Theo Tờ trình của Chính phủ, việc xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện Luật Thú y là cần thiết nhằm khắc phục những hạn chế sau 10 năm thực thi Pháp lệnh Thú y năm 2004 như: chưa đáp ứng được yêu cầu của hoạt động quản lý nhà nước về thú y trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Ở tầm Pháp lệnh năm 2004, các quy định chỉ mang tính cụ thể trước mắt, chưa xác lập những quy định pháp luật với tầm nhìn chiến lược cho một giai đoạn phát triển mới. Bên cạnh đó, việc thiếu các quy định đáp ứng yêu cầu thực tế trong hoạt động thú y như đẩy mạnh xã hội hóa, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính đã làm giảm hiệu lực và hiệu quả của một công cụ pháp lý quan trọng trong hoạt động thú y trong thời kỳ mới.
Dự thảo Luật Thú y với nhiều nội dung mới so với Pháp lệnh Thú y.
Trong đó, về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật, điểm mới của dự thảo là sửa đổi quy định về nguyên tắc kiểm dịch động vật, không còn dựa trên “số lượng lớn, khối lượng lớn” như Pháp lệnh năm 2004 đã quy định, dự thảo Luật đã có các quy định theo hướng mở. Cụ thể, động vật, sản phẩm động vật xuất phát từ cơ sở đã được công nhận an toàn dịch bệnh hoặc từ cơ sở đã được phòng bệnh bằng vắc xin và cơ sở chăn nuôi tham gia chương trình giám sát dịch bệnh của cơ quan chuyên ngành thú y khi vận chuyển ra khỏi tỉnh, chủ cơ sở chỉ cần thông báo cho cơ quan chuyên ngành thú y để được cấp giấy chứng nhận kiểm dịch trước khi vận chuyển không phải làm thủ tục kiểm dịch. Theo Tờ trình, đây là một điểm mới đột phá của Luật Thú y nhằm tạo điều kiện thông thoáng trong việc lưu thông động vật, sản phẩm động vật trong nước, thúc đẩy ngành chăn nuôi phát triển, đồng thời đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động thú y, tránh gây phiền hà sách nhiễu cho người dân và doanh nghiệp, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh. Bên cạnh đó, ngành thú y sẽ quản lý được dịch bệnh tốt hơn trên cơ sở chủ động giám sát phát hiện, dự báo, cảnh báo và áp dụng các biện pháp ngăn chặn mầm bệnh phát tán, lây lan có hiệu quả nhất.
Dự luật quy định việc nhập khẩu động vật, sản phẩm động vật vào Việt Nam, trước khi nhập khẩu phải được cơ quan thú y (đánh giá tình hình dịch bệnh động vật, giám sát vệ sinh thú y tại nước xuất khẩu, trường hợp cần thiết phải đánh giá rủi ro trước khi nhập hàng), bên cạnh đó việc nhập khẩu còn phải bảo đảm các điều kiện theo quy định của pháp luật Việt Nam và thông lệ quốc tế như (động vật khỏe mạnh, xuất phát từ vùng, cơ sở được công nhận an toàn dịch bệnh, được cách ly kiểm dịch, có giấy chứng nhận kiểm dịch…) nhằm bảo vệ đàn vật nuôi trong nước cũng như vệ sinh an toàn thực phẩm cho cộng đồng.
Về công bố dịch, để chủ động và đáp ứng phòng, chống dịch được kịp thời, dự thảo luật đã quy định và trao thẩm quyền công bố dịch cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp được công bố dịch và đáp ứng được các điều kiện sau: có ổ dịch thuộc Danh mục các bệnh phải công bố dịch xảy ra; có kết luận chẩn đoán xác định tác nhân gây bệnh, thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã công bố dịch trên địa bàn xã; còn dịch bệnh xảy ra ở hai xã Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện công bố dịch trên địa bàn cấp huyện. Trường hợp, dịch xảy ra lan rộng từ hai huyện Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh công bố (Điều 26).
Điểm mới nữa là dự thảo đã quy định mở về việc lưu thông động vật mẫn cảm với dịch bệnh đang được công bố và các loại sản phẩm của chúng ra khỏi vùng có dịch. Quy định này nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ động vật, sản phẩm động vật có nguồn gốc từ các cơ sở chăn nuôi an toàn dịch bệnh nằm trong vùng có dịch, tránh được hiện tượng “bế quan, tỏa cảng”, dẫn đến ứ đọng sản phẩm động vật như đã từng xảy ra trong các vụ dịch Cúm gia cầm thời gian qua (Điều 28). Tại điều này dự thảo Luật quy định cụ thể trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp trong phòng chống dịch bệnh động vật.
Cho ý kiến vào dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu cho rằng, một trong những điều kiện để công bố dịch bệnh là phải có kết luận chẩn đoán xác định tác nhân gây bệnh của cơ quan thẩm quyền, có trình độ chuyên môn, kỹ thuật đảm bảo yêu cầu. Do đó, trao thẩm quyền cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã công bố dịch bệnh trên địa bàn căn cứ vào đề nghị của nhân viên thú y cấp xã sẽ khó đáp ứng yêu cầu của hoạt động này. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho rằng, nên trao quyền công bố dịch cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh để đảm bảo tính kịp thời, chính xác và nâng cao trách nhiệm đối phó với dịch bệnh.
Không đồng tình với quan điểm trên, Chủ nhiệm Ủy ban về Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đề nghị nên giao UBND cấp xã công bố dịch. Tuy nhiên, bà góp ý “Nên cân nhắc thời hạn bao nhiêu để xã, huyện, tỉnh công bố dịch để từ xác định rõ trách nhiệm. Ngoài ra cần có quy định về ban bố tình trạng khẩn cấp”.
Tại phiên thảo luận, các thành viên UBTVQH cũng cho ý kiến về nội dung phòng, chống dịch bệnh cho động vật thủy sản; kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật; kiểm soát giết mổ động vật trên cạn, sơ chế, chế biến sản phẩm động vật..../.
Nguồn Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam