tin trong nhân dân đang có những diễn biến phức tạp. Ngày 23-10-2017, Báo cáo của Chính phủ do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trình bày tại Kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XIV khẳng định: “Ðấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, thù địch, thông tin xấu, độc, xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng dân chủ, đưa tin bịa đặt, sai sự thật, kích động, gây bất ổn xã hội” là một trong các nhiệm vụ quan trọng nhằm làm tốt hơn nữa công tác thông tin, truyền thông, tạo đồng thuận xã hội.

Việc các thế lực thù địch và một số tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí với Việt Nam sử dụng phương tiện truyền thông để đưa ra luận điệu sai trái, thù địch, thông tin xấu, độc, bịa đặt, sai sự thật, kích động, gây bất ổn xã hội,... xuất hiện đã khá lâu. Tuy nhiên gần đây, những hoạt động này được triển khai ngày càng ráo riết hơn, trong không gian rộng hơn, tần suất nhiều hơn. Các hoạt động này được tiến hành thường xuyên, có lớp lang, kẻ tung người hứng. Trên internet (in-tơ-nét), không ít địa chỉ từ blog, website, facebook đến YouTube,... liên tục đăng tải, phát hình đủ loại “lời kêu gọi, điều trần, lên tiếng” của các tổ chức, đảng phái hữu danh vô thực, kết hợp với sự phụ họa, tiếp tay thường xuyên của các trang tiếng Việt thuộc RFA, BBC, VOA, RFI... Đáng tiếc là từ thái độ thiếu khách quan, thiếu thiện chí mà mỗi khi đánh giá tình hình dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam, nhất là về tự do ngôn luận, tự do báo chí, một số chính phủ hoặc cơ quan chính phủ, một số nghị sĩ ở nước ngoài, một số tổ chức thế giới nhân danh nhân quyền,… đã sử dụng những thông tin bịa đặt đó làm “tài liệu” phê phán Đảng và Nhà nước Việt Nam, đưa ra đòi hỏi vô lý. Đáng nói là dù nhiều địa chỉ xấu, độc trên internet đã bị ngăn chặn, nhưng một số đối tượng vẫn tìm mọi cách chuyển nội dung đến người đọc trong nước qua facebook, email (thư điện tử), qua vận chuyển hàng hóa giao thương, qua đi lại thăm viếng…

