Tuy cả hai thôn đều bị thiệt hại nặng nề trong cơn lũ tháng 11 năm 2010 vừa qua nhưng người dân địa phương chung tay đoàn kết khắc phục hậu quả thiên tai, ổn định cuộc sống. Bà con chuẩn bị vui đón tết cổ truyền dân tộc trong tinh thần vui tươi đồng thuận cao với chủ trương của Chính phủ xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Ninh Thuận vì sự phát triển vững bền của đất nước.
Trung tâm năng lượng
Với số giờ nắng trung bình 2700 giờ/năm và tốc độ gió 7 mét/giây, Ninh Thuận trở thành điểm đến của các nhà đầu tư phát triển điện gió, điện mặt trời. Nhiều dự án xây dựng nhà máy tuốc bin “quay gió ra…điện” được lãnh đạo tỉnh cho phép các doanh nghiệp tiến hành khảo sát lập dự án đầu tư ở các huyện Thuận Bắc, Ninh Phước, Thuận Nam. Với lợi thế địa tầng bền vững vùng ven biển miền Trung, Ninh Thuận được Chính phủ chọn xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII xác định: “Trọng tâm phát triển công nghiệp năng lượng và công nghhiệp chế biến là động lực để tăng trưởng bứt phá kinh tế của tỉnh và chuyển dịch cơ cấu sản xuất; đưa giá trị sản xuất tăng bình quân hàng năm 26-27%. Tập trung đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án trọng điểm về sản xuất năng lượng tái tạo. Phối hợp chuẩn bị tốt các điều kiện để khởi công nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của cả nước đúng tiến độ vào năm 2014 và xây dựng thủy điện tích năng trên hệ thống thủy lợi Tân Mỹ theo quy hoạch”. Điều đó cho thấy quyết tâm của lãnh đạo tỉnh tập trung xây dựng Ninh Thuận trở thành trung tâm năng lượng sạch, năng lượng tái tạo của cả nước tạo thế và lực mới đưa nền kinh tế địa phương tăng trưởng nhanh, bền vững.
Nhân dân thôn Từ Thiện quan tâm theo dõi
quy hoạch xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Phước Dinh.
Trước mùa xuân mới 2011, ông Phan Minh Tuấn, Trưởng Ban Chuẩn bị đầu tư dự án điện hạt nhân và năng lượng tái tạo dành thời gian trao đổi với chúng tôi về dự án nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận. Ông Tuấn cho biết đến năm 2020, Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp phát triển trong khu vực Đông Nam Á. Theo tính toán của Viện Năng lượng Việt Nam nếu dựa vào các nguồn năng lượng trong nước để sản xuất điện thì nước ta sẽ thiếu hụt trên 49 tỉ Kwh điện. Để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện trong những thập niên tới thì việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân là một giải pháp tối ưu. Do đó chủ trương đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân của Chính phủ là rất đúng đắn phù hợp xu hướng phát triển thế giới. Qua khảo sát của các nhà khoa học thì Vĩnh Trường và Thái An là hai địa phương bảo đảm điều kiện địa chất, vị thế địa lý cho việc xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam với công suất 8000 MW đáp ứng một phần nhu cầu năng lượng của cả nước. Hai nhà máy này có tổng vốn đầu tư khoảng 220 ngàn tỉ đồng Việt Nam dự kiến khởi công vào năm 2014 và vận hành đưa vào hoạt động năm 2020. Việc thi công và vận hành hai nhà máy điện hạt nhân thu hút hàng ngàn lao động đến Ninh Thuận làm việc tạo động lực đưa kinh tế địa phương phát triển mạnh mẽ trong những năm tới. Riêng phần nộp ngân sách địa phương hàng năm của hai nhà máy dự kiến đạt khoảng 2240 tỉ đồng.
Mùa xuân vùng dự án
Cuối tháng 10 năm 2010, chúng tôi tháp tùng cùng đoàn công tác Bộ Công Thương và đồng chí Đỗ Hữu Nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh về gặp gỡ cán bộ, nhân dân vùng dự án nhà máy điện hạt nhân. Đồng thời công bố quy hoạch xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận. Sau hơn hai trăm năm lập làng, nhân dân địa phương quan tâm về quyết định của các cơ quan thẩm quyền có tính quyết định đến cuộc sống của cư dân trong tương lai.
Tuy cây nho trồng trên đất Thái An cho năng suất cao nhưng nhân dân sẵn sàng
nhường đất cho Chính phủ xây dựng nhà máy điện hạt nhân.
Nhà máy Ninh Thuận 1 đặt tại thôn Vĩnh Trường thuộc xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam. Khu vực xây dựng nhà máy trên đất liền có diện tích 502 ha với 4 tổ máy tổng công suất 4000 MW. Công trình dự kiến khởi công vào năm 2014 đến năm 2020 hoàn thành tổ máy số 1 vận hành hòa lưới điện quốc gia. Diện tích đất cần thu hồi tại Vĩnh Trường là 540 ha. Khu dân cư Vĩnh Trường có 173 hộ với 692 nhân khẩu được di dời đến nơi ở mới cách làng cũ khoảng 5 km về hướng Bắc bảo đảm điều kiện sinh hoạt, học tập, làm ăn tốt hơn nơi ở cũ. Dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 được xây dựng tại thôn Thái An thuộc xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải. Nhà máy có 4 tổ máy với tổng công suất 4000 MW dự kiến khởi công vào năm 2015. Đến năm 2021 vận hành tổ máy số 1 có công suất thiết kế 1000 MW, các tổ máy còn lại tiếp tục hoàn thành đúng tiến độ vào năm 2022 và những năm tiếp theo. Diện tích đất cần phải thu hồi xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 tại Thái An là 550 ha. Thôn Thái An có 651 hộ với 2020 nhân khẩu, khu tái định cư dự kiến chuyển về phía Bắc hoặc phía Nam thôn Thái An hiện nay. Phát huy truyền thống cách mạng quê hương anh hùng, cán bộ và nhân dân các xã Vĩnh Hải, Phước Dinh đồng thuận cao với chủ trương của Chính phủ và quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh vì mục tiêu xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Lãnh đạo các bộ ngành trung ương cam kết việc xây dựng khu tái định cư bảo đảm điều kiện sinh sống, học tập, khám chữa bệnh cho nhân dân tốt hơn nơi ở cũ.
Anh Nguyễn Thanh Phong, Trưởng thôn Thái An cho biết cơn lũ lịch sử vừa qua gây thiệt hại hoa màu lớn nhất từ trước tới nay. Bà con xóm làng chia sẻ khó khăn vui đón tết cổ truyền Tân Mão trong tinh thần đầm ấm, vui tươi. Nông dân rất cần hệ thống ngân hàng thương mại cho vay vốn tín dụng đầu tư khôi phục sản xuất. Bà con kiên định theo chủ trương của Đảng, Nhà nước sẵn sàng di dời nhường đất cho Chính phủ xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Cán bộ và nhân dân thôn Thái An mong được các cấp chính quyền khi chọn địa điểm dời làng cần chú trọng việc định cư gắn với định canh thuận lợi bảo đảm cuộc sống lâu dài cho bà con trên vùng đất mới.
Về làng biển Vĩnh Trường, chúng tôi gặp trưởng thôn Nguyễn Đình Du đang ngồi uống trà hàn huyên với các bậc cao niên giữa mùa xuân mới 2011. Lão ngư Võ Văn Hưng sau chuyến thăm nhà máy điện hạt nhân Hamaoka Nhật Bản trở về chia sẻ niềm vui: “Tui qua bên Nhật Bản thấy nhà máy điện hạt nhân của nước bạn chạy êm ru. Người dân ở chung quanh nhà máy vui sống bình an. Cam quít đơm bông kết trái sai quặt cành. Người cao tuổi chúng tôi động viên con cháu chấp hành tốt chủ trương của Đảng, Nhà nước về việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Vĩnh Trường. Chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước là góp phần xây dựng tỉnh nhà phát triển giàu đẹp”.
Sơn Ngọc