Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong hoạt động giám sát, phản biện xã hội và tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền

Phan Hữu Đức
Chủ tịch Ủy ban MTTQVN tỉnh

Trong 5 năm qua, hoạt động giám sát, phản biện xã hội và tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền đã được MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã hội các cấp trong tỉnh triển khai thực hiện đạt nhiều kết quả, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế-xã hội, ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.

- Về hoạt động giám sát xã hội: Thời gian qua, các cấp Mặt trận trong tỉnh đã tích cực tham gia cùng với Đoàn ĐBQH và HĐND các cấp tổ chức hàng trăm cuộc giám sát chuyên đề trên các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh tại các đơn vị, địa phương trong tỉnh. Đồng thời, thông qua các hoạt động giám sát của Ban Thanh tra nhân dân (TNND), Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng ở 65 xã, phường, thị trấn và 402 Ban công tác Mặt trận ở khu dân cư-là các tổ chức do MTTQ thành lập và hướng dẫn hoạt động, đã có những hoạt động thiết thực và hiệu quả trong công tác giám sát; đã xây dựng được chương trình hoạt động thường xuyên như: Giám sát các dự án hạ tầng cơ sở; các công trình nước sạch, xây dựng kênh mương, đường giao thông liên thôn, đường bê-tông; quản lý thu-chi các loại quỹ do Nhân dân đóng góp, công khai các loại phí và thủ tục hành chính, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, giải quyết chế độ cho các đối tượng chính sách, đặc biệt là chương trình xây dựng nhà 167, nhà đại đoàn kết, nhà tình nghĩa… Trong 5 năm đã có hơn 4.528 đợt giám sát của Ban TTND và Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng tại địa phương, qua giám sát đã có nhiều ý kiến thiết thực góp phần làm cho quá trình thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước cũng như các dự án đầu tư được triển khai đúng quy định, phù hợp với tình hình thực tế ở địa phương.

Nét mới trong công tác giám sát là Ủy ban MTTQVN tỉnh chủ trì, phối hợp tổ chức một số cuộc giám sát một số dự án đầu tư phát triển kinh tế có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống nhân dân trong vùng dự án; đã chủ trì phối hợp với các tổ chức thành viên, các Hội đồng tư vấn của Ủy ban MTTQVN tỉnh giám sát việc thực hiện Quy chế dân chủ “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tại một số xã trong tỉnh. Ngoài ra, MTTQ tỉnh đã tiếp tục thực hiện nhiệm vụ giám sát thường xuyên tại các hội nghị tiếp xúc cử tri, kỳ họp của HĐND tỉnh, các buổi đối thoại của người đứng đầu cấp ủy và chính quyền với đại biểu cử tri và nhân dân tại các địa phương.

- Về hoạt động phản biện xã hội, được MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội trong tỉnh xác định là nhiệm vụ quan trọng. Thời gian qua, đã tập trung vào việc góp ý các dự thảo luật, pháp lệnh do các cơ quan chức năng chuẩn bị để trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến và thông qua; các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tiêu biểu như Mặt trận các cấp đã tổ chức lấy ý kiến Nhân dân góp ý dự thảo các văn kiện Đại hội Đảng, các luật, pháp lệnh, văn bản liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các tầng lớp nhân dân; tổ chức lấy ý kiến của trên 20.101 lượt người với 6.558 lượt ý kiến tham gia vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992; 3.225 ý kiến của Nhân dân tham gia vào Luật Đất đai (sửa đổi) và góp ý cho hàng trăm dự thảo luật, nghị định, thông tư của Trung ương và các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật của UBND tỉnh.

Tham gia góp ý vào dự thảo các nghị quyết, chương trình, đề án, dự án của HĐND, UBND tỉnh về phát triển kinh tế-xã hội, các nội dung liên quan đến quyền và trách nhiệm của MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, các văn bản về quản lý và phát triển nguồn nhân lực của địa phương; đề án, dự án thu, chi các loại phí, lệ phí, các khoản đóng góp của Nhân dân...

Qua phản biện, góp ý của MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng pháp luật, xây dựng, hoạch định các chủ trương, chính sách, các dự án ngày càng sát với thực tiễn và đáp ứng ngày càng tốt hơn quyền và lợi ích chính đáng của các tầng lớp nhân dân.

