Về phương thức nộp phí đối với xe ô tô dân sự đăng ký tại Việt Nam, phí sử dụng đường bộ tính theo năm (12 tháng) và theo chu kỳ đăng kiểm của xe. Đến mỗi kỳ đăng kiểm, chủ xe mang xe đến đăng kiểm, nộp phí, lệ phí đăng kiểm (nếu có) và nộp phí sử dụng đường bộ cho cơ quan Đăng kiểm. Cơ quan Đăng kiểm dán Tem đăng kiểm tương ứng với chu kỳ đăng kiểm và Tem nộp phí sử dụng đường bộ tương ứng với thời gian nộp phí.
Trường hợp chủ phương tiện đến đăng kiểm sớm hơn hoặc chậm hơn thời gian theo chu kỳ đăng kiểm quy định, cơ quan Đăng kiểm kiểm tra xe và tính tiền phí sử dụng đường bộ nối tiếp từ thời điểm cuối của khoảng thời gian đã nộp phí sử dụng đường bộ lần trước. Trường hợp thời gian tính phí không tròn tháng thì số phí phải nộp sẽ tính bằng số ngày lẻ chia 30 ngày x (nhân) mức phí của 1 tháng.
Đối với xe đăng kiểm trước ngày 01-01-2013 (ngày hiệu lực của Thông tư 179): trường hợp kỳ đăng kiểm tiếp theo phát sinh trong thời gian từ ngày 01-01-2013 đến 31-12-2013 thì chủ phương tiện phải đến đăng kiểm nộp phí cho thời gian tính từ ngày 01-01-2013 đến kỳ đăng kiểm tiếp theo.
Trường hợp kỳ đăng kiểm tiếp theo phát sinh sau ngày 31-12-2013 thì chậm nhất đến ngày 30-6-2013, chủ phương tiện phải đến cơ quan Đăng kiểm nộp phí cho thời gian tính từ ngày 01-01-2013 đến ngày 31-12-2013 hoặc đến kỳ đăng kiểm tiếp theo.
Trường hợp chủ phương tiện chưa nộp phí sử dụng đường bộ của chu kỳ đăng kiểm trước theo thời hạn quy định, thì ngoài số phí phải nộp cho chu kỳ tiếp theo, chủ phương tiện còn phải nộp số phí chưa nộp của chu kỳ trước. Cơ quan Đăng kiểm sẽ truy thu số phí phải nộp của chu kỳ trước, số phí phải nộp bằng mức thu phí của 1 tháng nhân với thời gian nộp chậm.
Đối với xe ô tô nhập cảnh lưu hành tại Việt Nam, kỳ tính phí là khoảng thời gian được phép lưu hành tại Việt Nam. Thời điểm nộp phí là khi nộp hồ sơ xin nhập cảnh lưu hành tại Việt Nam.
Xe ô tô bị hủy hoại do tai nạn hoặc thiên tai; bị tịch thu; hoặc bị tai nạn đến mức không thể tiếp tục lưu hành phải sửa chữa từ 30 ngày trở lên sẽ không phải chịu phí sử dụng đường bộ. Nếu xe ô tô đó đã được nộp phí sử dụng đường bộ, chủ phương tiện sẽ được trả lại số phí đã nộp (áp dụng cho xe ô tô bị hủy hoại, tịch thu không được tiếp tục lưu hành) hoặc được trừ vào số phí phải nộp của kỳ sau (áp dụng đối với xe ô tô vẫn tiếp tục được lưu hành sau khi được sửa chữa) tương ứng với thời gian không sử dụng đường bộ nếu có đủ hồ sơ theo quy định.
Riêng đối với xe mô-tô, căn cứ mức thu quy định tại Thông tư 197, HĐND cấp tỉnh/thành phố quy định mức thu cụ thể phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương. Khi thu phí sử dụng đường bộ đối với xe mô-tô, cơ quan thu phí phải lập và cấp biên lai thu phí cho đối tượng nộp phí theo quy định ban hành.
Phương thức nộp phí đối với xe mô-tô như sau: Đối với xe mô- tô phát sinh trước ngày 01-01-2013 thì tháng 01-2013 thực hiện khai, nộp phí cả năm 2013, mức thu phí 12 tháng. Đối với xe mô-tô phát sinh từ ngày 01-01-2013 trở đi, nếu thời điểm phát sinh từ ngày 01-01 đến 30-6 hàng năm, chủ phương tiện phải khai, nộp phí đối với xe mô- tô, mức thu phí bằng 1/2 mức thu năm, thời điểm khai nộp chậm nhất là ngày 31-7. Trường hợp thời điểm phát sinh từ 01-7 đến 31-12 hàng năm, thì chủ phương tiện thực hiện khai, nộp phí vào tháng 1 năm sau (chậm nhất ngày 31-1) và không phải nộp phí đối với thời gian còn lại của năm phát sinh.
UBND xã, phường, thị trấn là cơ quan thu phí sử dụng đường bộ đối với xe mô-tô của tổ chức, hộ gia đình và cá nhân (chủ phương tiện) trên địa bàn.
Việc thu phí sử dụng đường bộ theo đầu phương tiện là bước chuyển quan trọng về phương thức thu phí sử dụng đường bộ để thực hiện Luật Giao thông Đường bộ và Nghị định số 18/2012 của Chính phủ về Quỹ bảo trì đường bộ.
Lê Thành