Triển vọng các nền kinh tế châu Á năm 2014

Những đám mây đen “lơ lửng” trên nền kinh tế toàn cầu trong những năm gần đây được sẽ dần tan trong năm 2014 với triển vọng cải thiện gia tăng của các nền kinh tế Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) và khu vực châu Á - Thái Bình Dương (CA-TBD). Tăng trưởng kinh tế khu vực CA-TBD sẽ được thúc đẩy chủ yếu nhờ sự phục hồi về xuất khẩu của Đông Á khi tình hình kinh tế khả quan hơn ở hai đối tác thương mại chủ chốt hàng đầu là Mỹ và EU.

Đó là dự báo được nhà kinh tế trưởng Rajv Biswas, phụ trách khu vực CA-TBD của Công ty tư vấn HIS (có trụ sở tại Douglas County, Colorado, Mỹ, hoạt động trên 5 lĩnh vực chính bao gồm năng lượng, vòng đời sản phẩm, môi trường, an ninh, điện tử và truyền thông) đưa ra trong nghiên cứu “Tương lai châu Á mới công bố. Tuy nhiên, theo tác giả, triển vọng các nền kinh tế CA-TBD đang bị “che mờ” bởi những rủi ro chính trị tiếp tục tạo ra sự không chắc chắn tại một số quốc gia, trong đó đáng chú ý là các cuộc tổng tuyển cử hết sức quan trọng sẽ diễn ra trong năm nay tại Ấn Độ, Indonesia (In-đô-nê-xi-a) và Thái Lan.

Tại Mỹ, tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) được dự báo sẽ cải thiện từ mức 1,8% năm 2013 lên 2,5% năm 2014 nhờ tiêu dùng tư nhân, xây dựng nhà ở và đầu tư gia tăng. Ngành công nghiệp Mỹ sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ giá khí đốt tự nhiên trong nước ở mức thấp nhờ sự bùng nổ khai thác khí đá phiến sét – nhân tố cũng giúp giảm giá điện và làm cho sản xuất của nước này cạnh tranh hơn. Tăng trưởng GDP Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) cũng sẽ tăng, từ mức 0,4% năm 2013 lên 0,8% năm 2014, trong đó dẫn đầu là sự phục hồi ở nền kinh tế Đức lớn nhất EU. Sự phục hồi kinh tế EU còn được hỗ trợ bởi sự phục hồi kinh tế Anh, với mức tăng trưởng dự kiến sẽ tăng, từ 1,4% năm 2013 lên 2,6% năm 2014. Trong khi đó, hai nền kinh tế lớn nhất châu Á là Trung Quốc và Nhật Bản được chờ đợi sẽ tiếp tục mở rộng, khi tăng trưởng GDP của Trung Quốc sẽ cải thiện từ mức 7,8% năm 2013 lên 8,1% năm 2014 nhờ tăng trưởng xuất khẩu và tiêu dùng trong nước mạnh mẽ, và trong cùng kỳ kinh tế Nhật Bản sẽ vẫn duy trì được nhịp độ tăng trưởng 1,8%. Với sự cải thiện tăng trưởng của 4 nền kinh tế lớn nhất thế giới, tăng trưởng kinh tế toàn cầu được dự báo sẽ tăng từ mức 2,5% năm ngoái lên 3,3% năm nay. Xu hướng tích cực này sẽ thúc đẩy sự phục hồi của thương mại thế giới, với mức tăng trưởng trong cùng kỳ sẽ tăng từ 2,1% lên 4,7%. Với nhiều nền kinh tế công nghiệp châu Á tiếp tục có xuất khẩu chiếm tỷ trọng cao trong tổng GDP như Hàn Quốc, Malaysia (Ma-lai-xi-a), Singapore (Xinh-ga-po) và Thái Lan, triển vọng cải thiện xuất khẩu của Đông Á sẽ là một động lực tăng trưởng quan trọng.

Riêng Trung Quốc, triển vọng kinh tế quốc gia đông dân nhất thế giới này sẽ được hỗ trợ bởi triển vọng cải thiện kinh tế của hai thị trường xuất khẩu quan trọng là Mỹ và EU. Xuất khẩu đã luôn là một trong những động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế Trung Quốc trong hai thập niên qua, và xu hướng cải thiện trong thương mại thế giới sẽ hỗ trợ xuất khẩu của Trung Quốc tăng trưởng mạnh mẽ hơn trong năm 2014, tạo hiệu ứng tác động dây chuyền tích cực trong toàn bộ chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ nước này sản xuất hàng hóa xuất khẩu và các dịch vụ liên quan. Ngoài ra, triển vọng tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong năm 2014 còn được hỗ trợ bởi đầu tư vào cơ sở hạ tầng tiếp tục được duy trì trên quy mô lớn cho phát triển đô thị và mạng lưới giao thông, trong đó bao gồm cả chương trình xây dựng các thành phố “thông minh”.

