Xã Hòa Sơn có tổng diện tích tự nhiên trên 6.575 ha, trong đó, đất sản xuất nông nghiệp có khoảng 1.306 ha. Toàn xã có 6 thôn, với 1.119 hộ/4.115 khẩu, người dân chủ yếu làm rẫy và chăn nuôi. Cây trồng chính trên địa bàn xã chủ yếu là mì, mía với tổng diện tích gieo trồng khoảng 851 ha mì/1 vụ/năm; hơn 150 ha mía/1 vụ/năm. Vật nuôi chủ yếu mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân là bò, với tổng đàn hiện có khoảng 635 con.
Nhóm sở thích chăn nuôi bò Heifer thôn Tân Hòa
đang đi vào giai đoạn chuyển giao con giống cho hộ hưởng lợi kế tiếp.
Từ thực tế về tình hình kinh tế và thế mạnh sản xuất của địa phương, ngay khi Dự án HTTN được triển khai, Ban Phát triển xã đã lựa chọn chuỗi giá trị phát triển vì người nghèo tại địa phương là chuỗi bò, mía, mì. Trong đó, 2 chuỗi giá trị bò và mía đang được tập trung ưu tiên phát triển. Từ sự hỗ trợ tích cực về nhiều mặt của dự án, đến nay 2 chuỗi giá trị này đã và đang mang lại những hiệu quả rất đáng ghi nhận. Theo đó, hiện nay toàn xã đã thành lập được 12 nhóm sở thích gồm: 9 nhóm bò và 3 nhóm mía, với sự tham gia của 127 hộ thành viên, trong đó có 90 hộ thuộc diện nghèo và cận nghèo và 46 hộ thành viên phụ nữ. Theo Ban Phát triển xã, kể từ giữa năm 2013, khi dự án đi vào hoạt động, đã hỗ trợ trực tiếp về cây giống, vật nuôi cho người dân địa phương 196 tấn mía giống và 44 bò cái giống để phát triển. Ngoài ra, các thành viên nhóm sở thích còn nhận được hỗ trợ về tập huấn, nâng cao năng lực trong sản xuất, chăn nuôi và một số hỗ trợ phụ về thức ăn, phân bón, thuốc thú y... Bên cạnh đó, từ nguồn vốn của Quỹ Phát triển cộng đồng (CDF), xã Hòa Sơn còn được dự án đầu từ 3 công trình hạ tầng đường nông thôn vào các khu sản xuất chính để hỗ trợ các chuỗi giá trị bò, mía và mì, với tổng kinh phí hơn 1,6 tỷ đồng.
Được sự hỗ trợ của dự án, việc sản xuất của người dân đã phần nào giảm bớt chi phí đầu tư sản xuất (đặc biệt là thành viên các nhóm cùng sở thích), nên giá trị các sản phẩm từ mía và nuôi bò tăng lên đáng kể, góp phần tăng thu nhập cho hộ nghèo, cận nghèo. Cụ thể, đối với cây mía năng suất bình quân đạt 80-90 tấn/ha, tăng 30-40 tấn/ha, lợi nhuận thu được khoảng 20-25 triệu đồng/ha; đối với chăn nuôi bò sinh sản, lợi nhuận ước thu được khoảng 20 triệu đồng/con/năm khi bò được chuyển giao. Qua nhận định chung của Ban Phát triển xã, đối với chuỗi giá trị bò đã cải tiến căn bản hình thức chăn nuôi từ chăn thả tự nhiên sang hình thức áp dụng khoa học kỹ thuật theo hướng bán công nghiệp như: Áp dụng mô hình tưới nước tiết kiệm vào mô hình trồng cỏ, trồng bắp… để chủ động bổ sung nguồn thức ăn tươi cho bò vào mùa khô. Đối với chuỗi giá trị mía, nhờ kết nối với Công ty Cổ phần Mía đường Phan Rang để hợp đồng với nông dân nên đảm bảo cung cấp giống phù hợp với khí hậu khô hạn ở Hòa Sơn, hỗ trợ phân bón, vốn vay và các chính sách đầu tư ưu đãi khác; đồng thời thu mua đảm bảo đầu ra, giúp bà con yên tâm sản xuất.
Một điểm đáng mừng trong quá trình phát triển các chuỗi giá trị vì người nghèo tại xã Hòa Sơn là khi triển khai thực hiện Dự án HTTN, Ban Phát triển xã cũng đã chủ động liên hệ, tạo được mối liên kết giữa người dân với một số cơ sở, doanh nghiệp để phát triển theo hướng đảm bảo đầu vào và đầu ra cho sản phẩm của bà con. Hiện nay, ngoài Công ty Cổ phần Mía đường Phan Rang, đã có thêm 1 cơ sở thu mua cây mì và 2 doanh nghiệp cung cấp, mua bán giống bò liên kết với hoạt động phát triển của các nhóm sở thích để hỗ trợ, qua đó giúp bà con ngày càng yên tâm trong sản xuất.
Theo ông Nguyễn Văn Phi, Chủ tịch UBND xã, Trưởng ban Phát triển xã Hòa Sơn, cho biết: Từ khi Dự án HTTN được triển khai đến nay đã góp phần thay đổi rõ nét sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đời sống và thu nhập của người dân cũng đã được cải thiện đáng kể. Đặc biệt, các hộ nghèo và cận nghèo khi tham gia dự án đã có được cơ hội để vươn lên.
Nguyễn Anh