Thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa ASEAN với các đối tác

Tại các Hội nghị, các nhà Lãnh đạo ASEAN và các đối tác đã cùng nhau kiểm điểm tình hình quan hệ hợp tác thời gian qua, thảo luận và thống nhất về nhiều phương hướng, biện pháp quan trọng nhằm thúc đẩy hơn nữa các mối quan hệ này trong thời gian tới.

Đánh giá chung về quan hệ của ASEAN với các đối tác, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hoan nghênh những bước phát triển tích cực và nhiều mặt trong thời gian qua; đề nghị các bên cần nỗ lực đẩy mạnh hơn nữa quan hệ hợp tác một cách thực chất, hiệu quả, cùng có lợi, nhất là tập trung nguồn lực triển khai các chương trình, kế hoạch hành động thỏa thuận; đề nghị các đối tác tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, triển khai Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN, đặc biệt trong những lĩnh vực là thế mạnh của các đối tác, thu hẹp khoảng cách phát triển, phát triển Tiểu vùng Mekong; đẩy mạnh giao lưu nhân dân, hợp tác văn hóa và du lịch, và ứng phó với các thách thức đang đặt ra như biến đổi khí hậu, thiên tai-lũ lụt...

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Trung Quốc, đồng thời là Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 20 năm quan hệ đối thoại ASEAN-Trung Quốc, lãnh đạo các nước ASEAN và Trung Quốc đánh giá cao những kết quả quan trọng đạt được trên các lĩnh vực như kinh tế, thương mại, đầu tư, cơ sở hạ tầng, nông nghiệp, các vấn đề an ninh phi truyền thống… thông qua triển khai các Kế hoạch Hành động 2006-2010 và 2011-2015 thực hiện quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Trung Quốc vì hòa bình và thịnh vượng, triển khai Hiệp định về Khu vực Mậu dịch tự do ASEAN-Trung Quốc. Hai bên tiếp tục thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), thông qua Quy tắc Hướng dẫn thực hiện DOC, hướng tới xây dựng bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Thủ tướng Ôn Gia Bảo khẳng định ASEAN có vai trò và vị trí quan trọng trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc; đưa ra nhiều đề xuất nhằm tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác với ASEAN vì hòa bình, hợp tác và phát triển thịnh vượng ở khu vực.

Với tư cách nước điều phối quan hệ ASEAN-Trung Quốc, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị hai bên tập trung nguồn lực triển khai Kế hoạch hành động giai đoạn 2011-2015 thực hiện Tuyên bố chung về quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Trung Quốc vì hòa bình và thịnh vượng.

Thủ tướng đề nghị hai bên ưu tiên cho hợp tác kinh tế, nhất là triển khai đầy đủ các hiệp định trong khuôn khổ Khu vực Mậu dịch tự do ASEAN-Trung Quốc (ACFTA), phát huy hiệu quả của Trung tâm ASEAN-Trung Quốc trong hỗ trợ tăng cường quan hệ thương mại và đầu tư, phấn đấu đạt mục tiêu 500 tỷ USD kim ngạch thương mại hai chiều vào năm 2015; đẩy mạnh giao lưu nhân dân, văn hóa, xã hội; tăng cường hợp tác về quản lý thiên tai và ứng phó khẩn cấp, như dịch bệnh, động đất và sóng thần...; đề nghị Trung Quốc có những hỗ trợ thiết thực cho ASEAN.

Về vấn đề Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định việc duy trì hòa bình và ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông là nguyện vọng và lợi ích chung cả ASEAN và Trung Quốc. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá cao việc hai bên tiếp tục đối thoại và tham vấn về Tuyên bố Ứng xử của các Bên ở Biển Đông (DOC), đặc biệt việc hai bên vừa qua đã thông qua Quy tắc Hướng dẫn thực hiện DOC, họp lại Quan chức cao cấp về DOC. Thủ tướng đề nghị hai bên tiếp tục thực hiện đầy đủ DOC, tiến tới xây dựng COC nhằm bảo đảm hoà bình, ổn định và hợp tác, xây dựng lòng tin ở khu vực, giải quyết hoà bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.

