Trình Quốc hội Dự án Luật Cảnh vệ

Thừa ủy quyền của Chính phủ, Thượng tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an trình bày Tờ trình, trong đó nêu rõ: Pháp lệnh Cảnh vệ có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 10 năm 2005. Pháp lệnh được ban hành đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng để lực lượng Cảnh vệ thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, góp phần phục vụ sự nghiệp bảo vệ Đảng, Nhà nước cũng như công tác bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội

Tuy nhiên, văn bản quy phạm pháp luật cao nhất trong lĩnh vực cảnh vệ mới là pháp lệnh nên hiệu lực thi hành thấp, chưa tương xứng với vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng Cảnh vệ trong tình hình hiện nay. Mặt khác, trước sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước cũng như việc bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới đã đặt ra các yêu cầu mới,

Do đó, việc nghiên cứu xây dựng Luật Cảnh vệ là cần thiết nhằm quán triệt và thể chế hóa quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền công dân; phù hợp với tiến trình hội nhập, mở rộng giao lưu và hợp tác quốc tế; phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Đồng thời, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, tương xứng hơn cho công tác cảnh vệ; bảo đảm pháp luật cảnh vệ có sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật…

Chiến sĩ cảnh vệ được thực hiện trưng dụng tài sản, phương tiện trong trường hợp cấp bách

Dự thảo Luật Cảnh vệ gồm 6 Chương, 36 Điều. So với Pháp lệnh Cảnh vệ năm 2005, dự thảo Luật đã bổ sung 02 Chương, 15 Điều và đã lồng ghép vấn đề bình đẳng giới tại các Điều 5, 6, 15, 19 và 34 Dự thảo Luật.

Theo đó, Dự thảo Luật bổ sung 02 điều mới quy định về vị trí, chức năng của lực lượng Cảnh vệ và hợp tác giữa lực lượng Cảnh vệ Việt Nam và nước ngoài. Cụ thể, lực lượng Cảnh vệ được xác định là lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh quốc gia thuộc Bộ Công an và Bộ Quốc phòng có chức năng thực hiện các biện pháp cảnh vệ để bảo đảm tuyệt đối an toàn cho đối tượng cảnh vệ theo quy định tại Luật này. Hoạt động hợp tác giữa lực lượng Cảnh vệ Việt Nam và nước ngoài khi thực hiện hoạt động cảnh vệ trên lãnh thổ Việt Nam và trên lãnh thổ nước ngoài được thực hiện theo điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc theo thỏa thuận trực tiếp giữa Việt Nam với quốc gia có liên quan trên nguyên tắc có đi có lại, bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam và thông lệ quốc tế.

Về quyền hạn của lực lượng Cảnh vệ, Dự thảo Luật quy định rõ quyền hạn của Tư lệnh Cảnh vệ, Cục trưởng Cục bảo vệ An ninh quân đội và quyền hạn của cán bộ, chiến sĩ Cảnh vệ để tránh lạm quyền trong quá trình thực thi nhiệm vụ; đồng thời, bổ sung một số quyền hạn mới cho sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ cảnh vệ để đáp ứng yêu cầu công tác cảnh vệ trong tình hình hiện nay, như quy định được sử dụng Giấy bảo vệ đặc biệt, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ, tín hiệu của xe ưu tiên để thực hiện công tác cảnh vệ; được mang theo vũ khí, công cụ hỗ trợ vào cảng hàng không, lên tàu bay để thực hiện công tác cảnh vệ. Đặc biệt, để bảo đảm đồng bộ với Luật Công an nhân dân, Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản, Dự thảo Luật quy định trong trường hợp cấp bách, để bảo đảm tuyệt đối an toàn cho đối tượng cảnh vệ, sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ cảnh vệ được huy động người, thực hiện trưng dụng tài sản, phương tiện của đơn vị, cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật.

Dự thảo Luật quy định cụ thể trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với công tác cảnh vệ; đồng thời bổ sung 01 điều quy định về trách nhiệm của Công an tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong công tác cảnh vệ (Điều 31) để đảm bảo sự chỉ đạo, chỉ huy thống nhất trong công tác cảnh vệ.

Cần quy định việc “trưng dụng tài sản, phương tiện…” theo Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản

Thẩm tra Dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Võ Trọng Việt cho biết, đa số thành viên Ủy ban Quốc phòng và An ninh đồng ý về sự cần thiết ban hành Luật, nhằm tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống pháp luật và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác cảnh vệ, đáp ứng nhiệm vụ bảo vệ an toàn tuyệt đối các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước; mục tiêu trọng yếu của quốc gia; các sự kiện quan trọng trong và ngoài nước.

Đa số ý kiến cho rằng, nội dung Dự thảo Luật phù hợp với Hiến pháp và quan điểm, chủ trương của Đảng về xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân nói chung và lực lượng Cảnh vệ nói riêng. Tuy nhiên, đề nghị rà soát các quy định của pháp luật có liên quan, nhất là Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản và Dự án Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (do Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 2) để bảo đảm tính thống nhất.

Về huy động người, thực hiện trưng dụng tài sản, phương tiện để thực hiện công tác cảnh vệ (Điều 24), đa số ý kiến đồng ý với Dự thảo Luật quy định trong trường hợp cấp bách để bảo đảm tuyệt đối cho đối tượng cảnh vệ, sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ cảnh vệ được quyền “huy động” người, phương tiện. Về thẩm quyền trưng dụng, đa số ý kiến cho rằng, theo quy định của Hiến pháp thì trong một số trường hợp cần thiết chỉ “Nhà nước” mới có quyền trưng dụng tài sản. Hiến định các nội dung này, tại các Điều 24, 25, 26 Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản đã quy định rất chặt chẽ về thẩm quyền, nội dung và trình tự quyết định trưng dụng tài sản, theo đó chỉ giao một số Bộ trưởng và Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có quyền quyết định trưng dụng tài sản nhưng không được phân cấp thẩm quyền này. Tuy nhiên, Dự thảo Luật quy định sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ được “thực hiện trưng dụng tài sản, phương tiện…theo quy định của pháp luật” là chưa rõ, dễ bị lạm dụng. Vì vậy, để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, đề nghị sửa lại trong trường hợp cấp bách, sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ cảnh vệ được “trưng dụng tài sản, phương tiện… theo Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản”.

Một số ý kiến đề nghị làm rõ trường hợp cấp bách cần bổ sung quyền cho sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ cảnh vệ được “trưng dụng” tài sản, phương tiện và quy định cụ thể về trình tự, thời hạn trưng dụng; việc bàn giao, tiếp nhận tài sản, cơ chế báo cáo, giám sát, đồng thời cần bổ sung điều quy định về sửa đổi, bổ sung Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản để đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật và báo cáo xin ý kiến Quốc hội.