Trong chuyến công tác vào dịp đầu xuân mới, chúng tôi ghé thăm cánh đồng lớn sản xuất nho ở thôn Thái An, xã Vĩnh Hải (Ninh Hải). Những vườn nho trĩu quả trải dài trên tuyến Tỉnh lộ 702 nhìn rất bắt mắt, hứa hẹn mang lại một vụ mùa bội thu cho người dân nơi đây. Niềm vui của người dân được nhân lên khi dự án Bầu Tró được triển khai giúp người dân địa phương chủ động nguồn nước để sản xuất ổn định lâu dài. Ông Nguyễn Văn Nhân ở thôn Thái An phấn khởi cho biết: Gia đình tôi hiện đang canh tác hơn 2 sào nho đỏ, những năm trước vào mùa mưa thì bà con lấy nguồn nước trong ao để sản xuất, tuy nhiên vào mùa khô nước thường hết sớm nên nhiều hộ phải dùng nguồn nước ngầm để sản xuất. Bây giờ Nhà nước đầu tư nâng cấp ao Bầu Tró và xây dựng hệ thống dẫn nước từ suối Hố Quạt về ao Bầu Tró sẽ giúp người dân có nguồn nước ổn định để sản xuất cây nho và các loại hoa màu khác giúp người dân có điều kiện để phát triển kinh tế. Ông Trương Trọng Văn, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Ninh Hải, cho biết: Dự án Bầu Tró có tổng kinh phí trên 33,4 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách trung ương, dự án hoàn thành sẽ giúp người dân có nguồn nước ổn định để sản xuất, phát triển kinh tế.
Hồ thủy lợi Sông Cái, xã Phước Hòa (Bác Ái). Ảnh: Văn Miên
Ngược lên các huyện vùng cao Ninh Sơn, Bác Ái chúng tôi chứng kiến những cánh đồng xanh ngút tầm mắt nhờ nguồn nước từ hệ thống thủy lợi Tân Mỹ đưa về các cánh đồng. Ông Nguyễn Văn Tuyến ở thôn Phú Thuận, xã Mỹ Sơn (Ninh Sơn) chia sẻ: Trước đây người dân muốn có nước sản xuất thì phải đào ao tích nước để bơm tưới cho cây trồng. Từ khi có nước từ hệ thống thủy lợi Tân Mỹ đưa về nông dân trong vùng không còn nỗi lo về nguồn nước, chỉ cần mở van đầu kênh nước sẽ tự động chảy vào rẫy tưới cho các loại cây trồng như lúa, mía, táo, bắp... giúp bà con nâng cao thu nhập.
Xuôi theo đường ống chính Tân Mỹ về thôn Lương Tri, xã Nhơn Sơn (Ninh Sơn), chúng tôi cảm nhận niềm vui hiện rõ trên khuôn mặt bà con nông dân đang chăm sóc cây trồng trên các cánh đồng. Bà Đạo Thị Hoa ở thôn Lương Tri, chia sẻ: Trước đây ở cánh đồng Chà Vum đất đai khô cằn do thiếu nước sản xuất nên nhiều diện tích phải bỏ hoang. Năm 2022 nước từ hệ thống thủy lợi Tân Mỹ đưa về đã giúp cánh đồng trở nên xanh mát, gia đình tôi đã cải tạo lại 7 sào ruộng sản xuất lúa và trồng cỏ để chăn nuôi gia súc. Giờ có nước bà con đã có thể sản xuất 3 vụ lúa/năm. Tại xã Phước Trung (Bác Ái), sau khi tuyến kênh TN9, TN11, TN13 thuộc hệ thống thủy lợi Tân Mỹ được đấu nối đã giúp gần 40ha đất sản xuất ở thôn Đồng Dày được hồi sinh. Gia đình ông Chamaléa Toán ở thôn Đồng Dày đang canh tác 7 sào lúa nước. Ông Toán, cho biết: Trước đây khu vực này sản xuất rất khó khăn do thiếu nước tưới, ruộng rẫy bỏ hoang nhiều. Từ ngày có nguồn nước từ hồ Tân Mỹ dẫn về đã giúp nhiều diện tích đất được hồi sinh, cây cối phát triển xanh tốt, giúp bà con có điều kiện phát triển kinh tế gia đình. Đây là vụ thứ 5 gia đình tôi canh tác lúa nước nhờ nguồn nước của hệ thống thủy lợi Tân Mỹ. Vụ vừa rồi sau khi trừ chi phí gia đình thu lãi gần 30 triệu đồng.
