Bài 2: Người dân đồng thuận mong dự án sớm triển khai

Niềm vui người dân vùng dự án

Chạy dọc theo đường quốc phòng ven biển, cung đường chiến lược nối hai dự án ĐHN 1 và 2, chúng tôi đến thôn Thái An, xã Vĩnh Hải (Ninh Hải), nơi được quy hoạch xây dựng nhà máy ĐHN Ninh Thuận 2. Ông Nguyễn Hàn, Trưởng Ban Quản lý thôn Thái An cho hay, theo quy hoạch nhà máy ĐHN Ninh Thuận 2 tại thôn Thái An có diện tích rộng 380ha. Đây là vùng đất có thế mạnh về phát triển sản xuất nông nghiệp. Người dân chủ yếu canh tác cây nho, hành, tỏi. Thời gian qua, với sự cần cù chịu khó, người dân Thái An đã phát huy hiệu quả năng suất cây nho và mở rộng diện tích lên đến 182ha; nhiều hộ dân đã kết hợp mở các điểm tham quan du lịch cộng đồng, được du khách trong và ngoài tỉnh ưa thích, từ đó cho thu nhập, đời sống của người dân tương đối ổn định. Toàn thôn hiện có 830 hộ với 2.850 nhân khẩu.

Năm 2009, khi thôn Thái An được chọn triển khai xây dựng nhà máy ĐHN, được sự tuyên truyền, vận động của chính quyền địa phương, người dân đã đồng thuận, ủng hộ chủ trương nhường đất, di dân để thực hiện dự án. Năm 2016, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 31/2016/QH14 dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án ĐHN, người dân Thái An gặp nhiều khó khăn do sản xuất bị cầm chừng, hạ tầng xuống cấp nhưng chưa được đầu tư và không được xây dựng nhà ở do nằm trong vùng dự án. Khó khăn là vậy, nhưng người dân vẫn một lòng theo Đảng, tin tưởng và chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Nhà nước. Thấu hiểu được những khó khăn của người dân, thời gian qua trung ương và tỉnh đã quan tâm đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở thiết yếu cho người dân, tạo điều kiện để người dân ổn định sản xuất, nâng cao chất lượng đời sống.

Nay nhận được tin vui, Quốc hội đã chính thức đồng ý tái khởi động đầu tư dự án ĐHN, người dân địa phương rất phấn khởi, gặp nhau cười nói, hỏi chuyện râm ran về chủ trương, tình hình thực hiện dự án. Ông Nguyễn Văn Mẫn, 62 tuổi, thôn Thái An cho biết: Gia đình ông cũng như bà con mong muốn dự án sớm được triển khai. Khi thu hồi đất, cần có chính sách hỗ trợ định canh, định cư để người dân ổn định đời sống, có điều kiện sống tốt hơn nơi ở cũ và duy trì được thế mạnh sản xuất nông nghiệp của địa phương.

Cách dự án ĐHN 2 hơn 35km về phía Nam, tại thôn Vĩnh Trường, xã Phước Dinh (Thuận Nam) nơi được quy hoạch nhà máy ĐHN 1 với diện tích 440ha, người dân địa phương cũng tỏ rõ niềm tin, sự háo hức khi biết tin Quốc hội và trung ương đã thống nhất cho tái khởi động dự án ĐHN Ninh Thuận. Ông Nguyễn Văn Thắng, Trưởng thôn Vĩnh Trường cho biết: Thôn Vĩnh Trường có 250 hộ dân với gần 1.000 nhân khẩu. Do dừng triển khai dự án kéo dài, điều kiện hạ tầng xuống cấp, đường sá đi lại chưa được đầu tư phục vụ nhu cầu sinh hoạt và sản xuất. Mới đây tỉnh đã tháo gỡ khó khăn này, đầu tư cơ sở hạ tầng hỗ trợ nhu cầu cấp thiết của người dân tại xã Phước Dinh. Hiện nay các công trình đang được khẩn trương triển khai nhằm nâng cấp, mở rộng tuyến đường quốc phòng cũ; xây dựng 3 tuyến đường kết nối với đường ven biển, cơ sở hạ tầng nông thôn được đầu tư nâng cấp tạo điều kiện để người dân đi lại sinh hoạt thêm thuận lợi. Nay Quốc hội có chủ trương thống nhất cho triển khai dự án ĐHN, người dân mong muốn dự án sớm được triển khai một cách đồng bộ, mang lại đời sống tốt đẹp hơn, tạo công ăn việc làm cho người lao động và góp phần thay đổi diện mạo quê hương, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và đất nước.

