Cần tối ưu hiệu quả đồng vốn cho khoa học và đào tạo

Ngày 11/8, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã làm việc về vấn đề đầu tư và phát triển tại 4 đơn vị khoa học, đào tạo hàng đầu Việt Nam là Viện Khoa học công nghệ Việt Nam, Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Đại học quốc gia (ĐHQG) Hà Nội và ĐHQG TP Hồ Chí Minh.

Đây là hội nghị do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với ĐHQG TP Hồ Chí Minh tổ chức nhằm đánh giá toàn diện những ưu điểm, hạn chế trong công tác đầu tư của Nhà nước cho 4 đơn vị khoa học này, từ đó, đưa ra giải pháp thúc đẩy tiềm năng, đề xuất chiến lược đầu tư dài hạn.

Nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm

Đại diện 4 đơn vị đã nêu một số kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép thực hiện đầy đủ quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cao phù hợp với địa vị pháp lý. Theo đó, cần thực hiện thí điểm cơ chế tự chủ về tài chính, thử nghiệm giao và kiểm soát tài chính theo sản phẩm, theo hợp đồng làm ra sản phẩm đào tạo và khoa học công nghệ; các đơn vị có quyền sử dụng ngân sách để trả thu nhập cho cán bộ theo sản phẩm (chất lượng và số lượng). Tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong hợp tác quốc tế.

Các đơn vị đặt kế hoạch xây dựng ít nhất 6 viện nghiên cứu thành viên đạt trình độ châu lục vào năm 2015 và 15 viện nghiên cứu thành viên vào năm 2020, từ đó, tạo nền tảng để phát triển các trung tâm nghiên cứu xuất sắc, tạo ra các sản phẩm nghiên cứu chất lượng cao, tư vấn chính sách quốc gia trong lĩnh vực khoa học công nghệ và đào tạo trình độ cao.

Đa số các ý kiến tại hội nghị đều cho rằng 4 cơ quan khoa học và đào tạo này cần gắn các kết quả nghiên cứu khoa học, nâng cao tính ứng dụng, đáp ứng các yêu cầu cuộc sống, từ đó tạo ra nguồn thu chính đáng, cải thiện cuộc sống cho các nhà khoa học.

Đặc biệt cả 4 đơn vị cần tính đến hiệu quả vốn đầu tư của nhà nước, tránh tình trạng cào bằng, dàn trải, kém hiệu quả. Đồng thời cần tính đến việc huy động các nguồn vốn khác, xã hội hóa tối đa các nguồn lực ngoài ngân sách.

Ngoài ra, việc chuyển đổi các cơ sở trong nội thành Hà Nội và TP Hồ Chí Minh của 4 đơn vị cũng cần phải đưa vào kế hoạch dài hạn nhằm tăng nguồn lực đầu tư cho các đơn vị ở khu vực ngoại thành Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Không trùng lắp, hiệu quả cao và khai thác tốt

Trao đổi tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân nêu rõ trong điều kiện các nguồn lực còn hạn hẹp, đất nước còn nhiều lĩnh vực cần đầu tư, nhưng Chính phủ vẫn luôn dành quan tâm với những ưu tiên cao so với mặt bằng chung cho 4 cơ quan khoa học hàng đầu cả nước. Tuy nhiên, sự gắn bó, phối hợp của 4 cơ quan với các cơ quan quản lý nhà nước còn hạn chế, và cần phải khắc phục trong thời gian tới để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được Chính phủ giao phó.

Phó Thủ tướng đề nghị 4 đơn vị cần tập trung rà soát toàn diện những hạng mục đầu tư trong nghiên cứu khoa học, phòng thí nghiệm theo 3 tiêu chí: không trùng lắp, hiệu quả cao và khai thác tốt. Đồng thời đánh giá lại công tác phê duyệt quy hoạch của 4 đơn vị.

Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần nâng cao trách nhiệm phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc lên kế hoạch đầu tư cho Viện Khoa học công nghệ Việt Nam, Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Đại học quốc gia (ĐHQG) Hà Nội và ĐHQG TP Hồ Chí Minh. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần nêu rõ tổng nguồn lực Nhà nước sẽ dành cho nghiên cứu khoa học và đào tạo của cả nước, để 4 đơn vị sẽ có những bài toán phù hợp với những nhu cầu đầu tư trung và dài hạn.

Với 2 ĐHQG, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân lưu ý cần ưu tiên chuyển đổi cơ cấu đào tạo, theo hướng tăng tỷ lệ đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ, giảm đào tạo trình độ phổ thông, quan tâm phát triển chất lượng đội ngũ giảng viên.

Hai đơn vị cần khẩn trương rà soát và xây dựng quy chế mới cho phù hợp với tầm vóc và vai trò của mình trong sự nghiệp giáo dục đào tạo nhân lực chất lượng cao chất lượng cao của đất nước.