Đẩy mạnh xây dựng lực lượng Công an nhân dân chính quy, tinh nhuệ

Đại biểu Đỗ Huy Khánh (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai) nhất trí với các nội dung sửa đổi, bổ sung của dự thảo Luật, nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, chưa phù hợp với thực tiễn trong quá trình thi hành Luật CAND năm 2018, góp phần thực hiện tốt hơn nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội.

Theo đại biểu Đỗ Huy Khánh, về hạn tuổi phục vụ cao nhất của sĩ quan, hạ sĩ quan, công nhân Công an, việc sửa đổi, bổ sung về hạn tuổi phục vụ của sĩ quan, hạ sĩ quan, công nhân Công an sẽ có tác động tích cực đối với công tác nghiệp vụ của lực lượng CAND, tận dụng được nguồn nhân lực chuyên sâu, có nhiều kinh nghiệm trong phòng ngừa và đấu tranh với các loại tội phạm. Đồng thời, việc nâng hạn tuổi phục vụ của cán bộ, chiến sĩ Công an sẽ giúp cân đối, giảm gánh nặng cho quỹ bảo hiểm xã hội.

Ngoài ra, có ý kiến đề nghị quy định cụ thể các trường hợp đặc biệt được kéo dài hạn tuổi phục vụ, hạn tuổi phục vụ cao nhất của sĩ quan Công an hiện nay, ngoài việc thực hiện theo quy định chung của Luật CAND, trong một số trường hợp đặc biệt còn thực hiện theo quy định của Đảng, Nhà nước như tuổi nghỉ hưu của sĩ quan CAND là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương Đảng, Đại biểu Quốc hội...

Tuy nhiên, Luật Công an nhân dân năm 2018 chưa quy định cụ thể về kéo dài hạn tuổi đối với các trường hợp này nên chưa bảo đảm được sự đồng bộ với các quy định của Đảng, Nhà nước hiện hành. Do đó, việc bổ sung quy định kéo dài hạn tuổi phục vụ trong các trường hợp đặc biệt do cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định là cần thiết và phù hợp với thực tế công tác hiện nay của lực lượng công an.

Thực tế các trường hợp đặc biệt được kéo dài dài hạn tuổi phục vụ rất ít; được thực hiện với quy trình, thủ tục xét duyệt rất chặt chẽ, qua nhiều cấp. Thời gian qua, việc kéo dài đối với một số đồng chí đã phát huy rất tích cực trình độ, năng lực ở góc độ sử dụng, cống hiến trí tuệ tầm cỡ chuyên gia đầu ngành. Vì vậy, đại biểu Đỗ Huy Khánh đề nghị giữ nguyên như dự thảo Luật.

Về thăng cấp bậc hàm tướng, Khoản 1 Điều 23 Luật CAND năm 2018 quy định: “Sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ CAND lập thành tích đặc biệt xuất sắc trong bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, xây dựng lực lượng CAND, nghiên cứu khoa học, công tác, học tập mà cấp bậc hàm hiện tại thấp hơn cấp bậc hàm cao nhất đối với chức vụ, chức danh sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ đang đảm nhiệm thì được xét thăng cấp bậc hàm trước thời hạn”. Khoản 3 Điều 23 Luật CAND năm 2018 quy định: “Chủ tịch nước quyết định việc thăng cấp bậc hàm trước thời hạn và thăng cấp bậc hàm vượt bậc đối với cấp bậc hàm cấp tướng”.

Theo đại biểu Đỗ Huy Khánh, thực hiện các quy định trên, Bộ Công an đã ban hành văn bản quy định cụ thể về thăng cấp bậc hàm trước thời hạn đối với sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ Công an lập thành tích đặc biệt xuất sắc có cấp bậc hàm từ Đại tá trở xuống.

Đối với việc thăng cấp bậc hàm cấp tướng trước thời hạn thì Luật CAND chưa quy định cụ thể tiêu chí, tiêu chuẩn có thành tích đặc biệt xuất sắc nên khó khăn trong triển khai thực hiện trên thực tế. Để tháo gỡ vướng mắc này, Ban Cán sự Đảng Chính phủ ban hành Quy định 1757 ngày 5/1/2021 về việc thăng cấp bậc hàm cấp tướng trước thời hạn.

