Xây dựng nền tảng vững chắc hơn cho quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam

Sự kiện do Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội và Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam phối hợp tổ chức, trong khuôn khổ chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama tới Việt Nam.

Sự thân thiện của người dân Việt Nam đã chạm đến trái tim của chúng tôi

Trong bài phát biểu, Tổng thống Barack Obama chia sẻ: "Trong chuyến thăm này, sự thân thiện, tử tế của người dân Việt Nam đã chạm đến trái tim của chúng tôi, nhiều người đã vẫy tay chào tôi bên đường, làm chúng tôi cảm thấy được tình cảm của dân tộc Việt Nam".

Tổng thống Barack Obama cho biết, ông không phải Tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên đến Việt Nam trong những năm gần đây; và thuộc thế hệ những người đầu tiên trưởng thành sau cuộc chiến ở Việt Nam. Nhiều thanh niên Việt Nam cũng như hai cô con gái của ông , khi sinh ra chỉ biết được hòa bình và tình hữu nghị giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.

Tổng thống bày tỏ trân trọng lịch sử rất huy hoàng của Việt Nam. Hàng ngàn năm qua, Việt Nam đã trồng cấy ở mảnh đất này. Việt Nam có lịch sử trống đồng hàng ngàn năm Đông Sơn. Hà Nội đã đứng vững b ên dòng sông Hồng hơn một ngàn năm.

Thế giới đều biết đến lụa và tranh Việt Nam. Văn Miếu là bằng chứng về kiến thức của người Việt Nam. Sau nhiều thế kỷ, vận mệnh của người Việt Nam đã bị nhiều nước can thiệp. Như một cây tre, tinh thần bất khuất của người Việt Nam, như Lý Thường Kiệt đã ghi lại: “Sông núi nước Nam vua Nam ở/Rành rành định phận ở sách trời”.

Hơn 200 năm trước, khi Thomas Jefferson của nước Mỹ tìm đến những giống gạo của Việt Nam, những giống gạo trắng ngon và năng suất cao. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trích Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ: “Mọi người sinh ra đều bình đẳng, tạo hóa đã cho họ những quyền không thể phủ nhận được, đó là quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.

Tổng thống chia sẻ, chiến tranh dù thế nào đi nữa đều đem đến sự đau đớn và bi kịch. Hơn 3 triệu người Việt Nam, cả quân nhân và dân thường đã mất mạng... và hơn 58.307 người Mỹ đã không trở về.

Đánh giá cao những thành tựu của Việt Nam trong quá trình phát triển, Tổng th ố ng Barack Obama nhấn mạnh: Trong hai thập kỷ gần đây, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn. Thế giới đã chứng kiến những thành công đó. Việt Nam đã hội nhập với nền kinh tế toàn cầu.

Nhiều nhà đầu tư nước ngoài đã đến Việt Nam và Việt Nam đã trở thành một trong những nước có thu nhập trung bình, trở thành nền kinh tế phát triển mạnh với nhiều nhà cao tầng, khu đô thị lớn, các khu thương mại tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Việt Nam đã phóng vệ tinh vào vũ trụ.

Và một thế hệ người Việt Nam mới đã khởi nghiệp các doanh nghiệp. Người dân Việt Nam cũng đã có tiếng nói mang lại sự tiến bộ và xóa đói giảm nghèo. Tầng lớp trung lưu của Việt Nam đã phát triển, tỉ lệ nghèo đói giảm đi, tỉ lệ tử vong ở bà mẹ và trẻ em đã giảm nhanh chóng. Tỉ lệ tiếp cận nước sạch, điện đã tăng lên, tỉ lệ trẻ em đến trường và biết chữ rất cao. Đây là những thành công mà Việt Nam đã đạt trong một thời gian ngắn.

Xây dựng nền tảng vững chắc hơn

Về hợp tác giữa hai nước trong khắc phục hậu quả chiến tranh, Tổng thống Barack Obama nhấn mạnh: Quan hệ giữa hai nước đã thay đổi. Cuộc chiến tranh đã ngăn chúng ta thành hai bên, bây giờ chúng ta đã tìm cách hàn gắn với nhau, tìm kiếm những người mất tích và đưa họ về nhà.

