Theo Luật PCTHTL, hành vi hút thuốc lá trong khuôn viên các cơ sở y tế, giáo dục, nơi vui chơi dành cho trẻ, nơi có khả năng cháy nổ cao, nơi làm việc, phương tiện giao thông công cộng… vi phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính từ 100-300 ngàn đồng; việc vứt tàn thuốc lá không đúng nơi quy định cũng sẽ bị phạt từ 500 ngàn đến 1 triệu đồng. Tuy nhiên, việc áp dụng mức xử phạt này không thể thực hiện trong thực tế. Mặc dù tại nhiều điểm công cộng, các đơn vị chủ quản đã lắp đặt biển cấm thuốc lá; trên các bao bì sản phẩm đều có ghi “hút thuốc lá có hại cho sức khỏe” để tuyên truyền đến người dân nhưng tình trạng người hút thuốc nơi công cộng, chỗ đông người vẫn thường diễn ra, làm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Trong khi đó, do ngại va chạm nên những người chịu ảnh hưởng từ việc hút thuốc lá thụ động cũng không lên tiếng nhắc nhở.
Nhiều người dân vẫn ngang nhiên hút thuốc lá nơi công cộng.
Tại nhiều nơi bị cấm, số người hút thuốc lá vẫn còn khá phổ biến. Nhiều nhất là ở khu vực chợ, các bến xe, ga tàu nơi thường tập trung đông người. Ông Đinh Hồng Hải, Trưởng ga Tháp Chàm cho biết: Chúng tôi đã tuyên truyền cho nhân viên và hành khách đi tàu về các quy định và PCTHTL, bên cạnh đó có lắp đặt các biển cấm hút thuốc nơi công cộng tại các vị trí tập trung đông người. Khi phát hiện, nhân viên ga cũng nhắc nhở hành khách ra hút thuốc ở khu vực riêng, nhưng tình trạng vi phạm vẫn diễn ra. Rất khó để xử lý, ngăn chặn triệt để đối với các hành khách vi phạm, bởi chúng tôi không có quyền xử phạt mà chỉ nhắc nhở, tuyên truyền để người dân chấp hành các quy định.
Theo quy định hiện hành, khi phát hiện trường hợp khách hút thuốc không đúng nơi quy định, nhân viên bảo vệ bến xe, nhà ga sẽ lập biên bản làm việc, sau đó báo cáo cho cơ quan chức năng như UBND phường, Thanh tra Sở Y tế hoặc thanh tra chuyên ngành. Dựa trên cơ sở biên bản làm việc, các cơ quan sẽ ban hành quyết định xử phạt, mới xử phạt được người vi phạm. Tuy nhiên quy định này khó triển khai thực hiện trong thực tế nên việc xử lý cá nhân nhân hút thuốc nơi công cộng mới chỉ dừng lại ở hình thức nhắc nhở, cảnh báo khiến tình trạng hút thuốc vẫn diễn ra.
Thực hiện Luật PCTHTL, thời gian qua, các ngành, địa phương đã phối hợp phổ biến, triển khai nhiều hoạt động cụ thể. Bên cạnh việc thành lập Ban chỉ đạo PCTHTL, nhiều cơ quan, đơn vị cũng triển khai các hoạt động hưởng ứng Luật, đưa nội dung PCTHTL vào kế hoạch hoạt động hằng năm, đưa quy định cấm hút thuốc lá nơi làm việc vào quy chế nội bộ xem đây là tiêu chuẩn xét thi đua khen thưởng của công chức, viên chức, người lao động. Chính vì thế, những năm qua, tỷ lệ người hút thuốc lá có xu hướng giảm ở môi trường làm việc, trường học, trong nhà và trên phương tiện công cộng.
Mặc dù đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận nhưng công tác phòng chống tác hại thuốc lá vẫn còn nhiều khó khăn do nhận thức của một số người dân còn hạn chế, việc từ bỏ một thói quen hút thuốc lá đòi hỏi phải có thời gian dài. Bên cạnh đó sự phối hợp của các cấp, các ngành địa phương chưa thật chặt chẽ; trách nhiệm người đứng đâu một số cơ quan, đơn vị còn chưa cao, thực hiện chưa quyết liệt. Trong khi đó thuốc lá là một sản phẩm gây nghiện, giá khá rẻ và người dân rất dễ tiếp cận để mua, bán.
Trong thời gian tới, để tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Luật PCTHTL và hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31-5, Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá từ ngày 25 đến ngày 31-5-2019, UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương tăng cường công tác tuyên truyền các nội dung thực thi Luật PCTHTL; treo băng rôn, khẩu hiệu hưởng ứng ngày Thế giới không thuốc lá tại các cơ quan đơn vị. Kiện toàn Ban chỉ đạo Chương trình PCTHTL của các sở, ngành, đoàn thể, địa phương; tăng cường phối hợp trong công tác PCTHTL. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và thực thi nghiêm quy định của Luật PCTHTL; treo các biển cấm hút thuốc tại các khu vực có quy định cấm. Lãnh đạo các cơ quan, đơn vị gương mẫu thực hiện và yêu cầu cán bộ, công chức, viên chức, người lao động không hút thuốc lá nơi làm việc và các địa điểm có quy định cấm hút thuốc. Mặt khác, giám sát thường xuyên việc thực thi quy định cấm; lồng ghép nội dung kiểm tra thực hiện Luật PCTHTL vào kế hoạch thanh, kiểm tra hàng năm của sở, ngành.
Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe, là nguyên nhân chính gây ra các các loại bệnh về phổi. Việc xây dựng môi trường không khói thuốc phụ thuộc vào chính ý thức mỗi người dân. Vì vậy, hãy từ bỏ thuốc lá ngay hôm nay, vì sức khỏe của bản thân và những người xung quanh.
Anh Tuấn