Con đường bê-tông nhỏ ngoằn ngoèo chạy giữa những vườn cây ăn trái của thôn Lâm Bình vẫn rợp bóng mát. Khác với mọi năm, dù đang giữa mùa thu hoạch trái cây nhưng các nhà vườn gần như đều “vắng bóng” sắc màu của chôm chôm. Dẫn chúng tôi ra xem vườn cây ăn trái hơn 1 ha của gia đình, bà Nguyễn Thị Nga, lắc đầu: “Chôm chôm và sầu riêng nhà tôi không có một trái nào. Mùa này coi như mất trắng.”
Nông dân xã Lâm Sơn vào mùa thu hoạch sầu riêng. Ảnh: Văn Miên
Không giống như những cây trồng khác, các loại cây ăn trái như chôm chôm, nhãn, măng cụt,… mỗi năm chỉ cho trái một vụ, nên việc đầu tư phân thuốc chăm sóc cây giống như đặt cược, “được ăn cả, ngả về không”, chưa tính đến yếu tố giá cả lên xuống theo thị trường. Do vậy, dù mức đầu tư cho 1 ha vườn chỉ khoảng 4 – 5 triệu đồng nhưng thu nhập từ cây ăn trái ở đây lại là nguồn thu chính của không ít hộ nông dân tại địa phương.
Sở hữu vườn chôm chôm đạt năng suất cao nhất thôn Lâm Bình, ông Trần Cát vẫn không vui: “Năm nay cây ra bông ít, chưa kể nhiều trái còn bị thối đen và rụng khi còn non. Như nhà tôi đây thì chỉ đạt khoảng 50% so với mọi năm, tính ra cũng chỉ huề vốn chứ chẳng lời lãi gì. May mà giá bán cũng được.” Ông Cát cho biết thêm, hiện giá chôm chôm bán tại vườn dao động ở mức 10.000 – 11.000 đồng/kg (so với năm ngoái là 5.000 – 6.000 đồng/kg), sầu riêng khoảng 20.000 – 22.000 đồng/kg. Tuy nhiên, do lượng trái cây không nhiều, các thương lái và khách vãng lai thời gian gần đây ít ghé các vườn nhà. Nhiều nông dân phải tự vận chuyển trái cây đi bán ở các chợ đầu mối, các ngã ba, ngã tư, dọc quốc lộ 27.
Ông Thái Dương Hoài Hiếu, Phó Chủ tịch UBND xã Lâm Sơn cho biết: “Hiện chúng tôi chưa xác định chính xác nguyên nhân của hiện tượng mất mùa năm nay. Không loại trừ khả năng do thời tiết thất thường nên cây không ra hoa. Một nguyên nhân khác cũng góp phần làm giảm năng suất trái cây mùa này là do cơn lốc xoáy xảy ra đầu tháng 5 vừa rồi tại thôn Lâm Hòa và Lâm Bình, làm rụng khá nhiều trái non”.
Với tổng diện tích cây ăn trái trên 700 ha, tập trung nhiều nhất ở các thôn Lâm Hòa, Lâm Bình, Lâm Phú,… nông dân xã Lâm Sơn đang xây dựng thương hiệu trái cây địa phương, gắn với du lịch sinh thái nhà vườn. Tuy nhiên, năng suất thất thường và đầu ra thiếu ổn định là những trở ngại không nhỏ trên con đường đưa cây ăn trái Lâm Sơn phát triển thành thương hiệu bền vững, góp phần nâng cao đời sống người dân.
Bảo Bình – Minh Khai