Để tiếp tục phát huy vai trò của Mặt trận và các đoàn thể chính trị-xã hội trong công tác phản biện, giám sát xã hội, tham gia xây dựng chính quyền và xây dựng Đảng vững mạnh trong thời gian tới, Ban Thường trực Ủy ban MTTQVN tỉnh đề ra một số nhiệm vụ và giải pháp sau:

Một là, phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân nhằm nâng cao nhận thức về các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ các cấp và tạo sự đồng thuận xã hội trong quá trình triển khai các dự án, chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Tổ chức thực hiện tốt các phong trào thi đua yêu nước và các cuộc vận động, trọng tâm là các cuộc vận động: “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Ngày vì người nghèo” và “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, phát huy các sáng kiến, huy động các nguồn lực xã hội và sự tham gia của Nhân dân góp phần cùng Đảng bộ triển khai thực hiện thành công các chỉ tiêu phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng-an ninh, xây dựng Đảng và khối đại đoàn kết toàn dân tộc vững mạnh.

Hai là, cụ thể hóa và đưa các hoạt động phản biện, giám sát xã hội, tham gia xây dựng chính quyền, xây dựng Đảng vững mạnh vào kế hoạch hoạt động hàng năm của Mặt trận và các đoàn thể chính trị-xã hội. Tăng cường công tác bồi dưỡng kiến thức nghiệp vụ và kỹ năng hoạt động phản biện và giám sát xã hội cho đội ngũ cán bộ Mặt trận các cấp. Đồng thời, thực hiện tốt công tác phối hợp với các đoàn thể và các ngành chức năng, mà nhất là phát huy vai trò các Hội đồng tư vấn của Ủy ban MTTQVN tỉnh trong công tác giám sát và phản biện xã hội.

Ba là, chú trọng việc tổ chức các hoạt động giám sát của Nhân dân tại cộng đồng dân cư, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của Ban TTND và Ban giám sát đầu tư cộng đồng các địa phương.

Bốn là, thực sự phát huy dân chủ ở cơ sở với phương châm: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, thường xuyên phối hợp tổ chức các hội nghị gặp gỡ, trao đổi, lắng nghe và tổng hợp ý kiến, tâm tư, nguyện vọng, kiến nghị của các tầng lớp nhân dân. Kịp thời báo cáo với cấp ủy, phản ảnh đến chính quyền để xem xét giải quyết.

Năm là, Ủy ban MTTQVN, các đoàn thể chính trị-xã hội cần xác định rõ phản biện và giám sát xã hội, tham gia xây dựng chính quyền, xây dựng Đảng vững mạnh là nhiệm vụ thường xuyên quan trọng, đồng thời là trách nhiệm to lớn mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân tin tưởng giao cho MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội.

Để MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội thực hiện tốt vai trò trong công tác giám sát và phản biện xã hội trong thời gian tới, Ban Thường trực Ủy ban MTTQVN tỉnh có một số đề xuất như sau:

Thứ nhất, đề nghị các cấp ủy Đảng tăng cường hơn nữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo để MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã hội thực hiện tốt nhiệm vụ giám sát và phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền vững mạnh.

Thứ hai, UBND các cấp phối hợp chặt chẽ và tạo điều kiện để Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị-xã hội tham gia ý kiến và tổ chức phản biện và giám sát đối với các dự án, chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội có liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân nhằm tạo đồng thuận xã hội trong quá trình triển khai thực hiện.

Thứ ba, các ý kiến đề xuất, kiến nghị của MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội sau giám sát và phản biện xã hội cũng như những ý kiến, tâm tư nguyện vọng chính đáng của Nhân dân được MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội tổng hợp, đề nghị chính quyền và các cơ quan chức năng kịp thời xử lý.

Giám sát và phản biện xã hội đạt kết quả tốt không chỉ góp phần xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền vững mạnh, mà còn là làm cho tổ chức Mặt trận và các tổ chức chính trị-xã hội ngày càng vững mạnh hơn; đây cũng là tiền đề quan trọng để xây dựng và củng cố sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tỉnh, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2015-2020.