Từ nhỏ, Trường sống với mẹ và ngoại ở Bà Rịa-Vũng Tàu. Năm Trường 11 tuổi, mẹ anh đi bước nữa. Thế rồi, Trường được gửi về ở với bà ngoại ở Bảo Lộc (Lâm Đồng). Sống với ngoại có thêm một người cậu hay bảoTrường đi mua rượu uống vào mỗi đêm khuya. Rồi có một lần, do buồn ngủ, Trường không mua rượu cho cậu, bị cậu đánh vài roi, Trường tự ái bỏ nhà “đi bụi”. Năm ấy, Trường mới vừa 14 tuổi…
Anh Nguyễn Khưu Trường với nghề điêu khắc của mình.
… Đến bến xe Bảo Lộc thì trời cũng gần sáng. Một cách vô thức, Trường lên một chiếc xe đò sắp rời bến mà không biết nó đi đâu, về đâu. Cuối cùng, xe cũng dừng bến tại thị trấn Hố Nai (tỉnh Đồng Nai). Tại đây, Trường gặp một người đàn ông, sau khi hỏi thăm hoàn cảnh, ông ta bảo Trường theo ông về một căn nhà hoang mà ở đó có khoảng gần 15 thằng choai choai như Trường. Sau hai hôm nghỉ ngơi, Trường được một thằng lớn nhất trong nhóm đưa cho một cái móc sắt và một cái bao. Thấy Trường ngơ ngác, nó bảo đi theo tao một vài hôm rồi sẽ biết làm gì. Kể từ đó, Trường gia nhập đội ngũ “móc bọc”, được dạy là phải móc tất cả những xoong nồi, bóp ví… của những nhà vắng người. Người đàn ông “tử tế” mà Trường đã hàm ơn hiện nguyên hình là một tên chăn dắt trẻ em trộm cắp. Theo quy định, mỗi đứa hoạt động riêng lẻ ở một địa bàn khác nhau và mỗi ngày một đứa phải “móc” được hai bao đồ. Do lanh lợi nên ngày nào Trường cũng hoàn thành “chỉ tiêu”, không bị đàn em của ông ta đánh đập. Nhưng “đi đêm có ngày cũng gặp ma”, một ngày kia khi đang móc mấy cái xoong nhôm, anh bị gia chủ phát hiện. May mắn là anh thoát thân chạy về nhà. Tuy nhiên, Trường bị chính người đàn ông đó đánh thê thảm vì cái tội không cẩn thận và suýt làm lộ “hang ổ” của ông ta. Trận đánh tàn nhẫn của ông ta khiến Trường nằm bẹp dí mấy ngày.
Nỗi tủi hận chất chứa trong lòng, Trường quyết định bỏ trốn, lên một chuyến xe khách từ Đồng Nai đi Bà Rịa-Vũng Tàu. Ngẫu nhiên, Trường lại về nơi mẹ anh đang sống, nhưng nỗi ấm ức còn nguyên trong lòng nên Trường quyết định không về gặp mẹ mà gia nhập vào đội quân bốc vác cá tại một chợ đầu mối. Công việc nặng nhọc nên sức Trường không kham nổi. Trường lại trở về Bảo Lộc để bán bánh tiêu tại bến xe. Rồi Trường lọt vào mắt một gã đàn ông giang hồ ở bến xe. Gã ta lân la làm quen rồi mời Trường về làm tại tiệm phở của ông ta, bao ăn, ở và trả lương hàng tháng. Nghe xuôi tai nên Trường đồng ý, đâu ngờ rằng, kể từ đó, Trường chính thức bước vào “hang ổ” của những kẻ chuyên cho vay nặng lãi, đòi nợ thuê và bảo kê đường dây mại dâm. Trường nói với tôi, Trường không nhớ hết bao nhiêu phi vụ mà Trường đã ra tay tàn độc bởi mỗi lần vác kiếm đi đòi nợ thuê, Trường và bọn đàn em đều được chủ cho sử dụng chất ma túy. Tuy nhiên, do bị Công an địa phương truy lùng ráo riết và những xung đột trong giới giang hồ tại đây, Khưu Trường trở về Ninh Thuận. Giang hồ gặp giang hồ, Trường đã cùng với đám giang hồ cộm cán ở Tp. Phan Rang-Tháp Chàm thực hiện các phi vụ đòi nợ thuê, bảo kê… Năm 2000, Trường cưới vợ. Vợ Trường không hề hay biết công việc của chồng mình, chị luôn tin chồng mình đang làm thuê ở Tp. Phan Rang – Tháp Chàm. Năm vợ Trường sinh con gái đầu lòng càng làm cho Trường bức bách về tiền bạc. Trường nảy ý định ra Lạng Sơn mua tiền giả về tiêu thụ kiếm lời, nhưng không biết xoay vốn từ đâu. Trong cơn quẫn bách, Trường quyết định đi cướp để lấy tiền làm vốn “kinh doanh”. Để thực hiện ý định của mình, Trường ra tay sát hại người xe ôm và cướp chiếc xe gắn máy. Rất may mắn, người đàn ông lái xe ôm chỉ bị thương nặng. Trường bị bắt sau gần 10 tiếng gây án và phải thụ án 8 năm tù giam tại tại Z30a – Đồng Nai. Do cải tạo tốt nên Trường chỉ chấp hành án khoảng hơn 6 năm.
