* Sau 5 năm (2019-2024) thực hiện Quyết tâm thư và chương trình hành động của Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số tỉnh lần thứ III, Tỉnh đã chú trọng và hỗ trợ đầu tư để phát triển một số nghề truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số, như: Làng Dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp có hơn 700 hộ có cơ sở dệt; Làng Gốm Bàu trúc có hơn 200 hộ làm gốm, trong đó 50 cở sở từ gốm truyền thống chuyển sang làm mỹ nghệ; Raglai có nghề thủ công truyền thống như: đan lát mây tre làm những đồ đựng, đồ sàng gạo, gùi....
Nhờ nhà nước đầu tư xây dựng Nhà trưng bày sản phẩm gốm chăm Bàu Trúc (Ninh Phước) nên thu hút đông du khách đến tham quan, mua sắm. Ảnh: Văn Nỷ
Đồng bào Chăm ở xã Xuân Hải, huyện Ninh Hải còn phát triển nghề buôn bán thuốc Nam, hàng năm mang lại thu nhập ổn định. Chương trình khuyến công quốc gia đã thực hiện Đề án hỗ trợ ứng dụng máy móc thiết bị tiên tiến, mô hình trình diễn kỹ thuật mới, và quy hoạch chi tiết cụm công nghiệp cho 19 cơ sở công nghiệp nông thôn thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số với tổng kinh phí hỗ trợ 6.165 triệu đồng. Từ chương trình khuyến công địa phương, đã triển khai Đề án hỗ trợ ứng dụng máy móc thiết bị tiên tiến cho 8 cơ sở công nghiệp nông thôn thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi với tổng kinh phí 1.006,4 triệu đồng. Việc hỗ trợ ứng dụng máy móc và thiết bị tiên tiến vào sản xuất chế biến nông sản đã giúp các doanh nghiệp nâng cao năng suất lao động, cải thiện chất lượng sản phẩm, giảm chi phí lao động phổ thông, hạ giá thành sản phẩm, và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Điều này không chỉ tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp mà còn đáp ứng yêu cầu của đối tác, từ đó tăng doanh thu, lợi nhuận và mang lại hiệu quả sản xuất kinh doanh cho các đơn vị, góp phần phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đồng thời, các cơ sở sản xuất tại làng nghề từng bước mở rộng sản xuất, tạo việc làm cho lao động địa phương và tăng thu nhập.
* Trong 3 năm qua (2022-2024), từ nguồn vốn phân bổ thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Tỉnh đã bố trí là 587,68 tỷ đồng (vốn đầu tư phát triển 403,57 tỷ đồng; vốn sự nghiệp: 184,11 tỷ đồng), hỗ trợ đầu tư thực hiện 10 Dự án thành phần của Chương trình với hơn 120 công trình đầu tư khởi công trên vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Qua đó, hỗ trợ xây dựng hoàn thành 317 căn nhà ở cho hộ nghèo; hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho 539 hộ; xây dựng 08 công trình nước sinh hoạt tập trung cho các hộ nghèo; chuyển đổi nghề cho 1.930 hộ; kết cấu hạ tầng được tiếp tục quan tâm đầu tư đồng bộ, thông suốt; giáo dục miền núi không ngừng phát triển, hệ thống trường học các cấp phủ khắp các thôn, xã; đội ngũ giáo viên được chuẩn hóa; hệ thống y tế cơ bản đáp ứng, các huyện miền núi có bệnh viện đa khoa khu vực, 100% thôn, xã có trạm y tế, bác sỹ, nhân viên y tế…. Các chính sách an sinh xã hội, BHYT được quan tâm triển khai thực hiện.
Trường TH Phước Trung B (Bác Ái) được đầu tư cơ bản đáp ứng tốt nhu cầu dạy, học. Ảnh: Văn Nỷ
Nhờ đó, tỷ lệ đồng bào DTTS tham gia BHYT đạt 87,75%; Phụ nữ người DTTS sinh con tại cơ sở y tế hoặc có sự hỗ trợ của nhân viên y tế đạt 98,8%; Tỷ lệ phụ nữ mang thai được khám thai ít nhất 3 lần trong thời kỳ mang thai đạt 83,1%; Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi SDD thể nhẹ cân 16,8%; nhiều mô hình sản xuất, kinh doanh hình thành và phát huy. Bản sắc văn hóa được bảo tồn và phát huy, xóa bỏ dần các tập tục lạc hậu; đời sống vật chất, tinh thần vùng đồng bào dân tộc thiểu số được cải thiện đáng kể; tinh thần đoàn kết của cộng đồng các dân tộc được củng cố, tăng cường, quốc phòng an ninh khu vực miền núi được giữ vững. Chính sách hỗ trợ vay vốn tín dụng từ ngân hàng chính sách xã hội trên vùng đồng bào dân tộc thiểu số phát huy hiệu quả, chính sách hỗ trợ xây nhà ở cho hộ nghèo, hỗ trợ học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn hoặc xây dựng công trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn thực hiện đúng đối tượng; công tác thăm hỏi, tặng quà các đối tượng chính sách, hộ nghèo, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, trong các dịp lễ, tết được triển khai kịp thời, chu đáo..., nhiều chính sách xoá đói, giảm nghèo được triển khai, đến nay đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện.
Xuân Bính