Điều chỉnh viện phí phải trong khả năng chi trả của nhân dân và hỗ trợ tối đa người nghèo

Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Minh và đại diện các Sở Y tế, các bệnh viện lớn từ Quảng Bình trở ra phía Bắc dự hội nghị.

Bộ Y tế: Mức thu viện phí đã lạc hậu

Theo báo cáo của Bộ Y tế, ngân sách nhà nước chiếm tỷ trọng ngày càng giảm trong tổng số chi thường xuyên của ngành, từ khoảng 55% năm 2006 xuống 41% năm 2011. Cùng thời gian, nguồn thu viện phí và bảo hiểm y tế thanh toán viện phí chiếm tỷ trọng ngày càng tăng, từ 43% lên khoảng 57%.

Bộ Y tế cho rằng, nguyên tắc thu viện phí quy định tại Nghị định Nghị định 95/CP là thu một phần trong tổng chi phí khám, chữa bệnh nên chưa bù đắp đủ các chi phí trực tiếp phục vụ người bệnh. Khái niệm thu một phần viện phí cũng chưa rõ ràng vì người dân không biết một phần là bao nhiêu, chưa biết viện phí tính đúng, tính đủ gồm những khoản mục gì, nên không biết được mức độ bao cấp của Nhà nước trong khám chữa bệnh.

Việc ước lượng, định tính và bình quân trong việc thu viện phí hiện nay đã hạn chế việc huy động các nguồn lực xã hội cho công tác khám, chữa bệnh. Vô hình chung, Nhà nước đang bao cấp cho cả người có thu nhập thấp và thu nhập cao, bao cấp cho các đối tượng có thừa khả năng chi trả toàn bộ viện phí. Theo các chuyên gia tài chính, đây là hiện tượng bao cấp ngược, gây bất hợp lý trong việc khuyến khích bảo hiểm y tế.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng cho rằng, mức thu viện phí hiện nay quá lạc hậu so với mặt bằng chung. Thực tế cho thấy, mức lương cơ bản năm 1995 là 120.000 đồng, năm 2011 lương cơ bản đã là 830.000 đồng. Trong khoảng 3.000 dịch vụ y tế đang thực hiện, có khoảng 350 dịch vụ được ban hành theo khung giá 1995, phần lớn mới chỉ được thu từ 30-50% chi phí trực tiếp theo thời giá năm 1995. Khoảng 2.650 dịch vụ còn lại được tính theo khung giá từ tháng 1/2006 cũng đã lạc hậu, mức thu không bù được mức chi tại các bệnh viện kéo theo việc các bệnh viện sẽ không hoặc hạn chế thực hiện các dịch vụ y tế mà đáng ra người bệnh phải được phục vụ.

Có ý kiến cho rằng, nếu tiếp tục kéo dài tình trạng thu viện phí hiện nay thì nhiều bệnh viện tuyến huyện có nguy cơ phải đóng cửa. Ví dụ, tổng mức thu của 1 bệnh viện tuyến huyện hiện nay chỉ là hơn 1 triệu đồng/ngày, trong khi đó mức chi thường xuyên khoảng 5 triệu đồng/ngày. Bệnh viện tuyến tỉnh có tổng thu khoảng 10 triệu đồng/ngày, nhưng tổng chi phí phải là 50 triệu đồng/ngày. Các bệnh viện tuyến huyện và tỉnh hiện đang rất lúng túng khi phục vụ các bệnh nhân sử dụng thẻ bảo hiểm y tế.

Việc tăng viện phí là vấn đề đã được Bộ Y tế chuẩn bị từ nhiều năm nhưng chưa triển khai vì đây là vấn đề nhạy cảm được hàng triệu người quan tâm. Bộ Y tế khẳng định tăng viện phí là không thể chậm trễ, nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh cho nhân dân.

Trước những thay đổi về mặt bằng giá cả thị trường, từ năm 1998 đến nay, Bộ Y tế đã phải báo cáo Bộ Chính trị 2 lần, báo cáo Chính phủ 15 lần và 1 lần trước Quốc hội về việc điều chỉnh mức thu viện phí và các dịch vụ y tế.

Trong dự thảo lần này, Bộ Y tế dự kiến trong giai đoạn 2011-2012 sẽ điều chỉnh phí của 350 dịch vụ đã quá lạc hậu áp dụng từ năm 1995. Cách tính mức điều chỉnh lần này vẫn kế thừa nguyên tắc đã quy định tại Nghị định 95 là thu một phần viện phí theo các chi phí trực tiếp như: tiền thuốc, dịch truyền máu, vật tư, hóa chất, tiền điện, nước, nhiên liệu, chi phí duy tu, bảo dưỡng thiết bị trực tiếp…; không được thu những phần mà nhà nước đã hỗ trợ ngành y tế như xây dựng cơ bản, lương, khấu hao tài sản… Các khoản thu mới lần này không vì mục đích lợi nhuận hoặc tăng thu nhập cho cán bộ y tế.

Giai đoạn 2013 trở đi, sau khi Chính phủ ban hành Nghị định mới, sẽ thực hiện đầy đủ chi phí, đồng thời thay đổi về cơ bản phương thức thanh toán, chuyển từ thanh toán theo phí dịch vụ sang thanh toán trọn gói, thanh toán theo định suất đối với người bệnh có thẻ bảo hiểm y tế đi khám, chữa bệnh tại các cơ sở khám, chữa bệnh ban đầu.

Phải hỗ trợ tối đa cho người nghèo, đối tượng chính sách

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân nêu đã nêu lên một số quan điểm để cơ bản để Bộ Y tế và Bộ Tài chính tham khảo và tiếp tục xây dựng dự thảo Nghị định về đổi mới cơ chế tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp y tế công lập. Theo đó, việc điều chỉnh khung viện phí đối với 350 dịch vụ y tế đang áp dụng từ năm 1995 là việc làm cần thiết, nhưng phải nằm trong khả năng chi trả của người dân và phải có hỗ trợ tối đa cho người nghèo, đối tượng chính sách, không gây ảnh hưởng tới an sinh xã hội.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Y tế cần bám sát nguyên tắc của bảo hiểm y tế là chia sẻ giữa những người phải vào viện và người không phải vào bệnh viện.

Bộ Y tế và Bộ Tài chính cần hoàn thiện cơ chế thay đổi mức thu bảo hiểm y tế để phù hợp theo thời gian hàng năm.

Phó Thủ tướng giao Bộ Y tế trong quý 4/2011 trình Chính phủ về mức điều chỉnh cụ thể của 350 dịch vụ y tế, đến năm 2012 triển khai thực hiện.