Ông Đoàn Huỳnh Hồ Hải, 50 tuổi, ở thôn Vĩnh Trường cho biết: Do vướng quy hoạch, gia đình ông chỉ nuôi ốc hương cầm chừng trên diện tích nhỏ, vì không dám đầu tư, chưa biết lúc nào phải di dời. Chính vì vậy, khi nghe tin có chủ trương khởi động lại dự án ĐHN Ninh Thuận, gia đình mong muốn Nhà nước quan tâm bố trí tái định cư cho người dân, hỗ trợ đất canh tác và thực hiện chính sách an cư lạc nghiệp cho người dân vùng dự án.

Phát huy nguồn lực đầu tư

Theo UBND tỉnh, năm 2009, Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án ĐHN Ninh Thuận với tổng công suất 4.000MW, đây là dự án trọng điểm quốc gia có tác động lớn và có vai trò động lực quyết định đến phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Việc dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án ĐHN Ninh Thuận đã tác động ảnh hưởng, làm phá vỡ các kịch bản tăng trưởng và phát triển của tỉnh. Trong bối cảnh đó, trên cơ sở xác định tiềm năng lợi thế, tỉnh đã điều chỉnh chiến lược phát triển năng lượng tái tạo. Đến nay, trên địa bàn có 57 dự án, với 3.750MW, tạo động lực thúc đẩy mạnh mẽ phát triển kinh tế của tỉnh.

Khi dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án ĐHN, thực hiện Nghị quyết số 115/NQ-CP về thực hiện một số chính sách đặc thù hỗ trợ tỉnh phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh đã triển khai phương án ổn định sản xuất đời sống nhân dân và phát triển khu dân cư phù hợp với vị trí trước đây quy hoạch xây dựng nhà máy ĐHN Ninh Thuận 1 và 2 với kinh phí 423 tỷ đồng (trong đó vốn ngân sách trung ương 273 tỷ đồng và ngân sách tỉnh 150 tỷ đồng) để thực hiện đầu tư xây dựng 18 hạng mục công trình; đảm bảo đồng bộ kết nối liên thông với các khu vực xung quanh theo quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt. Từ khi triển khai đến khi dừng thực hiện 2 nhà máy ĐHN Ninh Thuận 1 và 2, Ban Quản lý ĐHN đã xây dựng hệ thống cấp điện phục vụ thi công nhà máy ĐHN Ninh Thuận 1; xây dựng khu quản lý vận hành, khu chuyên gia và trụ sở Ban Quản lý dự án ĐHN Ninh Thuận. Về đào tạo nguồn nhân lực, từ năm 2010, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã cử tổng cộng 323 sinh viên đi học các chuyên ngành liên quan đến ĐHN tại các trường đại học của Liên bang Nga (trong đó, đó có 87 sinh viên là người Ninh Thuận). Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã làm việc với phía Nhật Bản cử đi đào tạo 100 sinh viên tại các trường đại học của Nhật Bản từ năm 2016, nhằm tạo nguồn nhân lực cho dự án ĐHN Ninh Thuận 2. Tập đoàn Điện lực Việt Nam cũng đã triển khai thực hiện dự án đào tạo nguồn nhân lực cho các nhà máy ĐHN Ninh Thuận 1 và 2 cho 31 sinh viên các chuyên ngành liên quan đến ĐHN.

Đồng chí Trần Quốc Nam, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: UBND tỉnh rất đồng thuận về sự cần thiết nghiên cứu phát triển ĐHN Ninh Thuận. Tuy nhiên, để phát triển ĐHN, cần xác định lộ trình cụ thể, tránh làm lãng phí nguồn lực đầu tư từ ngân sách nhà nước, nguồn lực đất đai tại 2 vị trí xây dựng nhà máy ĐHN và nguồn nhân lực được đào tạo chuyên sâu về ĐHN vừa qua. Đề nghị Bộ Công Thương kiến nghị các cơ quan thẩm quyền trung ương xem xét, có chủ trương thống nhất để thực hiện bảo đảm hiệu quả, đồng bộ, tạo niềm tin cho nhân dân khi triển khai chủ trương phát triển ĐHN tại Ninh Thuận. Xây dựng, hoàn thiện các quy định pháp luật đầy đủ, chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất; ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù để bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc phát triển ĐHN.

Anh Tuấn