Các KCN trên địa bàn tỉnh hiện đã thu hút 31 dự án đầu tư thứ cấp, với tổng vốn đăng ký 2.696 tỷ đồng. Trong đó, KCN Thành Hải đã thu hút được 18 dự án đăng ký đầu tư, với tổng vốn trên 2.337 tỷ đồng, tỷ lệ lấp đầy đạt 100%; KCN Phước Nam đã thu hút được 12 dự án đầu tư thứ cấp, với tổng vốn đăng ký hơn 221 tỷ đồng, tỷ lệ lấp đầy đạt khoảng 18,6% diện tích đất công nghiệp giai đoạn 1 và KCN Du Long mới thu hút được 1 dự án đầu tư thứ cấp, với tổng vốn đầu tư 138 tỷ đồng, tỷ lệ lấp đầy khoảng 1,66% diện tích đất công nghiệp.
Hiện nay, trong 3 KCN có 20 dự án đã đi vào hoạt động sản xuất, kinh doanh (KCN Thành Hải có 12 doanh nghiệp; KCN Phước Nam có 8 doanh nghiệp): Sản xuất chủ yếu tập trung vào các ngành như chế biến thực phẩm, chế biến thủy sản, nông sản xuất khẩu, sản xuất vật liệu xây dựng, may mặc và một số công nghiệp nhẹ khác; đã giải quyết việc làm cho hơn 3.380 lao động tại địa phương. Ngoài ra, 7 dự án đang triển khai xây dựng, 2 dự án đang thực hiện thủ tục xây dựng và 2 dự án đang dừng hoạt động.
Nhà đầu tư thứ cấp xây dựng hạ tầng nhà xưởng tại KCN Du Long
Theo Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh, trong năm 2022, nền kinh tế gặp khó khăn sau đại dịch COVID-19, các ngân hàng thương mại đều thực hiện siết chặt vốn vay, đã tác động đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu bị ảnh hưởng phải trì hoãn hoặc hủy đơn hàng, doanh nghiệp gặp khó khăn về việc mua nguyên liệu, nhập nguyên liệu phục vụ sản xuất; sản phẩm khó tiêu thụ buộc phải tạm dừng sản xuất, kinh doanh hoặc cắt giảm lao động, duy trì hoạt động cầm chừng. Nhìn chung, doanh thu thuần và kim ngạch xuất khẩu tăng so với năm 2021, nhưng so với kế hoạch năm 2022, các chỉ tiêu thực hiện không đạt theo kế hoạch đề ra. Theo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong các KCN năm 2022 ước đạt tổng doanh thu 4.577 tỷ đồng (đạt 125% so với cùng kỳ năm 2021, đạt 92% so với kế hoạch năm 2022); nộp ngân sách 407,3 tỷ đồng (đạt 120% so với cùng kỳ năm 2021, đạt 96% so với kế hoạch năm 2022), chiếm 11,66% (407,3/3.494 tỷ đồng) tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh.
Về hạ tầng các KCN, mặc dù đã có chủ trương đầu tư từ nhiều năm qua, nhưng đến nay các KCN vẫn còn những khó khăn vướng mắc, quyết tâm của nhà đầu tư chưa mạnh mẽ nên chưa đạt được tiến độ đề ra để phát huy hiệu quả, giá trị sử dụng như kỳ vọng. Đơn cử như KCN Phước Nam, có quy mô diện tích 370 ha thuộc địa bàn huyện Thuận Nam, được thành lập vào năm 2008, do Công ty Cổ phần Đầu tư Phước Nam - Ninh Thuận làm chủ đầu tư xây dựng hạ tầng với tổng mức đầu tư 900 tỷ đồng. Tính đến nay, công tác đầu tư cơ sở hạ tầng của KCN giai đoạn 1 với diện tích 151 ha, đạt khoảng 70% khối lượng; giải ngân 155 tỷ đồng/347,9 tỷ đồng, tiến độ giải ngân đạt 45%. Mặc dù hiện nay, Công ty Cổ phần Đầu tư Phước Nam - Ninh Thuận đang tập trung nguồn lực tiếp tục triển khai thi công các hạng mục còn lại, tuy nhiên các hạn mục như Nhà máy xử lý nước thải tập trung và vỉa hè, cây xanh KCN vẫn chưa triển khai hoàn thành.
Hoạt động sản xuất tại các khu công nghiệp đã góp phần giải quyết việc làm, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Ảnh: Anh Tuấn
Tương tự, KCN Du Long, có quy mô diện tích 407,28 ha thuộc địa bàn huyện Thuận Bắc, dự án do Công ty Cổ phần Đầu tư hạ tầng KCN Hoa Sen Du Long (nay là Công ty Cổ phần Đầu tư hạ tầng KCN Hoàng Thành Du Long) làm chủ đầu tư, với tổng mức đầu tư 2.000 tỷ đồng. Theo đơn vị chủ đầu tư, đến nay tổng vốn giải ngân xây dựng hạ tầng KCN đạt khoảng 290 tỷ đồng/768 tỷ đồng, đạt 37,8% giá trị khối lượng. Hiện đang tập trung nguồn lực tiếp tục triển khai thi công; đã san lắp mặt bằng 206 ha, trong đó đã hoàn thiện đầu tư hạ tầng trên phạm vi khoảng 150 ha, hệ thống xử lý nước thải tập trung giai đoạn 1 công suất 3.000 m3/ngày, đêm; cơ bản đủ điều kiện khai thác sử dụng, đáp ứng xúc tiến đầu tư thứ cấp.
KCN Thành Hải hiện đang triển khai thực hiện đầu tư hạ tầng kỹ thuật giai đoạn mở rộng dự án trên diện tích 21,2 ha với tổng kinh phí 179 tỷ đồng. Tuy nhiên, khó khăn hiện nay của dự án đó là còn vướng mắc liên quan đến công tác đền bù, giải phóng mặt bằng đối với 36 hộ trên phần diện tích khoảng 10 ha, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan có liên quan phối hợp cùng chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp tập trung giải quyết nhằm đáp ứng kịp thời điều kiện để xúc tiến đầu tư vào KCN.
Nhằm phát huy hiệu quả các KCN trên địa bàn tỉnh, trong thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục đôn đốc các chủ đầu tư hạ tầng đẩy mạnh công tác triển khai đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tại KCN Du Long, Phước Nam, Thành Hải; hỗ trợ các doanh nghiệp thứ cấp triển khai dự án theo đúng tiến độ đã cam kết và xem xét giải quyết về hết thời gian gia hạn tiến độ sử dụng đất đối với KCN Du Long và KCN Phước Nam; tập trung giải quyết khó khăn, vướng mắc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đối với KCN Thành Hải, chỉ đạo UBND Tp. Phan Rang - Tháp Chàm, các sở, ngành có liên quan đẩy nhanh việc đền bù giải phóng mặt bằng giai đoạn 2 của KCN để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành hạ tầng kỹ thuật KCN để giao cho nhà đầu tư thứ cấp.
Anh Tuấn