Hai xu hướng trọng điểm sẽ hỗ trợ tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong trung hạn là sự gia tăng một cách bền vững và mạnh mẽ của chi tiêu tiêu dùng nhờ thu nhập khả dụng của hộ gia đình được cải thiện và việc tiếp tục đẩy nhanh chương trình đô thị hóa, theo đó số người dân nước này sống ở khu vực thành thị dự kiến sẽ đạt 300 triệu người vào năm 2030.

Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, và với tốc độ tăng trưởng nhanh ở mức trên 8% được dự báo cho cả năm 2014 và 2015, nước này sẽ tiếp tục là thị trường xuất khẩu quan trọng cho phần còn lại của khu vực CA-TBD. Xuất khẩu của Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) sang Trung Quốc đã đạt mức tăng trưởng trung bình hàng năm tới trên 20% trong thập niên qua và thương mại song phương ASEAN-Trung Quốc tiếp tục gia tăng khiến đôi bên ngày càng trở thành thị trường xuất khẩu quan trọng và mạnh mẽ hơn của nhau.

Trong khi đó tác động chính sách kinh tế “Abenomics” của Thủ tướng Shinzo Abe cũng sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Nhật Bản trong thời gian tới với dự báo tăng trưởng GDP ở mức 1,8% năm 2014, tạo ra hiệu ứng dây chuyền tích cực cho thương mại và dòng vốn đầu tư khu vực CA-TBD. Hai trong ba mũi tên của Abenomics, cụ thể là kích thích tiền tệ và tài khóa, sẽ là yếu tố hỗ trợ quan trọng cho sự tăng trưởng của Nhật Bản trong năm nay. Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) sẽ tiếp tục theo đuổi chính sách nới lỏng định lượng để đạt mục tiêu lạm phát 2%, trong khi đồng yên Nhật Bản bị mất giá hơn 25% so với đồng USD kể từ cuối năm 2012 đã giúp nâng cao khả năng cạnh tranh xuất khẩu của ngành công nghiệp Nhật Bản. Tuy vậy, việc tỷ lệ nợ chính phủ tính trên GDP rất cao buộc Chính phủ Nhật Bản phải tăng thuế tiêu dùng từ 5% lên 8%, bắt đầu từ tháng 4 tới, sẽ làm giảm nhu cầu tiêu dùng, trong khi tác động của tình trạng già hóa dân số cũng là một lực cản lớn đối với tốc độ tăng trưởng tiềm năng dài hạn của Nhật Bản.

Tác động kết hợp của tốc độ tăng trưởng tương đối chậm trong dài hạn của Nhật Bản với sự sụt giảm mạnh kỷ lục của đồng nội tệ so với đồng USD kể từ năm 2012 đã dẫn đến một biến đổi lớn trong cơ cấu kinh tế của nền kinh tế khu vực CA-TBD.

Các nền kinh tế ASEAN đã cho thấy một hiệu suất tăng trưởng liên tục trong suốt hai năm qua nhờ tiêu thụ nội địa và đầu tư mạnh mẽ tại một số nước thành viên lớn nhất, bao gồm Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Philippines (Phi-líp-pin). Triển vọng năm 2014 của khu vực này là xuất khẩu đóng một vai trò lớn hơn như một động cơ tăng trưởng, trong khi nhu cầu trong nước được dự báo sẽ tăng với nhịp độ vừa phải. Trong khi đó, một số các nền kinh tế ở tốp dưới của ASEAN cũng đang trên đà cải thiện tăng trưởng, trong đó kinh tế Việt Nam đang có những dấu hiệu tăng trưởng kinh tế tốt hơn sau nhiều năm gặp khó khăn về kinh tế vĩ mô, với áp lực lạm phát đã dịu đi đáng kể trong khi xuất khẩu gia tăng. Tại Myanmar (Mi-an-ma), tốc độ cải cách kinh tế nhanh chóng đang hỗ trợ mạnh mẽ cho tăng trưởng với dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, dòng viện trợ đa phương và song phương gia tăng và ngành du lịch tiếp tục chứng kiến sự bùng nổ về lượng du khách quốc tế. 

Theo TTXVN