Tuy nhiên, văn bản này không phải là văn bản quy phạm pháp luật nên việc luật hóa quy định nêu trên và giao Chính phủ quy định cụ thể là cần thiết nhằm bảo đảm tính minh bạch, khả thi, dễ thực hiện; đồng thời, đúng quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội tại khoản 12 Điều 70 Hiến pháp năm 2013 (Quốc hội quy định hàm, cấp trong lực lượng vũ trang nhân dân). Theo đó, Chính phủ quy định cụ thể về mặt nội dung và không làm thay đổi quy định về thẩm quyền của Chủ tịch nước quyết định việc thăng cấp bậc hàm trước thời hạn tại khoản 3 Điều 23.

Ngoài ra, việc thăng cấp bậc hàm cấp tướng đối với những trường hợp này nhằm ghi nhận những thành tích đặc biệt xuất sắc và được quy định theo trình tự, thủ tục rất chặt chẽ như: Phải được đánh giá khách quan, toàn diện các mặt về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, trình độ, năng lực, hiệu quả công tác, những cống hiến và thành tích xuất sắc. Với nội dung này, theo đại biểu Đỗ Huy Khánh không cần thiết phải bổ sung quy định thời gian tối thiểu trong trường hợp Chủ tịch nước quyết định thăng cấp bậc hàm từ Đại tá lên Thiếu tướng khi sĩ quan không còn đủ 3 năm công tác.

“Để đảm bảo việc triển khai thực hiện, tôi đề nghị cần bổ sung quy định cụ thể tiêu chí, tiêu chuẩn lập thành tích đặc biệt xuất sắc để đề xuất xét thăng cấp bậc hàm trước thời hạn đối với cấp tướng, đại tá trở xuống ngay trong Luật”, đại biểu Đỗ Huy Khánh đề nghị.

Cũng theo đại biểu Đỗ Huy Khánh, có thể bổ sung quy định mang tính nguyên tắc như: Thời điểm đạt thành tích đặc biệt xuất sắc phải trong niên hạn xét thăng cấp bậc hàm; Thời gian thăng cấp trước hạn không quá 12 tháng; tiếp tục giao Chính phủ quy định cụ thể tiêu chí, tiêu chuẩn này. Đồng thời nghiên cứu để bổ sung quy định tại khoản 2 Điều 1 dự thảo Luật (sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 23 Luật Công an nhân dân năm 2018) theo hướng: Giao Bộ trưởng Bộ Công an quy định cụ thê tiêu chí, tiêu chuẩn lập thành tích đặc biệt xuất sắc.

Đồng quan điểm này, đại biểu Nguyễn Thanh Hải (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên) cho rằng về mức tăng tuổi đối với từng chức danh, đối tượng đã phù hợp với Bộ luật Lao động, trong đó đã có chú trọng tới việc quy định đối với các đối tượng đặc thù lao động trong môi trường độc hại, nặng nhọc.

Đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho rằng, việc tăng độ tuổi nghỉ hưu quy định trong luật được chia thành 2 nhóm:

Nhóm 1 tăng ngay 2 tuổi là Trung tá, Thiếu tá, cấp úy và hạ sĩ quan. Đây là nhóm đối tượng có tuổi nghỉ hưu ngay trong Luật CAND 2018 đã thấp hơn quy định của Bộ luật Lao động tại thời điểm đó là Luật Lao động 2020, quy định lúc đó nam là 60 và nữ là 55.

Đây được coi là nhóm đối tượng đặc thù nghề nghiệp, ví dụ, một nam sĩ quan cấp úy có độ tuổi nghỉ hưu tại Luật 2018 là 53, có độ chênh lệch so với quy định tại Bộ luật Lao động thời điểm đó 60 tuổi, tức là chênh lệch là 7 tuổi, nay Luật Lao động sửa tăng tuổi nghỉ hưu chung thì nhóm này cũng phải tăng tuổi nghỉ hưu trong dự thảo luật để tăng ngay 2 tuổi là phù hợp, để đảm bảo độ chênh lệch giữa tuổi nghỉ hưu của nhóm đặc thù với tuổi nghỉ hưu chung vẫn như trước.