Năm 2007, Trường trở về sum hợp với gia đình. Được sự động viên của địa phương, tình yêu thương của vợ, người thân trong gia đình, Trường vượt qua mặc cảm, tự ti, quyết làm lại cuộc đời. Hàng ngày, với chiếc xe máy cà tàng, Trường mua thực phẩm lên các xã vùng núi bán và ngược lại… Tưởng chừng cuộc đời êm ả trôi, thế nhưng, chỉ trong tích tắc thiếu suy nghĩ, không kiềm chế được lòng tham của mình, Trường đã phạm tội lần thứ hai. Lần này là Trường đã lấy trộm một chiếc máy bơm nước của một người nông dân để ngoài ruộng. Với tội danh này, Trường phải chấp hành án 1 năm tù tại Trại giam Sông Cái. Lần thứ hai bị tù tội, nhìn những giọt nước mắt của vợ, của những đứa con thơ, Trường càng thấm thía về lỗi lầm của mình. Được sự giáo dục, động viên của các cán bộ quản giáo, Trường quyết tâm hoàn lương. Một năm thấm thoát trôi qua, Trường trở về địa phương. Được chính quyền địa phương động viên, hỗ trợ cho vay vốn, vợ chồng anh mở quán tạp hóa và hàng ngày anh mua đá cây, thức ăn gia cầm từ Tp. Phan Rang-Tháp Chàm và huyện Thuận Bắc về bán lại cho bà con trong xã. Mới đầu, một số người rất ngại khi tiếp xúc, làm ăn với anh. Nhưng một thời gian ngắn, thấy Trường hiền lành, buôn bán có uy tín, thật thà nên không còn ai e dè, xa lánh.
Kinh tế không còn quá chật vật, Trường bắt đầu thực hiện ước mơ của mình. Số là trong thời gian cải tạo tại Trại Z30a, Trường được Ban Giám thị cho học nghề điêu khắc và Trường rất thích nghề này. Dự định của Trường được người vợ hiền ủng hộ nên anh thuê đất mở xưởng, trang bị máy móc, bắt đầu nhận hàng gia công cho khách. Tâm huyết, đam mê với nghề nên những sản phẩm ra đời từ đôi bàn tay của anh trở nên "lung linh" hơn.”Tiếng lành đồn xa”, người ở các địa phương khác cũng đến đặt hàng. Thu nhập từ công việc này khoảng gần 10 triệu đồng một tháng, cộng với thu nhập từ quán tạp hóa của vợ nên kinh tế gia đình anh đã ổn định hơn…
Ngồi chuốt lại chiếc bình gỗ vừa làm xong, tôi thấy anh thoáng cười hạnh phúc. Trải lòng mình, anh nói với tôi, những người từng có một quá khứ lầm lỗi như anh để làm người tốt là cả một quá trình đấu tranh tư tưởng. Ngoài sự quyết tâm của chính bản thân, họ cần lắm sự động viên, giúp đỡ chân thành, đúng lúc của chính quyền, của người thân để tiếp sức cho họ trên con đường hoàn lương đầy gian nan… Và, anh đã nhận được những điều đó từ mọi người nơi anh sinh sống.
Bé Hoa