Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - 'Kiến trúc sư trưởng' của nền ngoại giao 'gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển'

Nói đến Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là phải nói đến trường phái "ngoại giao cây tre", trường phái đối ngoại của thời đại Hồ Chí Minh mang đậm bản sắc Việt Nam, đã được thế giới nhìn nhận, giúp tạo nên vị thế của đất nước ngày nay. Dư luận quốc tế đánh giá Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chính là "kiến trúc sư trưởng" của nền "ngoại giao cây tre" với những dấu ấn sâu sắc cả về lý luận và thực tiễn. Tổng Bí thư đã có những đóng góp vô cùng to lớn, từ việc khái quát, hệ thống hóa, phát triển và đúc kết nên trường phái ngoại giao mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam” với gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển, tới việc chỉ đạo, lãnh đạo, định hướng triển khai đường lối đối ngoại độc đáo này, giúp Việt Nam duy trì độc lập, tự chủ, đồng thời thúc đẩy quan hệ đối ngoại đa dạng, bền vững và hiệu quả.

Không phải ngẫu nhiên mà khi chia sẻ những cảm nhận về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, nguyên Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Bounnhang Vorachith đã nói: Đồng chí Nguyễn Phú Trọng là một nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa và một nhà ngoại giao tài tình, sáng suốt. Ông Bounnhang Vorachith nêu rõ sự tài tình, sáng suốt của "nhà ngoại giao" Nguyễn Phú Trọng thể hiện ở việc Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam chú trọng chỉ đạo công tác đối ngoại của Việt Nam theo hướng "ngoại giao cây tre" đạt nhiều thành công, khéo léo giữ gìn sự cân bằng giữa các mối quan hệ với tất cả các nước, đem lại hiệu quả thiết thực cho đất nước, mà trước hết là giúp nâng cao vai trò và uy tín của Đảng, Nhà nước Việt Nam trên diễn đàn khu vực và quốc tế.

Cựu Phó Cố vấn an ninh quốc gia Ấn Độ Satyendra Pradhan cho rằng sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đóng vai trò nòng cốt trong việc Việt Nam xác định cách tiếp cận các vấn đề quốc tế và khu vực. Theo ông, thuật ngữ "ngoại giao cây tre" cho thấy những đánh giá của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về môi trường quốc tế hiện nay là thực tế và các đề xuất đều dựa trên thực tế. Trong khi đó, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Ấn Độ Doraisamy Raja cho rằng "ngoại giao cây tre" xuất phát từ sự hiểu biết sâu sắc về chính trị thế giới và lập trường thực tế của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Chia sẻ quan điểm trên, Chủ tịch Đảng Cộng sản LB Nga (KPRF), ông Gennady Zyuganov đánh giá thành công của "ngoại giao cây tre" thể hiện sự am hiểu các tiến trình thế giới cũng như nhận thức sâu sắc về vị trí và vai trò của từng bên trong đời sống chính trị.

Nói cách khác, "ngoại giao cây tre" là chiến lược đối ngoại chủ động và linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế song vẫn bám sát mục tiêu bảo vệ các lợi ích quốc gia, dân tộc, với phương châm tận dụng tốt nhất các cơ hội ngoại giao để thúc đẩy lợi ích của người dân Việt Nam. "Ngoại giao cây tre" cho thấy Việt Nam kiên định về nguyên tắc nhưng linh hoạt về chiến thuật trong triển khai chính sách đối ngoại. Như nhận định của nguyên Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Choummaly Sayasone, trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều vấn đề phức tạp, cùng với các lãnh đạo khác, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều chỉ đạo sâu sắc, lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam đưa ra các chính sách sáng suốt, linh hoạt, giúp Việt Nam vượt qua mọi trở ngại và ngày càng có nhiều bạn hữu chiến lược.

Việc lựa chọn chính sách "ngoại giao cây tre" cũng thể hiện tầm nhìn và trí tuệ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Australia, Đại học New South Wales, nhấn mạnh cách tiếp cận chính sách đối ngoại của Việt Nam cho thấy Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng kiên định trong việc bảo vệ độc lập, tự chủ, chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, nhưng cũng rất thực tế để thúc đẩy lợi ích quốc gia. Ông Kishore Mahbubani - cựu quan chức Bộ Ngoại giao Singapore, nguyên Hiệu trưởng Trường Chính sách công Lý Quang Diệu và hiện là học giả danh dự tại Viện Nghiên cứu châu Á thuộc Đại học Quốc gia Singapore (NUS) đánh giá chính sách đối ngoại của Việt Nam dưới thời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thể hiện khả năng điều hướng của Việt Nam trong môi trường địa chính trị quốc tế và khu vực ngày càng phức tạp, và đó chính là chiến lược sáng suốt về địa chính trị mà chỉ một số ít quốc gia trên thế giới có được.

Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Sri Lanka Dr. G. Weerasinghe khẳng định Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát triển một cách tiếp cận đối ngoại độc đáo của Việt Nam, trong đó nhấn mạnh đến việc bảo vệ bản sắc dân tộc, đồng thời cân bằng hài hòa quan hệ đối ngoại nhằm thúc đẩy xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nước Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nổi tiếng vì duy trì quan hệ với tất cả các nước lớn trên thế giới, nhưng đồng thời vẫn kiên trì chính sách đối ngoại có chủ quyền.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng không chỉ đóng vai trò định hướng mà còn là người trực tiếp tham gia vào quá trình thực thi chính sách "ngoại giao cây tre". Trong thời gian giữ vai trò lãnh đạo cao nhất của Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có nhiều chuyến công du nước ngoài, gặp gỡ và làm việc với các nhà lãnh đạo quốc tế, từ đó tạo dựng và củng cố quan hệ song phương, đa phương. Có thể kể tới các chuyến thăm hữu nghị chính thức CHDCND Lào (tháng 6/2011, 11/2016 và 2/2019), thăm Campuchia (tháng 12/2011, 7/2017 và 2/2019), thăm Cuba (tháng 4/2012 và 3/2018), thăm Trung Quốc (tháng 10/2022, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trở thành nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên mà Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đón tiếp ngay sau Đại hội XX Đảng Cộng sản Trung Quốc; trước đó là các chuyến thăm tháng 10/2011, tháng 4/2015, 1/2017), Nga ( tháng 11/2014 và 8/2018), Nhật Bản (tháng 9/2015) chuyến thăm lịch sử tới Mỹ (tháng 7/2015), Pháp (tháng 3/2018), Anh (tháng 1/2013)...

Bản sắc “ngoại giao cây tre” và đường lối đối ngoại độc lập dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã góp phần nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, đưa Việt Nam trở thành đối tác được tôn trọng và đáng tin cậy, đồng thời mang lại thịnh vượng cho Việt Nam. Dư luận quốc tế gần đây nhắc nhiều tới việc Việt Nam là nước duy nhất trên thế giới trong vòng chưa đầy 1 năm lần lượt đón Tổng thống Mỹ Joe Biden (tháng 9/2023), Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (tháng 12/2023) và Tổng thống Nga Vladimir Putin (tháng 6/2024), coi đây là minh chứng rõ nét cho sự thành công của chính sách "ngoại giao cây tre". Những thành tựu này thể hiện rõ vai trò lãnh đạo và tầm ảnh hưởng của Tổng Bí thư trong việc thực hiện chính sách đối ngoại của Việt Nam.

Ý nghĩa của đường lối "ngoại giao cây tre" còn mang tầm quốc tế. Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Uruguay Juan Castillo cho rằng với chính sách “ngoại giao cây tre”, Việt Nam đã mở rộng quan hệ với tất cả các nước trên thế giới, phục vụ bảo vệ hòa bình, hội nhập quốc tế và thúc đẩy phát triển thương mại, trên nguyên tắc độc lập và tự chủ. Ông Prak Sokhonn, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Nhân dân Campuchia (CPP), Cố vấn cấp cao của Quốc vương Campuchia Norodom Sihamoni, chia sẻ: "Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với trường phái ngoại giao mang bản sắc “cây tre Việt Nam”, đã nêu bật cách tiếp cận đối ngoại và ngoại giao đặc biệt của Việt Nam trong việc duy trì hòa bình, ngăn ngừa xung đột và thúc đẩy hợp tác quốc tế trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng". Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Sri Lanka Dr. G. Weerasinghe cho rằng khái niệm “ngoại giao cây tre” có ý nghĩa to lớn đối với các quốc gia nhỏ đang phát triển như Sri Lanka, hiện đang nỗ lực xây dựng con đường phát triển quốc gia có chủ quyền.

Khi nghe tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần, nhà văn Cho Chul Hyeon xúc động tâm sự Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chính là đại diện cho hình tượng cây tre Việt Nam với rễ chắc, thân khỏe, cành uyển chuyển. Đây chính là lý luận mà Tổng Bí thư đã đúc kết trong phương châm "ngoại giao cây tre", còn đối với bạn bè quốc tế, "ngoại giao cây tre" không chỉ thấm đượm tâm hồn, cốt cách và khí phách của dân tộc Việt Nam, mà qua đó, các nước trên thế giới hiểu rằng Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.