Hành trình đưa hài cốt Liệt sĩ Tạ Yên Thông về với đồng đội

Được Phòng Chính trị, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh giới thiệu, chúng tôi có dịp theo đoàn công tác liên ngành, gồm các anh trong Ban Chính sách, Phòng Chính trị (Bộ CHQS tỉnh), Phòng Người có công và xã hội (Sở Lao động Thương binh và Xã hội), Ban CHQS huyện Thuận Nam, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Thuận Nam, Hội Cựu Chiến binh huyện Thuận Nam, đại diện cấp ủy, chính quyền, các ngành, đoàn thể liên quan thuộc xã Phước Hà cùng thân nhân lên đường quy tập hài cốt liệt sĩ Tạ Yên Thông về Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh.

Theo kế hoạch hiệp đồng, 5 giờ sáng đoàn công tác tập trung tại UBND xã Phước Hà để xuất phát. Quãng đường từ trung tâm xã đến nơi chôn cất liệt sĩ tại núi Gà Gáy (thuộc khu hậu cần của Tỉnh đội trong kháng chiến) khoảng chừng 40 km. Khoảng cách tuy không quá xa nhưng đường rừng, núi cao, vực thẳm, cây cối um tùm, vách núi cheo leo, mấy hôm trước trời lại có mưa, trơn trợt, đoàn công tác phải bám rừng, men suối, cuốc bộ ròng rã một ngày trời, đến chiều tối mới tới nơi tạm trú. Sáng hôm sau tiếp tục hành trình cuốc bộ thêm 2 giờ nữa mới đến nơi chôn cất liệt sĩ. Do trước đó bộ phận khảo sát đã xác định, đánh dấu rõ ràng nên khi đến nơi đoàn công tác có thể bắt tay ngay vào công việc. Rất may, ngôi mộ do đồng đội và gia đình trực tiếp chôn cất, dấu vết còn nguyên vẹn nên đào xuống là trúng ngay, không mất quá nhiều thời gian, công sức. Đoàn công tác chỉ phải ngủ lại trong rừng một đêm nữa, sáng sớm hôm sau đã xuôi rừng đưa hài cốt liệt sĩ về với đồng đội.

Liệt sĩ Tạ Yên Thông, sinh năm 1954 tại thôn Là A, xã Phước Hà, là người dân tộc Raglai, tham gia du kích, trực tiếp chiến đấu từ rất sớm. Tháng 5-1972, trên cương vị Tiểu đội trưởng, cùng tiểu đội vận chuyển lương thực lên khu căn cứ hậu cần Tỉnh đội, giữa đường gặp biệt kích, đồng chí đã dũng cảm chiến đấu, vòng tránh, đánh lạc hướng địch, chấp nhận hy sinh để bảo toàn tính mạng đồng đội và lương thực phục vụ bộ đội chiến đấu dài ngày. Ông Tạ Yên Chừng, nguyên chiến sĩ bộ đội địa phương phối hợp chiến đấu cùng du kích xã, là người trực tiếp chôn cất, cũng là người kiên trì vận động thân nhân liệt sĩ Tạ Yên Thông chấp thuận việc quy tập hài cốt liệt sĩ về Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh, dù đã trên 80 tuổi nhưng ông vẫn còn minh mẫn nhớ lại: Nghe súng nổ, pháo nổ dữ dội chúng tôi biết đội vận tải lương thực đã gặp chuyện. Địch vẫn còn lảng vảng, ngó nghiêng, để bảo đảm bí mật, an toàn lực lượng khu hậu cần của Tỉnh đội, hai ngày sau chúng tôi mới tổ chức lấy xác, bố trí người canh chừng và chôn cất đồng chí Tạ Yên Thông tử tế. Tròn 50 năm, không vợ, không con, xa anh em, gia đình, dòng họ nằm yên lạnh lẽo trong rừng sâu, hôm nay được về cùng đồng đội là cả một quá trình gian nan. Thiếu tá quân nhân chuyên nghiệp Trần Thanh Tùng, Nhân viên Ban Chính sách, Phòng Chính trị (Bộ CHQS tỉnh) chia sẻ: Với thâm niên hơn gần 10 năm công tác tại Ban Chính sách, đã trực tiếp quy tập 112 mộ liệt sĩ, song khi đặt hài cốt liệt sĩ Tạ Yên Thông xuống Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh tôi vẫn nghẹn ngào cảm xúc. Tôi thực sự xúc động và rất vui khi hoàn thành nhiệm vụ và tâm niệm. Thiếu tá Trần Thanh Tùng cho biết hành trình quy tập hài cốt liệt sĩ Tạ Yên Thông thật gian nan…Trước hết từ việc ban đầu người thân của liệt sĩ chưa đồng thuận, chưa hợp tác do những quan niệm về phong tục bỏ mả của người Raglai. Nhiều đoàn cán bộ lực lượng vũ trang tỉnh, các ngành chức năng của huyện, cấp ủy, chính quyền, đoàn thể xã, người có uy tín trong cộng đồng, đồng đội của liệt sĩ với nhiều biện pháp để vận động gia đình. Ông Tà Thía Banh, Bí thư Đảng ủy xã Phước Hà chia sẻ: Công tác vận động gia đình vượt qua tục bỏ mả của người Raglai, hoàn chỉnh các thủ tục pháp lý để đưa liệt sĩ về nghĩa trang cũng phải kỳ công. Các ban, ngành, đoàn thể địa phương đã có nhiều biện pháp tuyên truyền, thực hiện hiệu quả công tác này. Thời gian vừa qua địa phương đã vận động các gia đình vượt qua được luật tục để đưa 3 liệt sĩ Chamaléa Doai, Bà Lây Choa và Tạ Yên Thông về Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh.

Không chỉ riêng đối với Liệt sĩ Tạ Yên Thông, mặc dù còn nhiều khó khăn, trở ngại về không gian, thời gian, địa hình thời tiết, điều kiện bảo đảm, phong tục tập quán … nhưng những cán bộ, chiến sĩ làm công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ lượng vũ trang tỉnh tỉnh vẫn luôn luôn kiên trì, nỗ lực cố gắng trên hành trình đưa các liệt sĩ về cùng đồng đội, góp phần xoa dịu nỗi đau chiến tranh để lại, hướng về cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.

Nhân Đức