Còn gọi là dằng xay, kim hoa thảo, ma mãnh thảo, nhĩ hương thảo
Mô tả cây
Cây nhỏ mọc thành bụi, cao chừng 1-1,5m. Toàn thân và các bộ phận của cây đều mang lông măng. Lá mềm, hình tim, đầu nhọn dài rộng chừng 10cm. Hoa mọc ở kẽ lá, đơn độc, màu vàng, cuống hoa dài bằng cuống lá. Đài 5 răng không có tiểu đài. Nhị nhiều. Nhuỵ gồm tới 20 lá noãn. Toàn bộ cây trông giống cái bánh xe hay cái cối xay. Mỗi lá noãn chứa tới 3 hạt, nhẵn, màu đen nhạt, hình thận.
Mọc hoang ở khắp nơi trong cả nước. Thường ta dùng lá, thân, rễ và quả tươi hay khô. Vỏ thân còn cho một thứ sợi trắng bóng, dùng làm dây buộc.
Công dụng và liều dùng
Cối xay là một vị thuốc nhân dân. Trong đông y, người ta cho rằng cối xay có vị ngọt, tính bình có tác dụng tán phong, thanh huyết nhiệt, có thể thăng thanh, giáng trọc, khai khiếu, hoạt huyết, chữa tai điếc rất tốt.
Thường người ta dùng lá giã đắp mịn nhọt hay sắc uống thông tiểu tiện, cho mát, chữa sốt, tiều tiện đỏ. Có khi người ta dùng cả rễ như dùng lá.
Ngày dùng 4-6g dưới dạng thuốc sắc. Dùng ngoài da không kể liều lượng.
Đức Doãn (Theo Những Cây thuốc và Vị thuốc Việt Nam)