Ở giai đoạn trước, các thế lực thù địch và một số tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí thường chạy theo sự kiện để phê phán, kêu gọi đấu tranh chung chung, nhưng ngày nay họ tỏ ra xảo quyệt hơn và diễn biến tình hình cho thấy rất rõ hình hài một chiến lược có tổ chức, có tính toán, có phân công trách nhiệm, có phối hợp chặt chẽ giữa sử dụng internet làm công cụ truyền thông với hành vi phạm pháp trên thực tế, như tụ tập đông người gây rối loạn trật tự, an toàn xã hội... Tới hiện tại, có thể khẳng định mục tiêu họ xác định làm trọng điểm tập trung chống phá là: thực hiện âm mưu “hạ bệ thần tượng” qua việc xuyên tạc làm tổn hại uy tín lãnh đạo để gây hoài nghi, dẫn tới phủ nhận Chủ nghĩa Mác - Lê-nin và Tư tưởng Hồ Chí Minh, phủ nhận định hướng xã hội chủ nghĩa, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đối với sự phát triển đất nước; đặt các câu hỏi giả định về lịch sử làm cho người tiếp xúc vì nhận thức mơ hồ mà nghi ngờ quá khứ, hoài nghi hiện tại và tương lai. Để tiến công vào tư tưởng chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, tiến công chế độ xã hội, họ phớt lờ định hướng phát triển và các đặc trưng của văn hóa dân tộc,… mà thi nhau ca ngợi “mô hình phương Tây”, tảng lờ các khiếm khuyết cốt tử của mô hình này và đòi sao chép vào Việt Nam, từ đó mê hoặc người nhẹ dạ, cả tin. Một trong những trọng tâm chống phá của các thế lực thù địch là vấn đề dân chủ, nhân quyền được khai thác theo biên độ rộng, từ tự do tôn giáo, tự do ngôn luận, tự do báo chí, thực thi pháp luật, chính sách của Nhà nước,... đến các vấn đề, sự kiện, hiện tượng liên quan trực tiếp một số người, địa phương cụ thể; từ đó gieo rắc trong xã hội quan niệm lệch lạc về nhân quyền như “nhân quyền cao hơn chủ quyền”, “nhân quyền không biên giới”, “lợi ích cá nhân cao hơn lợi ích cộng đồng, lợi ích quốc gia”... Và tranh thủ cơ hội Việt Nam mở rộng giao lưu văn hóa với nước ngoài, các đối tượng chống phá cổ súy sự biến đổi theo hướng thực dụng trong lối sống (nhất là lối sống của thế hệ trẻ), từ đó gieo rắc vào xã hội một lối sống không chỉ thực dụng trong hưởng thụ, mưu cầu lợi ích cá nhân cực đoan, mà còn thực dụng trong nhận thức - đánh giá một số vấn đề chính trị - xã hội, làm cho con người dần sao lãng nghĩa vụ, trách nhiệm với xã hội. Một trọng điểm trong âm mưu thâm độc của họ là hướng tới giới trí thức, văn nghệ sĩ để kích động phản ứng tiêu cực qua các phát ngôn, công trình nghiên cứu, tác phẩm nghệ thuật. Họ lập một số hội đoàn mang danh “độc lập” để thu hút trí thức, văn nghệ sĩ; tìm mọi cách khơi dậy một số sự vụ liên quan văn học và nghệ thuật trong quá khứ; bịa ra một số vấn đề giả tạo như “văn nghệ độc lập với chính trị”, “văn nghệ sĩ là đối trọng của quyền lực chính trị”, “văn nghệ sĩ có sứ mạng phản biện xã hội”,... nhằm tác động, đẩy tới sự chống đối. Họ khích lệ loại tác phẩm nghệ thuật ngầm ẩn xu hướng “nổi loạn”, hoặc moi móc, phê phán chế độ, phê phán lý tưởng và lý luận của Đảng, hay phê phán một số sai lầm, tổn thất trong quá trình cách mạng; kích động một số người bất mãn, hoặc nhân danh yêu nước để thực hiện mưu đồ, tham vọng cá nhân... 

Các thế lực thù địch và một số tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí còn ráo riết tập hợp lực lượng, cố gắng hoạt động trong sự phối hợp giữa trong nước và ngoài nước. Nếu trước đây, lực lượng chống cộng chủ yếu là bộ phận người gốc Việt lưu vong tại Mỹ, thì nay lực lượng này lan ra cả những nước khác, tập trung trong hàng trăm hội đoàn, đảng phái mà nổi lên là “Việt tân” - tổ chức khủng bố gần đây đã ngang nhiên tuyên bố sẽ công khai hoạt động ở Việt Nam! Một số người được RFA, VOA ưu ái dành blog trên trang tiếng Việt để đăng bài. Bài vở của các blog đó chỉ tập trung đề tài duy nhất là chống phá Việt Nam. Dưới nhãn quan của người viết loại blog này thì mọi chủ trương, chính sách, mọi hoạt động ích nước lợi dân của Nhà nước Việt Nam đều tiêu cực, đều xấu.

