Điểm tựa an sinh của người lao động và nhân dân
Theo Luật BHXH năm 2014, BHXH là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc qua đời, trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH. Như vậy, đối tượng của BHXH là thu nhập của người lao động; chính sách BHXH được thực hiện trên cơ sở huy động sự đóng góp, tích lũy của những người lao động khi còn trẻ, còn khỏe mạnh để bảo đảm ổn định thu nhập khi gặp phải các rủi ro.
Hiện có hai loại hình tham gia BHXH. BHXH bắt buộc (được áp dụng đối với người lao động có quan hệ lao động-làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên) và BHXH tự nguyện (được áp dụng đối với những người lao động không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc). Theo ông Trần Hải Nam, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội), ngoài các chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động-bệnh nghề nghiệp mang tính chia sẻ giữa người khỏe mạnh với người bị ốm đau, tai nạn rủi ro; chế độ hưu trí trong chính sách BHXH đang được thiết kế có lợi cho người lao động với mức hưởng cao hơn nhiều so với mức đóng góp.
Ông Trần Đình Liệu, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam cho biết, tham gia BHXH tự nguyện, sau này người dân, người lao động sẽ được hưởng lương hưu hằng tháng, được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí để chăm sóc sức khỏe, thân nhân được hưởng chế độ tử tuất…
Bên cạnh những lợi ích trên, BHXH tự nguyện không giới hạn trần tuổi tham gia chỉ cần là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên; đa dạng, linh hoạt các phương thức đóng; nới rộng thời điểm đóng; quy định mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện phù hợp (thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn).
Đặc biệt, từ ngày 1-1-2018, người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn: bằng 30% đối với người tham gia thuộc hộ nghèo; bằng 25% đối với người tham gia thuộc hộ cận nghèo; bằng 10% đối với các đối tượng khác.
Phấn đấu đến năm 2025, khoảng 45% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH
Theo ông Phạm Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, trụ cột kinh tế và trụ cột an sinh là hai trụ cột đặc biệt quan trọng đối với mỗi quốc gia. Tại Việt Nam, Đảng và Nhà nước luôn coi phát triển xã hội, đảm bảo ngày càng tốt hơn an sinh xã hội và phúc lợi xã hội là một nhiệm vụ trọng yếu. Tuy nhiên, Việt Nam hiện có khoảng 55 triệu lao động có việc làm, nhưng mới chỉ có gần 16 triệu người tham gia BHXH (cả bắt buộc và tự nguyện). Chính vì vậy, việc đẩy mạnh phát triển số lượng người trong độ tuổi lao động tham gia BHXH để khi hết tuổi lao động, hoặc là không còn sức lao động vẫn có nguồn phụ cấp hàng tháng sau này nhằm đảm bảo cuộc sống.
Mục tiêu đặt ra là đến năm 2021, phấn đấu đạt khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chiếm khoảng 1% lực lượng lao động trong độ tuổi. Đến năm 2025, khoảng 45% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chiếm khoảng 2,5%. Đến năm 2030, khoảng 60% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chiếm khoảng 5% lực lượng lao động trong độ tuổi.
Để đạt mục tiêu trên, thời gian qua, ngành BHXH đã nỗ lực tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người tham gia, như: ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động nghiệp vụ tinh giản, rút gọn các thủ tục hành chính trong các giao dịch giữa người tham gia với cơ quan BHXH... Đến nay, BHXH Việt Nam đã có trên 12.400 đại lý thu BHXH, BHYT với trên 37.300 điểm thu và trên 52.200 nhân viên đại lý thu đảm bảo việc phục vụ người tham gia BHXH tự nguyện một cách kịp thời, linh hoạt nhất. Từ năm 2019, sự vào cuộc của Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam trong công tác tuyên truyền, vận động tham gia BHXH với vai trò là một trong những đại lý thu BHXH, BHYT của BHXH Việt Nam tiếp tục được phát huy ngày một tích cực, hiệu quả.
Năm 2017, số người tham gia BHXH tự nguyện là 224.000 người, tăng hơn 20.300 người, tương ứng tỷ lệ tăng 10% so với năm 2016. Từ khi có Nghị quyết số 28-NQ/TW thì số người tham gia BHXH tự nguyện năm 2018 là trên 277.000 người, tăng hơn 52.900 người, tương ứng tăng 23,6% so với năm 2017 và năm 2019 là gần 574.000 người, tăng 296.700 người, tương ứng tăng 107,1% so với năm 2018, chiếm 1,17% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động. Đáng chú ý, số người tham gia BHXH tự nguyện tăng mới trong năm 2019 bằng tổng số người tham gia BHXH tự nguyện phát triển được của cả 11 năm trước cộng lại.
Đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích vận động người dân tham gia BHXH
Chính sách BHXH là một chính sách nhân văn, góp phần đảm bảo thu nhập cho người lao động khi về già. Tuy nhiên theo các chuyên gia, việc xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách BHXH vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Các chế độ BHXH chưa thể hiện đầy đủ các nguyên tắc đóng-hưởng; công bằng, bình đẳng; chia sẻ và bền vững… Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến các hạn chế trên, đã được chỉ rõ trong Nghị quyết số 28-NQ/TW là: công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH chưa thật sự tạo được sự tin cậy để thu hút người lao động tham gia BHXH.
Để đẩy mạnh độ bao phủ diện tham gia BHXH, ngày 21-11-2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1676/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đổi mới toàn diện nội dung, hình thức và phương pháp tuyên truyền BHXH. Mục tiêu của Đề án là hướng đến tất cả cán bộ, đảng viên, nhân dân hiểu rõ lợi ích, vai trò, ý nghĩa và những nội dung cải cách chính sách BHXH nhằm chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức từ đó tạo sự đồng thuận trong quá trình xây dựng và thực hiện chính sách BHXH hướng đến BHXH toàn dân. Về hình thức tuyên truyền: Tăng cường hình thức tuyên truyền hiện đại dựa trên nền tảng công nghệ (mạng xã hội; đoạn phim ngắn…)
Đề án cũng chỉ rõ, lấy Tháng năm là Tháng Vận động triển khai BHXH toàn dân. Theo BHXH Việt Nam, việc tổ chức Tháng vận động triển khai BHXH toàn dân là nhằm tạo ra một điểm nhấn mạnh mẽ trong công tác truyền thông chính sách, pháp luật BHXH, thu hút sự chú ý của mọi tầng lớp nhân dân đối với chính sách BHXH, đặc biệt là BHXH tự nguyện.
Ngày 23-5-2020, tại Hà Nội, BHXH Việt Nam và Bưu điện Việt Nam đã tổ chức Lễ ra quân hưởng ứng Tháng vận động triển khai BHXH toàn dân với chủ đề “Chính sách BHXH - điểm tựa an sinh của người lao động và nhân dân”, gắn với các nội dung truyền thông về vị trí, vai trò, ý nghĩa nhân văn của chính sách BHXH, đặc biệt nhấn mạnh về quyền và lợi ích khi tham gia BHXH tự nguyện. Mục tiêu Lễ ra quân hướng tới là nhằm đảm bảo phát triển số người tham gia BHXH tự nguyện trong và sau Lễ ra quân, phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch năm 2020; tiếp tục phát huy vai trò của cơ quan BHXH, bưu điện các cấp trong công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện…
Theo TTXVN