Ý tưởng về việc nâng tầm quan hệ thương mại giữa các nước ASEAN và EU đã có từ lâu. Năm 2005, EU và ASEAN đã thành lập Nhóm Tầm nhìn về quan hệ đối tác kinh tế ASEAN-EU để nghiên cứu khả thi việc đàm phán và thiết lập Khu vực thương mại tự do ASEAN-EU nhằm tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác và liên kết kinh tế giữa hai bên.
Dựa trên báo cáo và khuyến nghị của Nhóm Tầm nhìn, tháng 5/2007, các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN và Cao ủy Thương mại EC đã quyết định khởi động đàm phán Khu vực Thương mại Tự do giữa EU với cả khối ASEAN (cách tiếp cận khu vực-khu vực).
Là một thành viên của ASEAN và là nước điều phối hợp tác kinh tế ASEAN-EU, Việt Nam luôn ủng hộ và thúc đẩy cách tiếp cận khu vực-khu vực nói trên.
Song song với tiến trình này, tại Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 41 vào tháng 8/2009, các Bộ trưởng kinh tế ASEAN cũng quyết định các nước ASEAN có thể khởi động việc đàm phán Hiệp định FTA song phương với EU nhằm thúc đẩy hơn nữa hợp tác của các nước ASEAN với EU. Một số nước ASEAN cũng đã khởi động tiến trình song phương này, phù hợp với lộ trình chung đã được các Bộ trưởng ASEAN thống nhất.
Do EU là đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam và ngược lại, Việt Nam cũng là một nền kinh tế đang phát triển nhanh, một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư nên trước sự quan tâm của các doanh nghiệp EU cũng như Việt Nam, hai bên đã có các cuộc thảo luận về ý tưởng một FTA song phương.
Kết quả là trong chuyến thăm Ủy ban châu Âu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vào năm 2010, Việt Nam và EU đã nhất trí sẽ khởi động đàm phán Hiệp định thương mại tự do song phương (EVFTA) sau khi hoàn tất công việc kỹ thuật.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam và Chủ tịch EU, hai bên đã thảo luận Tài liệu tham chiếu cho việc đàm phán Hiệp định EVFTA, đặc biệt là các yêu cầu cũng như khả năng cam kết của mỗi bên.
Trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 20 tại Phnom Penh, ngày 31/3/2012 Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng đã gặp song phương Cao ủy Thương mại EU Karel De Gucht và thống nhất các vấn đề còn tồn tại của Tài liệu TOR, hướng tới sớm khởi động đàm phán Hiệp định EVFTA. Đây sẽ là một Hiệp định thương mại tự do toàn diện, phù hợp với các nguyên tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Hiệp định sẽ bao gồm các lĩnh vực như thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ, đầu tư và các lĩnh vực khác mà hai bên quan tâm.
Việt Nam và EU tin tưởng rằng việc đàm phán và thực hiện Hiệp định EVFTA sẽ giúp thúc đẩy quan hệ song phương Việt Nam-EU cũng như tăng cường quan hệ khu vực-khu vực ASEAN và EU, kể cả hướng tới việc xây dựng một Hiệp định FTA giữa hai khu vực trong tương lai.
EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam và là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam.
Năm 2011, tổng kim ngạch hai chiều giữa Việt Nam và EU đạt 24,3 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt 16,5 tỷ USD và nhập khẩu từ EU đạt 7,3 tỷ USD. Các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang EU là: giày dép, dệt may, cà phê, đồ gỗ và thủy hải sản.
EU cũng là nhà đầu tư lớn vào Việt Nam, tính đến hết năm 2011, EU hiện có 1.687 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký 32,85 tỷ USD, thực hiện 13,07 tỷ USD. Các nhà đầu tư EU đã có mặt tại hầu hết các ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, tập trung nhiều nhất vào các ngành công nghiệp công nghệ cao, các ngành dịch vụ.
Nguồn www.chinhphu.vn