Chúng ta đã gỡ bỏ những bãi mìn còn chưa nổ. Trẻ em không thể nào bị mất chân vì những bãi mìn này, trẻ em khuyết tật, trẻ bị nhiễm chất độc da cam. Chúng ta tự hào về những công việc đã làm ở sân bay Đà Nẵng (phối hợp xử lí bom mìn, chất dioxin) và chúng tôi tiếp tục hỗ trợ Việt Nam ở sân bay Biên Hòa.

Quá trình hòa giải giữa hai nước không chỉ liên quan đến những cựu chiến binh đã đối mặt với nhau trong chiến tranh, như Thượng nghị sĩ John McCain, một tù binh chiến tranh đã gặp Võ Nguyên Giáp và nói rằng hai nước không nên là kẻ thù mà nên là bạn. Người Mỹ và người Việt đã nỗ lực hàn gắn những vết thương, mang lại những lợi ích rất lớn cho hai nước.

Tổng thống nêu rõ: Nhân dân hai nước trở lên gần gũi nhau hơn, các hoạt động thương mại ngày càng tăng lên, các sinh viên, học giả của hai nước cùng nghiên cứu với nhau. Nước Mỹ đã đón nhiều sinh viên Việt Nam hơn bất kỳ nước nào khác ở châu Á.

Rất nhiều khách du lịch Mỹ đã đến thăm Việt Nam , đến thăm 36 phố, phường cổ của Hà Nội, đến Hội An, cố Đô Huế. Người Việt và người Mỹ đều có thể nói và thuộc lời bài hát của nhạc sỹ Văn Cao: “Từ đây người biết quê người. Từ đây người biết thương người”.

Tổng thống Barack Obama mong muốn tiếp tục sự tiến bộ của quan hệ hai nước v à với quan hệ “Đối tác toàn diện” hai nước sẽ ngày càng gần gũi hơn, hợp tác chặt chẽ. “Trong chuyến thăm này, chúng tôi mong muốn xây dựng một nền tảng vững chắc hơn nữa cho quan hệ nhiều thập kỷ tới đây”, Tổng thống nhấn mạnh.

Tổng thống Barack Obama bày tỏ: Chúng tôi muốn nói một điều mà chúng tôi không thể tưởng tượng được trước đây, tức là ngày hôm nay hai nước chúng ta đã trở thành bạn bè, trở thành đối tác với nhau. Tôi tin tưởng rằng từ những kinh nghiệm, những bài học của chúng ta trong chiến tranh sẽ là bài học cho cả thế giới.

Có những cuộc xung đột tưởng như không thể kết thúc, không thể giải quyết được, quan hệ của chúng ta đã cho thấy có thể tạo ra sự thay đổi, có tương lai tốt đẹp hơn và chúng ta sẽ thể hiện sự quyết tâm để xây dựng hòa bình (và hòa bình bao giờ cũng tốt đẹp hơn chiến tranh), v ì sự tiến bộ và những chân giá trị của con người cần được thúc đẩy, chứ không phải là chiến tranh hay xung đột.

Ưu tiên cho mối quan hệ “Đối tác toàn diện”

Tổng thống Barack Obama khẳng định: Một điều có tính nguyên tắc - Việt Nam là một quốc gia có chủ quyền, độc lập, không có một quốc gia nào khác có thể áp đặt lên ý chí của người dân Việt Nam. Chính sự độc lập, chủ quyền của người dân Việt Nam do Việt Nam quyết định. Hoa Kỳ rất quan tâm đến Việt Nam, đến sự thành công của đất nước Việt Nam và ưu tiên cho mối quan hệ “Đối tác toàn diện” với Việt Nam.

Mong muốn sẽ đóng góp nhiều hơn cho mối quan hệ giữa hai quốc gia, Tổng thống nhấn mạnh: Chúng ta cần hợp tác với nhau nhiều hơn để tạo ra sự thịnh vượng và những cơ hội thật sự cho người dân. Tôi hiểu những giá trị mới của nền kinh tế toàn cầu trong thế kỷ 21. Trong thế kỷ này, nền kinh tế sẽ phát triển và phát triển ở các nước có pháp quyền, có một hành lang pháp lý đúng đắn.