“Ví dụ một đồng chí nam sĩ quan cấp úy nay sẽ có độ tuổi nghỉ hưu là 55, chênh với tuổi nghỉ hưu chung tính đến năm 2023 hiện nay là 60 tuổi 9 tháng là chênh là 5 tuổi 9 tháng và đến năm 2028 thì độ tuổi chênh này sẽ là 7 tuổi như trước đây. Như vậy, Luật CAND (sửa đổi) lần này đã tính đến các đối tượng đặc thù với cả nam và nữ như trước đây”, đại biểu Nguyễn Thanh Hải phân tích.

Cũng theo đại biểu Nguyễn Thanh Hải, về mốc thời gian để áp dụng tăng độ tuổi theo lộ trình đối với nhóm còn lại là thượng tá và đại tá. Nhóm này có độ tuổi nghỉ hưu cả nam và nữ đã được quy định trong Luật 2018 bằng độ tuổi nghỉ hưu quy định trong Bộ luật Lao động tại thời điểm đó là nam là 60 và nữ là 55, khi thông qua Luật CAND năm 2018 đã có độ tuổi nghỉ hưu giống như các độ tuổi lao động trong điều kiện lao động bình thường và nay theo logic Bộ luật Lao động sửa tăng độ tuổi nghỉ hưu lên theo lộ trình sao cho đến năm 2028 nam là 62, nữ là 60 thì các đối tượng thuộc nhóm này cũng sẽ phải tăng độ tuổi nghỉ hưu lên đảm bảo đồng bộ với Bộ luật Lao động.

Tuy nhiên, do Luật CAND năm 2023 mới sửa và chậm so với Bộ luật Lao động là 3 năm nên việc tính mốc thời gian như thế nào cho đảm bảo các quy định của pháp luật, như vậy vẫn đảm bảo đến năm 2028 và 2035 phải đạt kết quả đồng bộ với Bộ luật Lao động.

Từ đó, đại biểu Nguyễn Thanh Hải đề xuất một phương án trung hòa để Quốc hội cân nhắc theo Bộ luật Lao động hiện nay thì năm 2023 tuổi nghỉ hưu của nam là 60 tuổi 9 tháng, nữ là 56 tuổi, vì vậy ta sẽ chia việc tăng tuổi phục vụ sĩ quan cấp đại tá, thượng tá trong luật thành 2 bước.

Bước một là tăng ngay khi luật có hiệu lực phục vụ của nam đại tá, thượng tá lên 60 tuổi 9 tháng và nữ thượng tá lên 1 năm, tương tự như việc tăng ngay 2 tuổi đối với cấp trung tá, thiếu tá, cấp úy, hạ sĩ quan khi luật có hiệu lực để đồng bộ hóa với độ tuổi về hưu năm 2023 chung là 60 tuổi 9 tháng với nam và nữ là 56 tuổi.

Bước hai là từ các năm sau trở đi thì tăng theo lộ trình 3 tháng với nam và 4 tháng nữ. Như vậy, nếu thực hiện theo phương án trên thì sẽ không phải lùi mốc tính tuổi nghỉ hưu nên không vi phạm Điều 152 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và vẫn đạt được kết quả đồng bộ tuổi nghỉ hưu theo quy định của Bộ luật Lao động và có tính tới tuổi nghỉ hưu đối với các đối tượng đặc thù.

Tiếp thu những ý kiến đại biểu Quốc hội nêu, Đại tướng Tô Lâm - Bộ trưởng Bộ Công an cho rằng: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật CAND được xây dựng nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng về xây dựng lực lượng CAND tại Nghị quyết số 12 ngày 16/3/2022 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, cũng là thể chế hóa sự chỉ đạo, điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu tại Nghị quyết số 28 ngày 23/5/2018 của Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội.

Từ năm 2021, thực hiện điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo mục tiêu tăng tuổi nghỉ hưu chung, thu hẹp dần khoảng cách về giới trong quy định tuổi nghỉ hưu đối với những ngành nghề đặc biệt, người lao động được quyền nghỉ hưu sớm hoặc muộn hơn 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu chung. Đồng thời, khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật CAND năm 2018.

“Hồ sơ dự án Luật được xây dựng theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật trên cơ sở tổng kết thực tiễn, tiếp thu ý kiến tham gia của các bộ, ngành công an, các đơn vị, địa phương đã được Chính phủ thống nhất thông qua”, Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an cho hay.