Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu xây dựng NTM tỉnh, thời gian qua Chương trình xây dựng NTM tiếp tục được quan tâm; các nội dung cơ bản của chương trình như phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân, vệ sinh môi trường,... đã được các ngành, địa phương quan tâm thực hiện; cơ sở hạ tầng nông thôn tiếp tục được đầu tư, duy tu bảo dưỡng. Các địa phương huy động tốt các nguồn xã hội hóa để thực hiện nâng mức các tiêu chí; huy động nhân dân cứng hóa các tuyến giao thông, cải thiện cảnh quan môi trường, xóa hộ nghèo, sửa chữa nhà ở… chất lượng tiêu chí các xã, huyện đạt chuẩn NTM cơ bản được duy trì, giữ vững và từng bước nâng cao chất lượng tiêu chí theo yêu cầu của bộ tiêu chí mới.
Xã nông thôn mới Phước Hải (Ninh Phước). Ảnh: Tiến Mạnh
Đồng chí Đặng Kim Cương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: Mục tiêu xây dựng xã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao cơ bản đạt chỉ tiêu theo kế hoạch đề ra. Đến nay tỷ lệ thôn đạt chuẩn NTM năm 2022 đạt 12,2% (vượt chỉ tiêu kế hoạch là 10%), có 2 thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Trong năm 2022 đã xét, thẩm định và công nhận thêm 2 xã đạt chuẩn NTM (Nhị Hà, Quảng Sơn) và 2 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (Lương Sơn, Nhơn Sơn), nâng tổng số xã đạt chuẩn NTM là 31 xã và 8 xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Trong tháng 5/2023 tỉnh đã tiếp tục thẩm định xét công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2022 cho 2 xã An Hải và Cà Ná. Tính đến quý I/2023 các huyện đã thẩm định, công nhận thêm 31 thôn đạt chuẩn thôn NTM nâng tổng số thôn đạt chuẩn NTM lên 38 thôn/254 thôn; trong đó, Ninh Phước 11 thôn, Ninh Hải 14 thôn, Ninh Sơn 11 thôn và Thuận Nam 2 thôn, đạt tỷ lệ gần 15% và 2 thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu là thôn Nha Hố 2, xã Nhơn Sơn và thôn Khánh Hội, xã Tri Hải.
Tuy nhiên bên cạnh kết quả đạt được vẫn còn một số tồn tại, khó khăn, hạn chế trong thực hiện. Trong số 29/31 xã đạt chuẩn NTM theo Bộ tiêu chí xã NTM các giai đoạn trước, có 19 xã không duy trì, đạt đủ 19 tiêu chí theo yêu cầu bộ tiêu chí mới giai đoạn 2021-2025 gồm: Ninh Hải 6 xã, Ninh Phước 5 xã, Thuận Nam 3 xã, Thuận Bắc 2 xã, Ninh Sơn 2 xã, Tp. Phan Rang- Tháp Chàm 1 xã. Theo Bộ tiêu chí xã NTM nâng cao, ngoài 2 xã mới được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025; trong 6 xã còn lại có một số xã chưa đạt một số tiêu chí như: Quy hoạch, chợ nông thôn, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn. Theo Bộ tiêu chí huyện NTM, hiện nay các địa phương đang rà soát, đánh giá kết quả thực hiện. Riêng huyện Ninh Sơn qua rà soát mới đạt 4/9 tiêu chí; 5 tiêu chí chưa đạt gồm: Tiêu chí về quy hoạch; y tế- văn hóa- giáo dục; tiêu chí về kinh tế, môi trường và chất lượng môi trường sống.
Nông dân xã Phước Vinh thực hiện mô hình cánh đồng lớn và liên kết sản xuất để nâng cao
hiệu quả sản xuất.
Theo sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, để các địa phương phấn đấu đạt chuẩn NTM theo Bộ tiêu chí xã NTM giai đoạn 2021-2025 và về đích theo kế hoạch, các địa phương cần kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện chương trình. Bên cạnh việc tiếp tục rà soát, củng cố, kiện toàn bộ máy Ban chỉ đạo và giúp việc để tổ chức triển khai, thực hiện chương trình đạt hiệu quả. Các địa phương chỉ đạo các xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao tiếp tục rà soát, tổ chức thực hiện nâng mức đạt tiêu chí đảm bảo duy trì, giữ vững chất lượng tiêu chí. Các sở, ngành được phân công hỗ trợ thực hiện tiêu chí và hỗ trợ các xã đạt chuẩn NTM theo các mức độ, có kế hoạch cụ thễ hỗ trợ các địa phương; chủ động phối hợp, hướng dẫn các địa phương thực hiện tiêu chí theo lĩnh vực phụ trách, nhất là kịp thời hướng dẫn, hỗ trợ thực hiện một số tiêu chí về quy hoạch, bổ sung, điều chỉnh các quy hoạch đáp ứng theo yêu cầu, quy định của tiêu chí. Đối với các xã phấn đấu đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2023, cần quan tâm thực hiện tiêu chí cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn vì yêu cầu của tiêu chí, ngoài đáp ứng yêu cầu đạt chuẩn theo tiêu chí, xã NTM còn phải có mô hình chợ thí điểm an toàn thực phẩm hoặc chợ đáp ứng yêu cầu chung theo tiêu chuẩn chợ kinh doanh thực phẩm. Trong khi đó, qua rà soát thì các xã phấn đấu đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2023 hầu hết chưa đáp ứng yêu cầu tiêu chí này, do đó các địa phương cần huy động, lồng ghép, xã hội hóa nguồn lực khác để thực hiện. Trong tiêu chí tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn yêu cầu nhiều nội dung mới so với giai đoạn trước như phải có tổ khuyến nông cộng đồng, có sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 sao trở lên, có vùng nguyên liệu tập trung được cấp mã vùng, có mô hình kinh tế ứng dụng công nghệ cao, có mô hình phát triển kinh tế nông thôn hiệu quả theo hướng tích hợp đa giá trị. Vì vậy các địa phương cần quan tâm thực hiện mới đáp ứng đầy đủ yêu cầu của tiêu chí.
Anh Tuấn