Đồng chí Ngô Thanh Lâm, Phó Chủ tịch UBND huyện Bác Ái cho biết: Cụm công trình đầu mối hồ chứa nước Sông Cái thuộc dự án hệ thống thủy lợi Tân Mỹ đi vào hoạt động đã tạo nguồn tưới cho khoảng 1.000ha đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Bác Ái, đồng thời cấp nước sinh hoạt cho Nhà máy nước Phước Trung và Nhà máy nước An Hòa với tổng sản lượng khoảng 9.694m3/ngày- đêm. Bên cạnh đó còn góp phần cắt lũ cho hạ du, cải thiện hạ tầng giao thông nông thôn, môi trường sinh thái, tạo nguồn cho hai nhà máy thủy điện công suất 24MW và thủy điện tích năng Bác Ái hoạt động với công suất 1.200MW góp phần cân bằng phụ tải cho hệ thống điện quốc gia.
Theo lãnh đạo Công ty TNHH MTV khai thác các công trình thủy lợi tỉnh (đơn vị khai thác vận hành hệ thống thủy lợi Tân Mỹ) cho biết: Hiện nay, hệ thống thủy lợi Tân Mỹ được xem là hệ thống thủy lợi hiện đại nhất Việt Nam. Trong đó, hồ chứa nước Sông Cái 220 triệu m3 được xem là "trái tim" của hệ thống thủy lợi này. Hệ thống thủy lợi Tân Mỹ cấp nước tưới trực tiếp cho gần 2.000ha đất sản xuất nông nghiệp của 5 xã thuộc 2 huyện miền núi Ninh Sơn và Bác Ái. Ngoài ra, hệ thống này cũng tiếp nước tưới bổ sung cho gần 1.960ha cho 3 hồ chứa nước: Cho Mo, Phước Trung, Thành Sơn và khu tưới 12.800ha thuộc hệ thống thủy Nha Trinh - Lâm Cấm... Đây là công trình có vai trò, ý nghĩa hết sức quan trọng cho phát triển tổng thể kinh tế - xã hội của tỉnh. Trong thời gian tới khi Tiểu dự án phát triển thủy lợi phục vụ nông nghiệp công nghệ cao Nhơn Hải - Thanh Hải; dự án hệ thống chuyển nước Tân Mỹ - hồ Bà Râu - hồ Sông Trâu và dự án đầu tư hoàn chỉnh kênh đường ống cấp 2, cấp 3 hệ thống thủy lợi Tân Mỹ được đầu tư hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ giúp cho Ninh Thuận hoàn toàn chủ động nguồn nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà.
Đồng chí Đặng Kim Cương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, nhờ hệ thống thủy lợi được đầu xây dựng, chủ động nguồn nước nên đã góp phần thúc đẩy ngành nông nghiệp tăng trưởng các năm qua. Riêng năm 2024, giá trị sản xuất toàn ngành tăng 4,94% so với năm 2023, trong đó lĩnh vực nông nghiệp tăng 5,34%; nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển quy mô diện tích vượt 39,67ha so kế hoạch, năng suất, sản lượng tăng khá, đóng góp 14% vào cơ cấu giá trị của ngành; các hoạt động cơ cấu lại lĩnh vực sản xuất nông nghiệp được triển khai hiệu quả tạo tăng trưởng khá cao so với cả nước.
Kha Hân