Quyền đi học của con người, sự phát triển của nền giáo dục rất quan trọng và nền kinh tế tri thức sẽ đổ vào các quốc gi a ưu tiên đầu tư cho giáo dục. Do vậy, bên cạnh sự phát triển về kinh tế, hợp tác kinh tế, chúng ta cần đầu từ vào nguồn lực con người. Đó là những kỹ năng đào tạo, nuôi dưỡng những con người có tài năng bên cạnh việc khai thác những tài nguyên thiên nhiên, dù người đó sống ở làng quê hay đô thị. Đây là những thế mạnh Hoa Kỳ có thể hợp tác với Việt Nam, đóng góp cho sự phát triển của Việt Nam và làm sâu sắc hơn tình hữu nghị với người Việt Nam.

Tổng thống cho biết, rất nhiều công ty hàng đầu về công nghệ của Hoa Kỳ, các đại học danh tiếng của Hoa Kỳ đã đến Việt Nam, tăng cường hợp tác đào tạo về các lĩnh vực khoa học công nghệ, toán học, y tế… Tổng thống mong muốn sẽ kết nối những doanh nghiệp trẻ của Việt Nam và Hoa Kỳ; mong muốn và khuyến khích tất cả những người phụ nữ Việt Nam rất tài năng để đảm bảo bình đẳng giới.

Từ thời đại Hai Bà Trưng đến thời đại ngày nay, người phụ nữ Việt Nam luôn mạnh mẽ, tự cường và góp phần để đất nước Việt Nam tiến lên phía trước. Đó là giá trị chung. Một gia đình tốt có sự đóng góp của người phụ nữ. Người phụ nữ được đi học, có vị trí xứng đáng ở trường học, trong Chính phủ, trong giới lãnh đạo, cuộc sống sẽ tốt đẹp hơn và điều này luôn đúng kể cả ở Hoa Kỳ và Việt Nam.

Tổng thống Barack Obama mong muốn tiếp tục hợp tác với Việt Nam để khai thác hết những tiềm năng của hai nước, đặc biệt thông qua TPP - Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương , giúp các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu và thu hút đầu tư được nhiều hơn. TPP tất nhiên sẽ yêu cầu phải có những cải thiện để bảo hộ người lao động, sở hữu trí tuệ. Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ để Việt Nam có thể thực thi được những cam kết của mình.

Điều này cũng giúp cho Việt Nam nhập khẩu được nhiều sản phẩm, hàng hóa của Hoa Kỳ và không hoàn toàn phụ thuộc thương mại vào một quốc gia nào , mà có thể mở rộng thị trường. TPP cũng sẽ giúp thúc đẩy hợp tác vùng, giải quyết được những vấn đề bất bình đẳng về kinh tế, thúc đẩy nhân quyền, giúp người dân có được điều kiện lao động an toàn hơn, thu nhập cao hơn...

Đây là một tương lai, một hy vọng mà TPP sẽ mang lại cho Việt Nam và các nước thành viên của TPP. Tất cả đều phải tuân thủ các cam kết, những quy định mà TPP đặt ra; phải nỗ lực để đảm bảo sự thịnh vượng , an ninh chung.

Tổng thống Barack Obama cho biết: Trong chuyến thăm lần này, hai bên cũng đã nhất trí xây dựng lòng tin. Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong lĩnh vực bảo vệ hàng hải, cứu trợ nhân đạo vùng thảm họa thiên tai... Hoa Kỳ đã tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Điều này thể hiện rõ Hoa Kỳ bình thường hóa toàn bộ quan hệ với Việt Nam.

Tổng thống Barack Obama nhấn mạnh: Tất cả các quốc gia đều có chủ quyền, dù lớn hay nhỏ thì chủ quyền phải được tôn trọng và toàn vẹn lãnh thổ phải được đảm bảo. Các nước lớn không được phép bắt nạt các nước nhỏ hơn; các tranh chấp cần được giải quyết trên nền tảng hòa bình và các cơ chế vùng như ASEAN cần tiếp tục được củng cố mạnh mẽ hơn.

