Phát biểu khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN 18 tại Gia-các-ta (In-đô-nê-xi-a), Tổng thống In-đô-nê-xi-a Susilo Bam Bang Yudhoyono nhấn mạnh kỳ vọng Hội nghị cấp cao ASEAN sẽ là một cầu nối đến những thành công mà ASEAN mong muốn là mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 và làm cho tình hữu nghị, hợp tác giữa các nước ASEAN mang tính xây dựng hơn trong giải quyết các vấn đề toàn cầu.
Theo ông, Hội nghị cấp cao ASEAN 18 có ý nghĩa quan trọng đối với các nước thành viên trong việc đối mặt với các thách thức đang đặt ra và mang lại những giải pháp cần thiết. Đó là các thách thức cả về an ninh truyền thống và phi truyền thống, như sự bất ổn của nền kinh tế thế giới, cuộc cạnh tranh trên phạm vi toàn cầu về năng lượng, lương thực và nước sạch, biến đổi khí hậu, thiên tai, xung đột và bất ổn tại nhiều nước, khu vực trên thế giới hay tình hình phức phạp, nghiêm trọng tại nhiều vùng biển trên thế giới. Trong bối cảnh có quá nhiều vấn đề song phương và đa phương như vậy, ASEAN không thể khoanh tay đứng nhìn, và cũng không thể giải quyết những thách thức đó chỉ với qui mô quốc gia, mà cần có những giải pháp mang tính toàn diện và hợp tác ngày càng được tăng cường trong các nước Đông Nam Á, và cả giữa ASEAN với các bên đối tác, đối thoại. Là chủ tịch ASEAN 2011, Inđônêxia xác định ba ưu tiên gồm: đảm bảo sự duy trì một tiến triển cụ thể trong hiện thực hóa Cộng đồng ASEAN đảm bảo duy trì trật tự và điều kiện của khu vực vì các mục tiêu phát triển thông qua Hội nghị cấp cao Đông Á, trong khi đảm bảo vai trò trung tâm của ASEAN thảo luận thành công về sự cần thiết của một tầm nhìn “AEAN hậu 2015”, đó là Cộng đồng ASEAN trong một Cộng đồng toàn cầu của các quốc gia. Inđônêxia cũng hy vọng Hội nghị cấp cao ASEAN 18 sẽ đạt được những nhất trí về các bước tiến tới Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), với sự tham gia của Nga và Mỹ, sẽ diễn ra vào cuối năm nay tại nước này.
Ngay sau phiên khai mạc, các nhà Lãnh đạo ASEAN đã họp phiên toàn thể nhằm kiểm điểm việc thực hiện Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và triển khai sáng kiến Kết nối ASEAN. Tại phiên họp này, Tổng Thư ký ASEAN đã báo cáo các nhà Lãnh đạo về tình hình thực hiện các Kế hoạch xây dựng các Cộng đồng Chính trị An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hóa Xã hội. Các nhà Lãnh đạo ASEAN hoan nghênh các kết quả đạt được thời gian qua, nhất là những kết quả cụ thể mà Hiệp hội đạt được trong năm 2010 về xây dựng Cộng đồng nhất trí cần tiếp tục đẩy nhanh tiến độ để thực hiện mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN vào 2015. Theo đó, ASEAN cần xác định các ưu tiên và mục tiêu cụ thể cần đạt được trong năm 2011 và các năm tiếp theo, chỉ định cơ quan đầu mối triển khai tăng cường công tác điều phối giữa các cơ quan trong từng trụ cột và giữa ba trụ cột. ASEAN cần xây dựng kế hoạch huy động nguồn lực nhằm triển khai các Kế hoạch tổng thể và Kế hoạch công tác. Để bảo đảm xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN, ASEAN cần tiếp tục ưu tiên tăng cường hợp tác nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển, nhất là đẩy mạnh việc thực hiện hiệu quả Kế hoạch công tác của Sáng kiến liên kết ASEAN (IAI) giai đoạn 2.
Các nhà Lãnh đạo cũng nhất trí coi triển khai Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN là một trong các ưu tiên hàng đầu hiện nay của ASEAN và đây sẽ là cơ sở quan trọng đóng góp vào việc xây dựng một Cộng đồng ASEAN gắn kết vào năm 2015. ASEAN cần quyết tâm thực hiện những cam kết và dự án trọng điểm trên cả cấp độ khu vực và quốc gia, và ưu tiên nhằm tăng cường kết nối ASEAN cả về hạ tầng, thể chế và người dân.
Tại Hội nghị, các nhà Lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh cần tiếp tục phát huy các công cụ chính trị-an ninh hiện có của ASEAN, trong đó có Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á phi vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Diễn đàn an ninh khu vực ASEAN (ARF)... cũng như tiếp tục xây dựng các chuẩn mực ứng xử chung nhằm củng cố và tăng cường hơn nữa môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác ở khu vực. Lãnh đạo ASEAN nhất trí cần tăng cường hợp tác ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống như an ninh lương thực, an ninh năng lượng, an toàn hạt nhân, an ninh, an toàn hàng hải, biến đối khí hậu...
Tại phiên họp toàn thể, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã phát biểu về nhiều chủ đề quan trọng của phiên họp và chiều cùng ngày ông đã tham dự cuộc gặp giữa các nhà Lãnh đạo ASEAN với đại diện Đại hội đồng Liên minh nghị viện ASEAN (AIPA), gặp không chính thức với đại diện thanh niên và với đại diện các tổ chức quần chúng.
Cũng tại cuộc gặp với đại diện AIPA, các nhà Lãnh đạo ASEAN đánh giá cao vai trò của Đại hội đồng Liên nghị viện các nước ASEAN (AIPA) nói chung và đóng góp của Nghị viện các nước thành viên nói riêng đối với tiến trình liên kết khu vực và xây dựng Cộng đồng ASEAN nhất trí về việc tăng cường phối hợp giữa cơ quan hành pháp và lập pháp ASEAN. Các nhà lãnh đạo ASEAN đề nghị Quốc hội và Nghị viện các nước thành viên tiếp tục hoàn thiện các khung pháp lý phù hợp, hài hòa nội luật các nước với các mục tiêu ưu tiên trong các Kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN.
Trong các cuộc gặp không chính thức với đại diện thanh niên và với đại diện của các tổ chức quần chúng, các nhà Lãnh đạo đã lắng nghe ý kiến của các đại diện này khẳng định sẽ tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi để thanh niên và các tổ chức quần chúng tham gia tích cực và có trách nhiệm vào các nỗ lực xây dựng Cộng đồng ASEAN cũng như đóng góp vào việc xử lý các vấn đề đang nổi lên ở khu vực hiện nay như thúc đẩy phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, ứng phó với thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, thu hẹp khoảng cách phát triển …
(Theo TTXVN)