Những viên đá thành phẩm chất ngổn ngang trên nền đất núi thuộc địa bàn thôn 3, xã Nhị Hà. Nhóm thợ cần mẫn đục đá, tiếng búa, tiếng chạm lóc cóc vang vọng cả một vùng đồi khô khốc nắng trưa. Anh Nguyễn Thái Hùng 47 tuổi có thâm niên 25 năm trong nghề chẻ đá, lưng áo ướt đẫm mồ hôi, xòe cho chúng tôi xem đôi bàn tay gân guốt chai sần đầy vết thẹo thâm đen do dăm đá chém. “Ở vùng nông thôn không có điều kiện sản xuất nông nghiệp nên anh em tui phải bám bãi đá kiếm sống qua ngày. Đây là nghề lao động nhọc nhằn thu nhập thấp và nguy hiểm nhất là bị đá tảng lăn đè tàn phế nhưng người thợ vẫn phải bám bãi làm thuê cho các chủ thầu. Tụi tui còn xách búa vô núi chẻ đá là còn có gạo nấu. Nếu rủi ro đau bệnh năm bảy bữa đành phải ngửa tay ứng tiền chủ đá rồi trả dần bằng sản phẩm”, anh Hùng chia sẻ.
Nhóm thợ chẻ đá nhọc nhằn lao động trên bãi đá xã Nhị Hà.
Thời trai trẻ, anh Hùng cơm gạo xuống thôn Hiếu Thiện thuộc xã Phước Ninh theo ông Bảy Lý học nghề chẻ đá. Sau ba tháng được thầy tận tâm hướng dẫn, anh Hùng ra nghề về làng lặn lội chẻ đá mưu sinh. Vốn liếng khởi nghiệp của nghề chẻ đá khoảng 2 triệu đồng mua 1 búa tạ, 1 búa tém, 1 xà beng, 100 con chạm. Cái khó nhất trong nghề chẻ đá, theo anh Hùng, là phải dốc lòng học hỏi đánh búa khéo léo cho con chạm chẻ thẳng, đá vuông vức đúng kích cở được chủ thầu đặt hàng. Đá cở 15x 20 cm xây dựng công trình giao thông, thủy lợi được thợ giao tại bãi cho chủ thầu đá với giá 1.700 đồng/viên; đá cở 20x30 cm xây dựng kiềng công trình công nghiệp, dân dụng giao tại bãi với giá 3.000 đồng/viên. Thợ đá lành nghề có sức khỏe tốt quai búa bền bỉ chẻ được 80- 100 viên đá cở 15x20 cm hoặc 50- 70 viên đá 20x 30 cm, thu nhập 150- 200 ngàn đồng/ngày. Nhiều lúc có người tới bãi hỏi mua đá giá cao nhưng anh em không dám bán vì đã “ăn chịu” tiền ứng trước của chủ thầu.
Nghe tin có nhà báo tới chụp hình, nhóm thợ đá gần mười người bỏ búa đổ xô về hầm đá anh Hùng chuyện trò ầm ỉ. Chỉ tay vô chú bé ốm yếu ngồi chóc ngóc trên mỏm đá nhìn chúng tôi cười hiền lành, anh Hùng nói thằng cháu này học xong lớp 9 xếp sách vở theo ba nó đi chẻ đá. Cháu tên Cao Thanh Phong, con anh Cao Văn Hà 51 tuổi, thợ chẻ đá chuyên nghiệp. Anh Hà nói kinh tế gia đình khó khăn nên tui cho cháu nghỉ học theo nghề chẻ đá. Qua hơn ba tháng học nghề, cháu chẻ được 40-50 viên đá 15x20 cm/ngày, thu nhập khoảng 80 ngàn đồng. Tui tính dành dụm chút đỉnh vốn liếng cho cháu học nghề kỹ thuật sau này ra trường có việc làm ổn định bảo đảm cuộc sống chớ theo nghề chẻ đá cha truyền con nối quá đổi nhọc nhằn.
Chúng tôi hỏi anh Cao Văn Hà có dự tính chuyển nghề khi tuổi đã về chiều, sức đã mỏn không còn kham nổi nghề chẻ đá? ” Muốn lắm chớ nhưng gia đình tui không ruộng nương, không vốn liếng lấy gì để chuyển nghề trồng trọt, chăn nuôi. Thôi đành gắng sức chẻ được viên nào hay viên nấy kiếm sống qua ngày. Mai mốt có báo đăng về nghề chẻ đá nhớ gởi tặng cho anh em tui một tờ đọc cho vui nha”, anh Hà cười chất phác giữa bãi đá nóng bức nắng trưa.
Sơn Ngọc