So với trước đây, phương tiện mà các thế lực thù địch và các tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí với Việt Nam sử dụng để chống phá đã tăng cường hơn rất nhiều, dưới hình thức đa dạng, tinh vi, phức tạp. Khi sự kiện nào đó xảy ra trong nước có thể khai thác, thì ngoài việc đưa tin xuyên tạc, làm rùm beng, cố tình đẩy vấn đề sang phạm vi chính trị, họ nhanh chóng cho ra đời website, blog, facebook mang tên sự kiện để tạo diễn đàn chống phá. Đáng lưu ý là dưới danh nghĩa “phản biện xã hội”, một số website của vài cá nhân, nhóm cá nhân trong nước đã được lập ra nhưng máy chủ đặt ở nước ngoài. Qua đó, các thế lực thù địch và một số tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí cố tình đánh đồng blog, facebook với báo chí, lập cái gọi là “báo lề dân” để đối lập với báo chí chính thống, ủng hộ và cổ súy một số người viết facebook, blog,... rồi lấy đó làm cơ sở để vu cáo Việt Nam vi phạm tự do ngôn luận. Các hoạt động này thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, từ đưa tin đến bình luận, đăng tải tài liệu ngụy tạo; hô hào ký các loại đơn thư kiến nghị để công bố trên internet, thậm chí tiến hành trên một số trang mạng mang danh nghĩa văn học, nghệ thuật. Họ cố gắng đưa ra nhiều loại “món ăn” đa dạng để tạo ấn tượng có sự tham gia của nhiều người, từ đó tìm mọi cách truyền bá, thẩm thấu tin tức thất thiệt, tài liệu giả,… vào đời sống xã hội.

Với âm mưu ngày càng điên cuồng, cố gắng tạo ra nhiều hình thức tuyên truyền tinh vi nhằm lung lạc một số cá nhân còn bị chi phối bởi nhận thức cảm tính, thiếu tỉnh táo; lợi dụng sự bức xúc của dư luận trước một số sự kiện, hiện tượng đã hoặc đang xảy ra; liên tục soi mói, bới móc, phân tích theo hướng xuyên tạc hiện tượng hoặc sự kiện, đánh đồng hiện tượng với bản chất, làm mờ nhòe quan hệ giữa ngẫu nhiên và tất nhiên;... các thế lực thù địch cùng một số tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí với Việt Nam đã mở rộng quy mô, tăng cường chống phá; có móc nối trong - ngoài phối hợp, tung hứng,… nhằm tác động tới nhận thức của một số bộ phận xã hội nhất định, từ đó tìm cách phóng chiếu các phản giá trị vào xã hội. Bối cảnh và diễn biến phức tạp đó cho thấy ngày nay, việc đấu tranh chống các luận điệu sai trái không chỉ dừng lại ở các bài báo bác bỏ, vạch rõ chân tướng, cung cấp thông tin,… mà khi kẻ xấu đã có những bước đi táo tợn, nguy hiểm thì cần phải xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng dân chủ, đưa tin bịa đặt, sai sự thật, kích động, gây bất ổn xã hội.

Bài 2: Cần phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật

Ngày 2-7-2017, trong bài đăng trên Thời báo Niu Oóc (The New York Times), J.Wallace (Gi.Goa-lết) viết rằng ở Việt Nam, facebook đã giúp huy động việc phản đối các chính sách của Chính phủ, có vai trò quan trọng trong các cuộc biểu tình… Nhận xét của J.Wallace cho thấy internet (in-tơ-nét) nói chung, facebook nói riêng đã bị một số người lợi dụng vào mục đích xấu, vì thế để giữ gìn kỷ cương phép nước, cần phải xử lý nghiêm các hành vi này theo quy định của pháp luật.

Những năm gần đây, được sự hà hơi, tiếp sức của các thế lực thù địch và một số tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí, ở Việt Nam đã có một số người tự nhận hoặc gọi nhau là “nhà dân chủ, nhà bất đồng chính kiến, người yêu nước, dân oan, tù nhân lương tâm”. Dưới hình thức khác nhau, với mức độ khác nhau, các tổ chức, cá nhân này không chỉ lên internet vu cáo chế độ, tỏ thái độ chống đối, kêu gọi, cổ vũ chống phá,… mà còn tổ chức, thực hiện một số hành vi vi phạm pháp luật. Những việc làm này nhận được sự tán dương, ủng hộ tài chính và vật chất từ các thế lực thù địch bên ngoài. Đặc biệt, đã có một số người được đưa ra nước ngoài để đào tạo cách thức đối phó với chính quyền, huấn luyện kỹ năng tuyên truyền, sử dụng phương tiện truyền thông hiện đại để hoạt động... Và họ đã trở thành thủ phạm chủ yếu của hiện tượng lợi dụng dân chủ, đưa tin bịa đặt, sai sự thật, kích động, gây bất ổn xã hội.

Tiêu biểu cho thủ đoạn bịa đặt, đưa tin sai sự thật nhằm mục đích gây rối loạn đời sống kinh tế - xã hội là sự kiện cuối năm 2016, cơ quan chức năng bắt giữ NXL - người tung tin “Việt Nam sắp đổi tiền” rồi kêu gọi rút tiền khỏi ngân hàng mua vàng, ngoại tệ để dự trữ. Tại cơ quan công an, NXL đã khai tài khoản facebook sử dụng tung tin bịa đặt do một người Việt ở nước ngoài lập ra, NXL được mời tham gia quản trị để đăng, duyệt bài và đăng các bài có nội dung bịa đặt kèm theo bình luận phỉ báng chính quyền, kích động chống phá, gây nhiễu loạn thông tin, bất ổn xã hội. Đặc biệt, để “tăng sức nặng” cho thông tin bịa đặt, NXL sử dụng hình ảnh đồng tiền lưu niệm do Ngân hàng Nhà nước phát hành để gán danh nghĩa “tiền mới in đưa từ nước ngoài về để chuẩn bị đổi tiền”!

Dù Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẳng định không có việc đổi tiền, cây bút thường được RFA, VOA, BBC,… tôn xưng là “bình luận gia” còn cố vớt vát trên VOA: “Có lửa mới có khói”! Tương tự, đầu năm 2017, facebook của một số người công bố vi-đê-ô clíp quay cảnh một cống thoát có nước màu đỏ, được cho là “phóng viên lề dân” quay ở khu vực xả thải của Công ty Formosa, lập tức trên mạng xã hội tràn ngập lời vu cáo chính quyền, kích động biểu tình phản đối. Chỉ tới khi cư dân mạng phát hiện đó là ống xả thải thuộc cầu cảng 4 - Tiên Sa (Ðà Nẵng) không gây ô nhiễm môi trường thì họ mới vội vàng xin lỗi vì thiếu kiểm chứng!

Điều đáng chú ý là, mấy “nhà dân chủ, nhà bất đồng chính kiến, người yêu nước” rất lắt léo khi đề cập vấn đề được dư luận quan tâm, như: họ kêu gào chống tham nhũng, nhưng khi Đảng và Nhà nước quyết liệt chống tham nhũng thì họ xuyên tạc là “đấu đá nội bộ”; giao thông ùn tắc, họ đổ lỗi cho chính quyền, nhưng khi chính quyền chặt hạ cây xanh để mở đường, thì lại quy kết là phá hoại môi trường… Bằng cách này hay cách khác, trên website, blog, facebook của họ thường xuất hiện ảnh được chỉnh sửa, thêm thắt, hoặc khai thác từ nguồn nước ngoài để gán cho Việt Nam. Điển hình của thủ đoạn bẩn thỉu này là họ đã sử dụng ảnh cá chết dày đặc tại hồ Michigan (Mi-chi-gân, Mỹ) năm 2008 để khẳng định là cá chết ở ven biển miền Trung, và không cần kiểm chứng, một số báo nước ngoài đã sử dụng bức ảnh này để minh họa sự cố môi trường biển ở Việt Nam.

