Đại tá Võ Dược sinh năm 1927, quê huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, nhập ngũ năm 1946, tham gia phong trào toàn quốc kháng chiến ở Huế, sau đó chiến đấu ở Quảng Bình trước khi về Cục Địch vận thuộc Tổng cục Chính trị. Tháng 3-1954, ông được điều ra chiến trường Tây Bắc với chức danh Tiểu đoàn trưởng, giữ chức Trại trưởng Trại tù hàng binh Điện Biên Phủ. Cùng với những chiến thắng của bộ đội, số lượng tù hàng binh Pháp ngày càng đông, sau ngày 7-5-1954, trại có trên một vạn tù, hàng binh Pháp, do đó đơn vị gặp rất nhiều khó khăn trong việc đảm bảo lương thực, thực phẩm và quản lý tù hàng binh. Để giải quyết vấn đề này, ông đã chỉ huy cán bộ, chiến sĩ trưng dụng các phuy xăng để nấu cơm, tịch thu tất cả dày dép của địch nhằm hạn chế việc đi lại, bỏ trốn…
Đại tá Võ Dược (bên trái) kể về những ngày quản tù hàng binh Pháp tại Điện Biên.
Theo ông Võ Dược, nhiệm vụ của đơn vị không chỉ đơn thuần là canh giữ tù binh mà còn phải khai thác thông tin địch phục vụ Bộ chỉ huy chiến dịch. Nhiều cuộc đấu trí căng thẳng đã diễn ra. “Nhằm chối bỏ trách nhiệm và bưng bít thông tin, mỗi khi bị thẩm vẫn, các sĩ quan Pháp đều khẳng định không bao giờ làm chính trị, chỉ phục tùng mệnh lệnh cấp trên. Chúng tôi phải đưa ra rất nhiều lập luận, bằng chứng cụ thể chứng minh hành động của chúng là phi nghĩa, vô nhân đạo. Lúc đó nó mới chấp nhận và cho mình biết nhiều thông tin quan trọng”. - Ông cho biết.
Cũng trong thời gian này, đơn vị còn thu thập kịp thời một vạn chữ ký của tù hàng binh Pháp đề nghị chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình tại Đông Dương để gửi sang hội nghị Giơnevơ phục vụ cuộc đàm phán. Sau ngày chiến dịch Điện Biên Phủ toàn thắng, việc trao trả tù binh cũng là một nghệ thuật, ông cho biết thêm:
- “Mặc dù thất bại và trở thành tù binh nhưng với các binh lính và người Pháp tại Hà Nội, Đờ Cát vẫn là “người hùng”, là “chỉ huy” của chúng. Do đó, điều chúng quan tâm nhất là khi nào ta trao trả Đờ Cát để chúng tổ chức đón tiếp. Mỗi đợt trao trả tù binh, chúng đều hỏi bao giờ Đờ Cát sẽ được thả? Những lúc như vậy, chúng tôi chỉ trả lời là hiện giờ tướng của các ông còn ở xa, khi nào có kế hoạch, chúng tôi sẽ thông báo. Đến một buổi chiều ngày thứ 7, tại Đồn Vàng (Phú Thọ) ta bất ngờ thông báo trao trả Đờ Cát. Điều này làm cho địch tại Hà Nội ngơ ngác vì là ngày nghỉ, bọn chúng đều đi ăn chơi, nhảy đầm nên chẳng chuẩn bị gì cho lễ đón. Vậy là ngày trở về của Đờ Cát diễn ra trong lặng lẽ không kèn, không trống”.
Những ngày làm nhiệm vụ ở chiến dịch, người quản tù còn nhiều kỷ niệm khó quên khác, đó là những lần về cơ quan cấp trên dự họp, đi qua căn hầm của Sở chỉ huy chiến dịch, ông luôn nhìn thấy một thủ trưởng đang bịt nắm lá trên trán đi lại suy nghĩ đăm chiêu. Sau này ông mới biết đó là Đại tướng, Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp đang suy nghĩ để đưa ra những quyết định tại chiến dịch. Khi phóng thích cô y tá tên là Laura của quân đội Pháp, cô ta vui quá hét toáng lên và cho biết tên tuổi, địa chỉ số nhà và mong được gặp lại những người bạn Việt Nam giữa Paris hoa lệ
Sau năm 1954, ông tiếp tục tham gia nhiều chiến dịch trên các chiến trường Tây Nguyên, miền Đông Nam Bộ, chiến tranh biên giới phía Bắc, trải qua nhiều chức vụ khác nhau, trước lúc nghỉ hưu, ông là Đại tá, Chính ủy Sư đoàn 347. Sau khi nghỉ hưu, ông sống cùng gia đình tại Phường 2, Thành phố Bảo Lộc (Lâm Đồng). Với ông, những ngày cai quản tù hàng binh tại Điện Biên là kỉ niệm sâu sắc, khó quên nhất trong đời binh nghiệp và ông đã rất nhiều lần kể với các bạn trẻ về những kỉ niệm này.
Thế Anh