Nhân dịp này, các nhà lãnh đạo ASEAN-Trung Quốc đã ra Tuyên bố chung kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ đối thoại và tham dự Lễ khai trương Trung tâm ASEAN-Trung Quốc.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Nhật Bản, các nhà lãnh đạo đánh giá cao hiệu quả hợp tác ASEAN-Nhật Bản thời gian qua, nhất là việc thực hiện Kế hoạch hành động về quan hệ đối tác ASEAN-Nhật Bản. ASEAN coi trọng sự ủng hộ và hỗ trợ của Nhật Bản cho Hiệp hội trong xây dựng Cộng đồng, liên kết khu vực, thu hẹp khoảng cách phát triển, hợp tác tiểu vùng, trong đó có hợp tác Mekong - Nhật Bản trên các lĩnh vực phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường và sử dụng bền vững nguồn nước; nhất trí cùng Nhật Bản tiếp tục thúc đẩy hợp tác toàn diện, nhất là các lĩnh vực kinh tế-thương mại, khoa học–công nghệ, giáo dục, quản lý thảm họa, cũng như về bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải, trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.

Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda cam kết tiếp tục ủng hộ vai trò chủ đạo của ASEAN trong các tiến trình khu vực; bày tỏ cảm ơn các nước ASEAN đã ủng hộ về vật chất và tinh thần đối với nhân dân Nhật Bản sau thảm họa động đất, sóng thần.

Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định những kết quả to lớn trong việc hai bên dành ưu tiên thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại và đầu tư, triển khai hiệu quả Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện ASEAN-Nhật Bản (AJCEP), hỗ trợ ASEAN thu hẹp khoảng cách phát triển và liên kết khu vực, trong đó có các chương trình và khuôn khổ hợp tác phát triển tiểu vùng Mekong, Tam giác phát triển 3 nước Campuchia-Lào-Việt Nam, Hành lang Kinh tế Đông-Tây (EWEC), Sáng kiến Liên kết ASEAN (IAI).

Kết thúc Hội nghị, Lãnh đạo hai bên đã thông qua Tuyên bố chung về tăng cường Đối tác Chiến lược ASEAN-Nhật Bản vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng và Kế hoạch Hành động 2011-2015.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hàn Quốc, lãnh đạo các nước ASEAN và Hàn Quốc đều bày tỏ hài lòng với những kết quả quan trọng đạt được trong triển khai Hiệp định Khu vực mậu dịch tự do ASEAN-Hàn Quốc (AKFTA), hợp tác tiểu vùng, công nghệ thông tin, môi trường, biến đổi khí hậu...; đánh giá quan hệ hai bên phát triển ngày càng mạnh mẽ, thực chất và hiệu quả, nhất là từ khi nâng lên thành quan hệ đối tác chiến lược vì hòa bình và thịnh vượng.

Các nhà lãnh đạo nhất trí tiếp tục nỗ lực thực hiện hiệu quả Kế hoạch Hành động ASEAN-Hàn Quốc 2011-2015, tập trung vào kinh tế, thương mại, đầu tư, tài chính, kết nối ASEAN-Hàn Quốc, nâng cao năng lực ứng phó các thách thức đang nổi lên...