Một thí dụ khác có tính thời sự, rất nguy hại của hiện tượng lợi dụng dân chủ, đưa tin bịa đặt, sai sự thật, kích động, gây bất ổn xã hội là một số người nấp dưới danh nghĩa tôn giáo, bảo vệ môi trường để vu cáo chính quyền, đòi hỏi vô lý; tổ chức một số hoạt động gây mất trật tự, an toàn xã hội. Những cá nhân này công bố trên internet nhiều tin tức, hình ảnh cho rằng “chính quyền đàn áp giáo dân”, nhưng lại không hề thấy trong đó hình ảnh chính quyền sử dụng vũ lực, chỉ thấy các đối tượng theo họ sử dụng gạch đá tiến công lực lượng chức năng, đập phá phương tiện, làm tắc nghẽn quốc lộ 1, rồi la lối, hung hăng thách thức chính quyền.

Bất chấp việc Nhà nước rất nỗ lực giải quyết sự cố môi trường biển miền Trung, việc đền bù về cơ bản đã hoàn thành và cơ bản giúp khắc phục thiệt hại của đồng bào tại các địa phương chịu ảnh hưởng của sự cố ô nhiễm, bất chấp việc biển miền Trung đã an toàn và ngư dân tiếp tục ra khơi, việc 25/26 tổng giáo phận, giáo phận trong cả nước không tỏ thái độ đồng tình hoặc tổ chức hiệp thông với việc làm của họ,… song đến nay, họ vẫn cố tình lợi dụng dân chủ để thực hiện một số hành vi tiêu cực và không khó nhận ra các hành vi này đều nhằm vào chính quyền, vu cáo chính quyền. Bởi vậy, dứt khoát không thể coi đó là thực hành dân chủ, mà là vi phạm dân chủ; vì bản chất là xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của xã hội, của mọi người, là vi phạm pháp luật. Đó là các hành vi không ở riêng Việt Nam, mà bất cứ quốc gia nào tôn trọng, đề cao dân chủ cũng đều nghiêm cấm, xử lý nghiêm khắc.

Trên thực tế, không chỉ các thế lực thù địch, một số tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí với Việt Nam mới là thủ phạm của hiện tượng lợi dụng dân chủ, đưa tin bịa đặt, sai sự thật, kích động, gây bất ổn xã hội; mà vì thiếu ý thức, vô trách nhiệm với hành vi, không quan tâm tới hệ lụy của hành vi, háo danh và muốn nổi tiếng trên mạng,… một số người cũng có hành vi tương tự. Phải nói rằng, sự phát triển của mạng xã hội, đặc biệt là facebook, đã và đang tạo ra cho hàng chục triệu người Việt Nam một môi trường giao lưu, tương tác, khiến nhiều người ngỡ facebook là thế giới riêng của cá nhân, vì dân chủ nên nói gì thì nói, viết gì thì viết. Từ đó một số người đưa lên mạng thông tin bịa đặt, giật gân, truyền bá tin đồn không kiểm chứng, rồi bình luận vô trách nhiệm, như các tin: vỡ đập chính hồ Núi Cốc, cá bè xước ở Quảng Bình có nguy cơ bị nhiễm độc, bắt cóc trẻ em, máy bay rơi ở Nội Bài…

Trước đó, vào năm 2009, rộ lên tin đồn về thu mua gạo với giá cao để xuất khẩu nên gây ra tình trạng thiếu gạo dẫn đến tăng giá gạo ở một số địa phương; năm 2011, một số doanh nghiệp xuất khẩu nhận tin nhắn thông báo giá gạo tăng do Việt Nam vừa ký nhiều hợp đồng lớn, do tin theo và lo ngại, có doanh nghiệp vội vã tổ chức thu mua, làm giá gạo tăng thêm 400 nghìn đồng/tấn; năm 2014, NVT lập khoảng 100 fanpage để bán cho tổ chức, doanh nghiệp, nhưng vì họ không mua nên NVT đổi tên các fanpage này thành “báo X lừa đảo khách hàng”, “Y lừa đảo khách hàng”,… để bôi nhọ, nói xấu nhằm buộc phải mua lại…

