Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi)

Theo UBTVQH, dự thảo Luật sau khi chỉnh lý gồm có 14 chương với 213 điều (tăng 3 điều so với dự thảo Luật đã trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5). Trong đó có 56 điều giao Chính phủ hướng dẫn. Đại diện cơ quan soạn thảo cho biết sẽ có 4 Nghị định hướng dẫn những điều này và 3 Nghị định cơ bản đã hoàn thành.

Tại phiên họp, đa số ý kiến đại biểu tán thành với những nội dung cơ bản của dự thảo, đồng thời cũng cho ý kiến vào những vấn đề cụ thể. Tuy nhiên, còn nhiều ý kiến đề nghị bổ sung thêm một số nội dung để hoàn thiện dự thảo trình Quốc hội trong tháng 10 tới.

Thu hồi đất để sử dụng vào các mục đích phát triển kinh tế - xã hội

Cụ thể, về vấn đề thu hồi đất, có ý kiến đề nghị không quy định Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế - xã hội.

UBTVQH cho rằng, để thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất các cấp đã dự kiến quỹ đất sử dụng cho các mục đích, trong đó có quỹ đất dành cho các dự án phát triển kinh tế, xã hội. Các dự án phát triển kinh tế, xã hội thuộc lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng phải do Nhà nước thu hồi đất để bảo đảm thực hiện. Bởi vậy, cần giữ quy định thu hồi đất để sử dụng vào các mục đích phát triển kinh tế - xã hội như trong dự thảo Luật.

Về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Ngân sách - Tài chính của Quốc hội Phùng Quốc Hiển và Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý đều tán thành với ý kiến giữ nguyên của UBTVQH.

Tuy nhiên, ông Phùng Quốc Hiển đề nghị: Việc thu hồi đất thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã hội nên quy định hạn mức đất được phép thu hồi theo từng cấp (Quốc hội, Chính phủ, HĐND) để hạn chế thu hồi tràn lan, đảm bảo minh bạch, khách quan.

Theo ông Phan Trung Lý, Điều 62 và Điều 63 quy định về thu hồi đất cho mục đích lợi ích quốc gia, công cộng và thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội có nhiều điểm giống nhau. Do đó, cần nghiên cứu để quy định cho chặt chẽ.

Đồng tình với quan điểm trên, Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn đề nghị nên gộp 2 điều trên và lấy tên khác bao quát được cả nội dung thu hồi đất để phát triển kinh tế, xã hội và thu hồi đất vì lợi ích quốc gia, công cộng để phát triển kinh tế - xã hội.

Đảm bảo công bằng cho dân khi thu hồi đất

Về vấn đề bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất, nhiều ý kiến đề nghị việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phải đảm bảo công bằng cho người sử dụng đất được bồi thường theo mục đích đang sử dụng hợp pháp, người có đất khi Nhà nước thu hồi được hỗ trợ đào tạo nghề, tạo việc làm, tổ chức lại sản xuất, đảm bảo đời sống.

Theo UBTVQH, bồi thường là bù đắp những thiệt hại cho người có đất do việc thu hồi đất gây ra như thiếu đất sản xuất, nhà ở, sản xuất bị gián đoạn, lợi nhuận bị giảm sút, cuộc sống, sinh hoạt bị ảnh hưởng… Việc bồi thường có thể bằng đất, bằng tiền. Đối với hỗ trợ không phải là để bù đắp phần bồi thường chưa thỏa đáng mà xác định đây là việc Nhà nước tạo điều kiện cho người có đất thu hồi có cuộc sống tốt hơn. Tái định cư được thực hiện theo nguyên tắc bảo đảm khi thu hồi đất ở mà phải di chuyển chỗ ở thì phải bố trí chỗ ở cho người có đất thu hồi theo nguyên tắc nếu tiền bồi thường không đủ mua suất tái định cư tối thiểu thì được Nhà nước hỗ trợ đủ để mua suất tái định cư tối thiểu.

Về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng cho rằng, dự thảo Luật cần quy định rõ trên loại đất cụ thể nào đó, người dân có quyền gì và khi thu hồi họ được hưởng gì để tạo sự đồng thuận, nhằm đảm bảo công bằng cho người dân về vấn đề bồi thường đất.

Đồng tình với quan điểm trên, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng, việc đền bù cũng cần tính đến diện tích đất ngoài định mức, như diện tích người dân khai hoang trong thời gian dài, bỏ nhiều công sức.

Xem xét việc thành lập cơ quan định giá đất

Về giá đất, đa số ý kiến đại biểu tán thành quy định về bảng giá đất và giá đất cụ thể của dự thảo Luật. Tuy nhiên, cũng còn nhiều ý kiến đề nghị nên xây dựng bảng giá đất định kỳ hàng năm hoặc 2 năm 1 lần hoặc 5 năm 2 lần và nghị quy định trong hồ sơ trình Hội đồng nhân dân xem xét thông qua bảng giá đất phải có văn bản phản biện của Mặt trận Tổ quốc cùng cấp và các tổ chức chính trị - xã hội là thành viên chủ yếu của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Đồng thời, cũng có ý kiến đề nghị quy định thành lập cơ quan định giá đất độc lập với cơ quan quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất.

Về vấn đề này, UBTVQH cho rằng, bảng giá đất do UBND cấp tỉnh ban hành làm căn cứ để tính toán các nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất với Nhà nước như thu tiền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân; thuế; phí, lệ phí liên quan đến đất đai. Dự thảo Luật đã quy định khi giá đất thị trường có biến động lớn thì điều chỉnh bảng giá đất cho phù hợp. Giá đất trong bảng giá vừa bảo đảm ổn định để định hướng cho giá đất thị trường lại vừa phù hợp với giá thị trường. Vì vậy, nên giữ quy định về vấn đề này như trong dự thảo Luật.

Về việc thành lập cơ quan định giá đất độc lập với cơ quan quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, theo ý kiến của UBTVQH, đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, Nhà nước có quyền định đoạt đối với đất đai, trong đó có quyền quyết định giá đất. Do vậy, việc giao thẩm quyền cho Ủy ban nhân cấp tỉnh quy định, quyết định giá đất là phù hợp. Để bảo đảm tính độc lập, khách quan, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trước khi quy định, quyết định giá đất phải căn cứ vào giá đất do tổ chức có chức năng tư vấn giá đất xác định.

Kết thúc phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh, so với các luật khác, dự án Luật Đất đai sửa đổi thông qua tại 3 kỳ họp. Điều đó chứng tỏ Đảng, Chính phủ, Quốc hội nhận thức rất rõ tầm quan trọng của Luật này. Luật liên quan thiết thực đến đời sống của người dân, ổn định chính trị xã hội của đất nước, bởi vậy, cơ quan soạn thảo, cùng với ủy ban thẩm tra phải tiếp tục tiếp thu, rà lại đầy đủ, đảm bảo tính khả thi của luật, để khi vào đời sống, Luật khắc phục tối đa những tồn tại, nhất là tình trạng khiếu nại, tố cáo, tiêu cực, lãng phí thất thoát.../.