Tổng thống chia sẻ, k hông quốc gia nào là hoàn hảo, sau hai thế kỷ, Hoa Kỳ vẫn đang phải cố gắng để đạt được những lý tưởng đã đề ra khi lập quốc, giải quyết những vấn đề như bất bình đẳng về kinh tế ngày càng gia tăng, định kiến về chủng tộc trong nền tư pháp và hình sự…

Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ về cải cách lập pháp như công khai hơn về ngân sách, tăng cường tiếp cận thông tin... Chính người dân Việt Nam sẽ quyết định tương lai của dân tộc Việt Nam.

Việt Nam đã đánh đổ chế độ thực dân và việc nâng cao hơn nữa quyền tự do của người dân sẽ mang lại độc lập to lớn hơn nữa cho người dân vì Việt Nam đã xác định: "của dân, do dân và vì dân", đó là những nền tảng căn bản.

Tổng thống Barack Obama cho rằng: Các thách thức toàn cầu là những vấn đề quan trọng như bảo vệ sức khỏe người dân, bảo vệ vẻ đẹp của hành tinh như Vịnh Hạ Long, hang Sơn Đoòng... chính là bảo vệ tương lai của con cháu chúng ta.

Nước biển dâng sẽ ảnh hưởng đến các vùng ven biển. Bởi vậy, cần thực hiện các cam kết để ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng tại các vùng chịu nhiều ảnh hưởng như đồng bằng sông Cửu Long – nơi cung cấp nguồn thực phẩm lớn cho thế giới. ..

Tổng thống Barack Obama bày tỏ: “Nhìn vào lịch sử với những thách thức mà chúng ta đã vượt qua, hôm nay tôi đứng đây trước các bạn, lạc quan về tương lai của quan hệ hai nước. Niềm tin của tôi đã có nền tảng từ tình hữu nghị của chúng ta, như nhạc sỹ Trịnh Công Sơn đã viết trong bài hát “Nối vòng tay lớn”...

Những thế hệ người trẻ ở Việt Nam đã sẵn sàng tạo ra những dấu ấn cho thế giới. Tài năng của các bạn, mong muốn của các bạn là những điều Việt Nam cần để phát triển. Tương lai nằm trong tay các bạn. Đây là khoảnh khắc của các bạn để mong muốn đóng góp cho thế giới. Hoa Kỳ luôn luôn là một đối tác, một người bạn của các bạn”.

Tại cuộc gặp, Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam Vũ Xuân Hồng nhấn mạnh, hai mươi mốt năm sau bình thường hóa, quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ đã tiến những bước dài đầy ấn tượng trên tất cả các lĩnh vực và hai quốc gia đã trở thành đối tác hợp tác toàn diện từ năm 2013.

Năm 2015, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Hoa Kỳ. Mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ cũng đã trở thành một nhân tố ảnh hưởng quan trọng đối với hòa bình, ổn định , hợp tác phát triển ở khu vực Đông Nam Á, châu Á - Thái Bình Dương và thế giới. Nhiều nhà phân tích lạc quan nhất nói rằng khó có thể tưởng tượng được quan hệ giữa hai nước cựu thù Việt Nam-Hoa Kỳ lại có những phát triển nhanh, mạnh và toàn diện như vậy.

Ông Vũ Xuân Hồng cho biết: Trong suốt quá trình đó, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Hội Việt -Mỹ, với tư cách là tổ chức chuyên trách về đối ngoại nhân dân và phi chính phủ nước ngoài, đã tích cực đồng hành cùng các cơ quan, tổ chức, nhân dân Việt Nam, các tổ chức và nhân dân Hoa Kỳ vun đắp cho mối quan hệ này với phương châm “Gác lại quá khứ, vượt qua khác biệt, phát huy tương đồng, hướng tới tương lai” với thái độ đối thoại chân thành, thẳng thắn, xây dựng, với truyền thống văn hóa hòa hiếu, khoan dung, hướng tới tương lai.

Trên tinh thần đó, quan hệ hợp tác nhân dân giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã không ngừng được mở rộng, đóng góp có ý nghĩa cho quá trình bình thường hóa quan hệ trước đây, tạo sự đồng thuận xã hội vững chắc cho các quyết định chính trị của lãnh đạo hai nước trong việc giải quyết hậu quả chiến tranh, hòa giải và hợp tác, phát triển hiện nay.