Đánh giá cao việc nâng quan hệ ASEAN-Hàn Quốc lên đối tác chiến lược vì hòa bình và thịnh vượng tháng 10/2010, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định đây là cơ sở quan trọng tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy hợp tác sâu rộng hơn giữa hai bên và đề nghị tích cực triển khai Kế hoạch Hành động ASEAN-Hàn Quốc 2011-2015, trong đó tập trung ưu tiên vào việc hỗ trợ tài chính cho tăng cường kết nối khu vực và nâng cao năng lực quản lý thiên tai và biến đổi khí hậu, đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, tài chính, phấn đấu nâng khối lượng thương mại hai chiều lên 150 tỉ USD vào năm 2015.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đánh giá cao việc tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Mekong - Hàn Quốc lần thứ nhất (tháng 10 /2011 tại Seoul), mở ra cơ chế tăng cường hợp tác và đẩy mạnh liên kết giữa hai bên, nhất là trong xây dựng hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực, quản lý tài nguyên nước và ứng phó với các thách thức chung. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng chia sẻ các nỗ lực đàm phán và giải quyết hoà bình các tranh chấp, phi hạt nhân hoá bán đảo Triều Tiên, cải thiện quan hệ liên Triều và ủng hộ sớm nối lại đàm phán 6 bên về phi hạt nhân hoá bán đảo Triều Tiên.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN+3, lãnh đạo các nước ASEAN và Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đánh giá cao những tiến triển trong hợp tác ASEAN+3, trong đó có việc triển khai Thỏa thuận đa phương hóa sáng kiến Chiềng Mai, Hiệp định Quỹ dự trữ gạo khẩn cấp ASEAN+3, Nhóm Tầm nhìn Đông Á lần 2, và các chương trình hợp tác trên các lĩnh vực như phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, biến đổi khí hậu, dịch bệnh truyền nhiễm, giao lưu văn hóa...

Về định hướng hợp tác, các nhà lãnh đạo nhất trí sẽ tập trung vào triển khai hiệu quả Kế hoạch công tác hợp tác ASEAN+3 giai đoạn 2007-2017; tăng cường hợp tác tài chính-tiền tệ, thương mại, đầu tư, thúc đẩy kết nối Đông Á trên cơ sở triển khai kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN và tăng cường hợp tác đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống.

Đóng góp cho định hướng tiến trình hợp tác ASEAN+3, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề xuất cần tập trung nguồn lực triển khai kế hoạch hợp tác giai đoạn 2007-2017; nhất là tăng cường hợp tác về tài chính - tiền tệ; đẩy mạnh hợp tác thương mại, đầu tư, du lịch, giao thông vận tải và phát triển cơ sở hạ tầng; bảo đảm thực hiện đúng lộ trình các Hiệp định thương mại tự do (FTA)+1 giữa ASEAN với Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc và nghiên cứu khả thi thành lập Khu vực Thương mại Tự do Đông Á.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đề nghị phối hợp tổ chức các hoạt động kỷ niệm 15 năm quan hệ đối thoại ASEAN+3 vào năm 2012 một cách thiết thực và có ý nghĩa.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ, lãnh đạo các nước ASEAN và Hoa Kỳ chia sẻ các tiến triển tích cực trong quan hệ hợp tác thời gian qua, nhất là ba Hội nghị Cấp cao đã được tổ chức hàng năm từ 2009.

Lãnh đạo hai bên nhất trí thúc đẩy quan hệ lên tầm đối tác chiến lược; tiếp tục dành nguồn lực và ưu tiên cao cho triển khai Kế hoạch Hành động giai đoạn 2011-2015; tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, khoa học công nghệ, kết nối, an ninh an toàn hàng hải và các vấn đề xuyên quốc gia khác. Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, liên kết khu vực; ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN; nhất trí thúc đẩy hợp tác chuyên ngành, cũng như hợp tác tiểu vùng thông qua cơ chế Hội nghị Ngoại trưởng các nước hạ nguồn sông Mekong-Hoa Kỳ...

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị trong thời gian tới, hai bên cần phối hợp chặt chẽ và dành nguồn lực cần thiết để triển khai các thoả thuận, nhất là thực hiện thành công Kế hoạch Hành động giai đoạn 2011-2015. Trong đó, dành ưu tiên cho tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, hợp tác khoa học, công nghệ, giáo dục, nâng cao năng lực ứng phó với các thách thức toàn cầu, đồng thời hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng, hỗ trợ phát triển tiểu vùng sông Mekong....

