Nâng cao nhận thức về phát triển Hợp tác xã

Đỗ Văn Minh Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh

Đối với tỉnh ta, trong những năm gần đây, kể từ khi Luật HTX ra đời và chính thức có hiệu lực từ 1-1-1997, khu vực kinh tế hợp tác và HTX ở tỉnh ta đã thay đổi cơ bản cả về lượng và chất. Số lượng các đơn vị HTX tuy tăng không nhiều nhưng đã từng bước được củng cố về chất, khẳng định vai trò và lấy lại uy tín với người lao động, trên cơ sở đó ngày càng thu hút các đối tượng tham gia. Tính đến cuối năm 2012, toàn tỉnh có 65 HTX, bao gồm: 35 HTX dịch vụ nông nghiệp, 3 HTX GTVT, 1 HTX thủy sản, 3 HTX xây dựng, 6 HTX/TTCN, 3 quỹ tín dụng nhân dân và 14 HTX DVTH, với tổng số xã viên là 27.000 người. Bên cạnh việc chuyển đổi, củng cố các HTX cũ, xuất phát từ nhu cầu hợp tác của kinh tế hộ, trong những năm qua, cả tỉnh đã có 25 HTX mới được thành lập trong các ngành, lĩnh vực kinh tế với các hình thức tổ chức và phương thức hoạt động đa dạng. Trong các HTX mới được thành lập có nhiều mô hình HTX mới như: HTX Rau an toàn và Dịch vụ tổng hợp An Hải, HTX Rau an toàn và Dịch vụ tổng hợp Văn Hải, HTX Tiêu thụ, chế biến nông sản Thái Thuận, HTX Gốm Bàu Trúc, HTX Dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp …

Nhìn chung các HTX hiện nay đã góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo được một số ngành, nghề mới phi nông nghiệp và chuyên môn hoá nhiều khâu sản xuất trong nông nghiệp, nông thôn, từng bước đáp ứng nhu cầu cần thiết, bức xúc của kinh tế hộ xã viên, góp phần giải quyết việc làm, xóa đói, giảm nghèo cho người lao động và cùng chính quyền cơ sở thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội trên địa bàn nông thôn. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, trên thực tế vai trò, vị trí của khu vực HTX vẫn chưa thực sự khẳng định được vị thế của mình trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Theo đánh giá của Bộ Chính trị tại cuộc họp ngày 20-12-2012, cho đến nay, KTTT vẫn chưa thoát khỏi tình trạng yếu kém kéo dài, chưa đạt được mục tiêu Nghị quyết đặt ra. Nhiều hạn chế chế yếu kém được chỉ ra qua sơ kết 5 năm đến nay vẫn chưa được khắc phục, như về quy mô, phạm vi, mô hình tổ chức, đào tạo cán bộ, cơ chế quản lý; hiệu quả và đóng góp của KTTT. Nguyên nhân chủ yếu là nhận thức về KTTT và các quan điểm phát triển KTTT chưa đầy đủ, chưa thống nhất, có lúc lúng túng; chưa nhận thức đầy đủ, toàn diện bản chất, vai trò của KTTT, thậm chí còn đồng nhất HTX với doanh nghiệp; công tác chỉ đạo chưa ráo riết, quyết liệt…

Vì vậy trong thời gian tới, với chức năng, nhiệm vụ của mình, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển KTTT, nhằm nâng cao nhận thức về KTTT và các quan điểm về phát triển KTTT theo Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) và Chỉ thị 20 của Ban Bí thư về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT như sau:

Về nhận thức, cần quán triệt quan điểm của Bộ Chính trị: “HTX là cần thiết, hợp tác là một tất yếu kinh tế, là yêu cầu khách quan, là đòi hỏi của cuộc sống, việc tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT là vấn đề mới, rất khó khăn, thực hiện lâu dài, thường xuyên”. Bộ Chính trị đặc biệt nhấn mạnh phải thống nhất nhận thức đầy đủ, đúng đắn hơn bản chất, vai trò của KTTT, tạo thống nhất cao trong thực hiện; cần đẩy mạnh việc hoàn thiện thể chế, xây dựng cơ chế, chính sách phát triển KTTT; triển khai thật tốt Luật HTX mới được Quốc hội sửa đổi, bổ sung năm 2012.

Theo đó, Luật HTX 2012 có những điểm là thể chế hóa rõ hơn về bản chất, tổ chức của HTX để làm rõ sự khác biệt so với tổ chức doanh nghiệp, ở mục tiêu thành lập, quan hệ sở hữu, quan hệ kinh tế, quan hệ quản lý và quan hệ phân phối trong HTX. HTX phải mang lại lợi ích cho thành viên thông qua đáp ứng nhu cầu chung về sản phẩm, dịch vụ, việc làm của thành viên là chủ sở hữu HTX.

Về các chính sách hỗ trợ, Luật HTX sửa đổi tuy không quy định cụ thể trong Luật, mà giao Chính phủ quy định theo hướng chính sách ưu đãi hỗ trợ gắn với bản chất HTX, mang lại lợi ích cho cộng đồng, chú trọng đối tượng thành viên là nông dân, người dân tộc thiểu số. Ví dụ, HTX phải thu hút một tỷ lệ lớn số hộ trên địa bàn tham gia HTX thì mới được hưởng chính sách hỗ trợ về đất đai, cơ sở hạ tầng chung phục vụ sản xuất của hoạt động kinh tế thành viên; hoặc muốn được hưởng chính sách hỗ trợ, HTX phải có giao dịch ít nhất 50% tổng doanh số với thành viên của mình.

Với những sự thay đổi này, Luật HTX năm 2012 sẽ khắc phục được những thiếu sót của Luật HTX năm 2003, tạo môi trường pháp lý lành mạnh để HTX đích thực ra đời, xây dựng một mô hình HTX đích thực, hoạt động có hiệu quả và mang lại lợi ích cho số đông, nhất là nông dân. Thông qua tổ chức HTX của mình, các thành viên nông dân sẽ liên kết với nhau, không chỉ trong sản xuất mà trong cả khâu chế biến, tiêu thụ, để giúp họ được hưởng những lợi ích đầy đủ từ các khâu đó với tư cách là người chủ sở hữu.

Đỗ Văn Minh
Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh