Tiếp tục hoàn thiện mô hình tố tụng hình sự ở Việt Nam

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nhấn mạnh việc nghiên cứu về mô hình tố tụng hình sự Việt Nam và chuyển Viện Kiểm sát thành Viện Công tố là những vấn đề lớn cần được tổng kết, đánh giá kỹ lưỡng bảo đảm đúng các Văn kiện của Đảng, bám sát tình hình cụ thể về chính trị, kinh tế - xã hội của Việt Nam, có sự tham khảo các mô hình của quốc tế, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước.

Tờ trình của Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao cho biết, cải cách tư pháp hình sự là một trong những nội dung quan trọng của cải cách tư pháp nhằm mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN.

Chủ trương cải cách nhằm tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ trong chức năng và hoạt động của các cơ quan tư pháp, tăng cường trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng trong việc điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự, bảo đảm việc xử lý kịp thời và nghiêm minh, thực hiện dân chủ hơn nữa trong hoạt động tố tụng hình sự, bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Đồng thời, thể chế hóa các chủ trương đường lối của Đảng như Nghị quyết 48/NQ-TW về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đén năm 2010, định hướng đến năm 2020 và Nghị quyết số 49/NQ-TW về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.

Do đó, việc nghiên cứu, xây dựng đề án Mô hình tố tụng hình sự Việt Nam là hết sức cần thiết nhằm thực hiện một cách kịp thời, đầy đủ, nghiêm túc các chủ trương của Đảng về cải cách tư pháp, đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN. Khắc phục một cách căn bản những hạn chế, bất cập của mô hình tố tụng hình sự hiện nay ở nước ta và yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật trong tình hình mới.

Vì vậy, việc xây dựng mô hình tố tụng hình sự Việt Nam lấy Tòa án làm trung tâm cải cách tư pháp, là “lõi” của các cơ quan tư pháp và hoạt động tư pháp Việt Nam. Từng bước kết hợp và chuyển mô hình tố tụng hình sự từ thẩm vấn hiện nay sang mô hình tố tụng tranh tụng, tăng cường tối đa vai trò của luật sư và hệ thống giám sát hoạt động của các cơ quan tư pháp.

Bên cạnh đó, cần nghiên cứu mô hình tổ chức của Viện Kiểm sát sao cho đáp ứng tốt nhất yêu cầu cải cách tư pháp. Tuy nhiên, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cho rằng, thời điểm hiện tại chưa thể chuyển ngay mô hình Viện Kiểm sát sang Viện Công tố, cần có thời gian để tổng kết, nghiên cứu.

Qua nghiên cứu, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cho rằng, cần thiết tiếp tục duy trì và phát huy những ưu điểm vốn có của mô hình tố tụng hình sự thẩm vấn, tiếp thu những hạt nhân hợp lý của mô hình tố tụng hình sự tranh tụng, phù hợp với các điều kiện cụ thể của Việt Nam.