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, Việt Nam luôn ủng hộ tăng cường quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ cả về đa phương và song phương vì lợi ích của các bên, vì hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác trong khu vực.

Kết thúc Hội nghị, các Lãnh đạo ASEAN và Hoa Kỳ đã ra Tuyên bố chung của Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ lần thứ 3 và thông qua Kế hoạch Hành động 2011-2015 thực hiện quan hệ đối tác ASEAN-Hoa Kỳ vì hòa bình và thịnh vượng.

Tại Hội nghị Cấp cao Mekong-Nhật Bản, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và lãnh đạo các nước Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Nhật Bản đánh giá cao những kết quả trong triển khai Chương trình hành động 63, các sáng kiến hợp tác kinh tế-công nghiệp Mekong-Nhật Bản và Thập kỷ Mekong Xanh cũng như việc triển khai các dự án và hoạt động cụ thể về phát triển hạ tầng trong Hành lang kinh tế Đông-Tây, Hành lang kinh tế phía Nam, xây dựng cảng biển và cảng hàng không tại các nước Mekong, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, đào tạo nguồn nhân lực.

Các nhà lãnh đạo nhất trí xây dựng các trụ cột hợp tác mới cho giai đoạn 2013-2015 thay thế cho Chương trình hành động 63; tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường, thúc đẩy phát triển, sử dụng, bảo tồn và quản lý bền vững nguồn nước sông Mekong vì sự phát triển toàn diện, cân bằng và bền vững tại khu vực Mekong, đóng góp vào tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và phát triển ở khu vực.

Trong thời gian tới, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị hợp tác hai bên cần tập trung vào năm lĩnh vực ưu tiên đã xác định là: kết nối ASEAN, hợp tác môi trường, hợp tác công – tư, an ninh con người và sức khỏe cho bà mẹ trẻ em. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, Việt Nam đánh giá cao những nỗ lực và nguyện vọng của Nhật Bản trong việc trở thành Ủy viên Thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nếu cơ quan này được mở rộng.

Về hợp tác trong lĩnh vực môi trường và quản lý nước, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, dòng sông Mekong có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, xã hội của tất cả các nước trong tiểu vùng. Lũ lụt bất thường và xâm nhập mặn gây thiệt hại nặng nề tại các nước Mekong thời gian qua càng khẳng định tính cấp thiết của hợp tác quản lý và sử dụng nước sông Mekong một cách hợp lý và bền vững; cho rằng việc phối hợp giữa các nước Mekong để nghiên cứu, đánh giá một cách tổng thể và khoa học các tác động đến môi trường sống là việc làm cấp thiết và quan trọng trước khi có quyết định về việc xây dựng các công trình thủy điện dòng chính của sông Mekong. Việt Nam, Camphuchia, Lào và Thái Lan thống nhất đề nghị Nhật Bản hỗ trợ cho dự án nghiên cứu đánh giá tác động môi trường đặc biệt quan trọng này.

Kết thúc Hội nghị, các Nhà Lãnh đạo đã ra Tuyên bố chung của Hội nghị.

Cùng ngày, bên lề Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã gặp và trao đổi với một số nhà lãnh đạo các nước về quan hệ song phương, cũng như về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, trong đó có Thủ tướng Thái Lan Yingluck Shinawatra, Quốc vương Brunei Haji Hassanal Bolkiah, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda, Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak, Thủ tướng Malaysia Najib Razak, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long.

Tại các cuộc tiếp xúc, hai bên đều khẳng định nỗ lực tăng cường quan hệ giữa Việt Nam với các nước trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trên lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư và những vấn đề mới nổi lên như ứng phó với biến đổi khí hậu, môi trường…

Tại cuộc trao đổi giữa Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo, hai bên bày tỏ vui mừng về quan hệ hiện nay, đồng thời khẳng định nỗ lực triển khai có hiệu quả các thỏa thuận đã đạt được, trong đó có Thỏa thuận các nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết các vấn đề trên biển.