Thời gian qua, mặc dù có nhiều khó khăn trong công tác tìm kiếm, quy tập mộ liệt sỹ, nhưng với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và nỗ lực của cán bộ, chiến sỹ LLVT tỉnh cùng các sở ngành, các tầng lớp nhân dân trong tỉnh, công tác tìm kiếm, quy tập mộ liệt sỹ đã thu được nhiều kết quả. Đến nay, toàn tỉnh đã quy tập được 2.589 hài cốt đưa về nghĩa trang liệt sỹ trong tỉnh và ngoài tỉnh và bàn giao cho gia đình quản lý. Qua khảo sát, tổ chức tìm kiếm, quy tập từ năm 2013 đến nay đã tìm được 53 hài cốt liệt sỹ. Trong đó mộ có đầy đủ thông tin là 46 hài cốt, 5 trường hợp bàn giao cho gia đình đưa về quê an táng. Riêng từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh đã quy tập được 11 hài cốt liệt sỹ.
Thiếu tá Nguyễn Đình Tám, Trợ lý Chính sách của Phòng Chính trị, Bộ CHQS tỉnh cho biết: Các hài cốt liệt sỹ khi xác định được danh tính đều tổ chức hoạt động tiễn đưa, bàn giao và an táng hết sức chu đáo, trang nghiêm. Những trường hợp chưa xác định được danh tính đều đã lấy mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để giám định ADN trước khi an táng, nhằm tạo cơ sở dữ liệu khoa học để xác định sau này.
Hiện nay, toàn tỉnh vẫn còn khoảng 1.200 liệt sỹ chưa tìm được hài cốt, trong đó có 70 liệt sỹ hy sinh trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Đây là công việc rất khó khăn, do trong kháng chiến Ninh Thuận là một chiến trường ác liệt, có nhiều căn cứ kháng chiến, các lực lượng đánh địch rộng khắp trên địa bàn, trong đó tập trung một số chiến trường và căn cứ kháng chiến như: huyện Bác Ái, Ninh Sơn và các chiến khu CK7, 9, 22, 25, 35…. Mặt khác, do trải qua thời gian dài cùng với điều kiện lịch sử chiến tranh; các thông tin về mộ liệt sỹ ngày càng ít, địa hình bị thay đổi, nhân chứng ngày càng già yếu. Các đơn vị sau chiến tranh giải thể, sáp nhập, cán bộ, chiến sĩ tham gia các trận đánh ở nhiều địa phương khác nhau, chuyển công tác, xuất ngũ về địa phương khác, dẫn đến việc thu thập, cung cấp thông tin còn gặp nhiều khó khăn.
Với tinh thần “uống nước nhớ nguồn”, “đền ơn đáp nghĩa”, tỉnh ta đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2020, toàn tỉnh sẽ tiến hành tìm kiếm, quy tập được khoảng 60% hài cốt liệt sỹ có thông tin đưa về an táng tại các nghĩa trang liệt sỹ, đối với số hài cốt liệt sỹ còn lại sẽ tiếp tục phát hiện, tìm kiếm và quy tập đưa về nghĩa trang liệt sỹ của tỉnh trong những năm tiếp theo. Chính vì vậy, trong thời gian tới, các ngành, địa phương cần đề cao trách nhiệm tăng cường phối hợp trong công tác tìm kiếm quy tập; tập trung rà soát, kiện toàn hồ sơ, tài liệu về liệt sỹ và lập bản đồ tìm kiếm để công tác tìm kiếm liệt sỹ mang lại hiệu quả cao; qua đó ngăn chặn kịp thời những thông tin sai lệch, thiếu cơ sở khoa học trong tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Và, trên hết thể hiện trách nhiệm, lòng biết ơn của các tầng lớp nhân dân trong tỉnh đối với sự cống hiến, hy sinh của các liệt sỹ trong các thời kỳ kháng chiến và trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
Ngũ Anh Tuấn