Như vậy bên cạnh loại tin đồn nhảm nhí từ “anh hùng bàn phím” nhằm “câu lai” (like), thậm chí là “đùa cho vui”,… còn có loại tin đồn vì thù tức cá nhân, cạnh tranh và triệt hạ đối thủ trong kinh doanh, trục lợi từ facebook… Lợi dụng dân chủ hay ngộ nhận về dân chủ để đưa tin bịa đặt, sai sự thật, kích động, gây bất ổn xã hội đều đẩy tới hệ lụy nguy hiểm, không thể lường hết. Đã có nhiều thí dụ trên thế giới cho thấy tin bịa đặt, sai sự thật không những làm mất uy tín, ảnh hưởng tiêu cực tới lợi ích của tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân, mà còn ảnh hưởng tới uy tín quốc gia, tác động đến con người làm cho họ vì mơ hồ, thiếu tỉnh táo, tin vào thông tin mờ ám mà có thể bộc phát hành vi chống đối làm sụp đổ một chế độ xã hội. Nên không phải ngẫu nhiên “mùa xuân A-rập” còn được gọi là “cách mạng truyền thông”, bởi “chín trong số mười người Ai Cập hay Tuy-ni-di trả lời trong một cuộc thăm dò là họ đã dùng facebook để tổ chức các cuộc nổi dậy, truyền đạt các ý tưởng”.

Năm 2015, vì viết trên facebook khẳng định tổ chức khủng bố “Việt Tân” chỉ là “tổ chức bịp bợm, lừa gạt được rất nhiều người của cộng đồng Việt Nam ở hải ngoại” mà Lê Diễn Đức - một nhân vật chống cộng, đã bị RFA và “Người Việt” chấm dứt hợp tác. Từ đó đến nay, Lê Diễn Đức tiếp tục viết nhiều nội dung vạch trần bộ mặt của những kẻ “tranh đấu dân chủ là chỉ chửi rủa chế độ, nhắm mắt trước lý lẽ, công bằng,… chỉ vì mục đích chống cộng đến cùng”.

Qua đó có thể thấy dù chống cộng, Lê Diễn Đức cũng nhận ra bản chất của mấy kẻ lâu nay vẫn lợi dụng dân chủ, đưa tin bịa đặt, sai sự thật, kích động, gây bất ổn xã hội. Và tới gần đây, còn có một sự kiện khiến cho mấy “nhà dân chủ” than vãn, đau buồn là việc Đinh Ngọc Thu - người Mỹ gốc Việt, kẻ trước đây phụ giúp người lập trang basam, sau đó trực tiếp điều hành trang này, nói “lời chia tay” và ngày 20-4-2017, trang basam đã chấm dứt hoạt động. Dù Đinh Ngọc Thu viện lý do cá nhân thì sự kiện còn cho thấy sự thật là họ không thể tiếp tục duy trì một trang mạng chỉ làm việc duy nhất là bịa đặt, xuyên tạc, kích động…

Từ thực trạng của vấn đề, chúng ta cần xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng dân chủ, đưa tin bịa đặt, sai sự thật, kích động, gây bất ổn xã hội, trên cơ sở pháp lý như: Điều 9 Luật Báo chí năm 2016 quy định “các hành vi bị nghiêm cấm”, Nghị định số 72/2013/NĐ-CP năm 2013 về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet, thông tin trên mạng, Thông tư số 38/2016/TT-BTTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông quy định chi tiết việc cung cấp thông tin công cộng qua biên giới... Bên cạnh đó cần tích cực tuyên truyền giúp người dân luôn tỉnh táo trước thông tin bịa đặt, sai sự thật, và cơ quan chức năng cần kịp thời làm sáng tỏ thông tin đang được quan tâm để kẻ xấu không thể bịa đặt, xuyên tạc…