Một đặc sản khiến du khách nhớ đến Phan Rang, Ninh Thuận chính là tỏi. Thế mà ngay ở Ninh Thuận, những cơ quan làm nhiệm vụ quảng bá, xúc tiến thị trường lại chẳng quan tâm gì tới loại nông sản gia vị có thể xây dựng thương hiệu địa phương này.
Trong khi đó, tiểu thương sáng tạo đủ kiểu để cho khách thấy đã đến Phan Rang mà không mua ít tỏi về làm quà hoặc để dùng dần thì thật uổng công.
Tấm bảng nhỏ “Điểm dừng chân. Đặc sản hành tỏi. Chuyên bán sỉ và lẻ phục vụ cho khách hàng tại chợ Phan Rang” được dựng trên những chùm hành tỏi ở sạp chị Diện (tên thật là Trần Thị Hoà), chợ Phan Rang khiến du khách nào đi qua cũng dừng lại thật. Chị Diện giữ chân khách bằng lời mời nồng nhiệt và còn đọc thơ cho khách nghe. Tuy những câu thơ không dính gì đến hành tỏi, nhưng làm cho khách có cảm tình và sẵn sàng nghe chị nói về tỏi Phan Rang.
Chị bảo tỏi Trung Quốc lấn lướt ở các nơi khác, chứ ở Ninh Thuận, người ta chê dù nó rẻ dưới một nửa tỏi Phan Rang, chỉ lo bị tỏi Thái Lan nhái làm mất uy tín vì nhìn thoáng qua hai loại tỏi hơi giống nhau mà giá chênh lệch nhau đến một nửa. Chị Diện lúc nào cũng có một rổ tỏi Thái Lan để có cái so sánh, chỉ cho khách phân biệt được, không mua lầm: củ tỏi Phan Rang tròn trịa, không quá nhỏ, lớp tép bên ngoài đều nhau, núm rễ nhỏ; còn tỏi Thái Lan củ nhỏ hơi thon mà núm rễ to. Khi lột thì tép tỏi Phan Rang dễ lột và có mùi thơm hơn tỏi Thái. Đưa vào chế biến thức ăn thì tỏi Phan Rang cũng thơm hơn. Chị Diện bán tỏi đã 20 năm từ lúc mới lập gia đình, hồi tỏi Phan Rang một mình một chợ, giờ gặp thêm tỏi Trung Quốc, Thái Lan. Tuy nhiên, chị khẳng định tỏi nhập chất lượng không bằng, nếu không thì tỏi Phan Rang đã chẳng được giá đến thế, không chỉ khách du lịch mua làm quà mà người địa phương cũng chấp nhận dùng với giá cao.
Ông Trịnh Công Phát, chủ nhà hàng Vườn Táo nổi tiếng nhất Phú Quốc với món gỏi cá trích. Ông tiết lộ, gỏi cá trích sẽ không ngon nếu cách chế biến nước chấm không đúng bài và một yếu tố trong bí quyết làm nước chấm tuyệt ngon là phải có tỏi Phan Rang.
Danh tiếng tỏi Phan Rang là thế. Nhưng chúng tôi không thể tìm được một câu nào nói đến tỏi Phan Rang trên những ấn phẩm, tài liệu về Ninh Thuận do chính các cơ quan du lịch, nông nghiệp, công thương của tỉnh phát hành, kể cả trên website của tỉnh. Phải nhờ sự giới thiệu của phó chủ tịch tỉnh, chúng tôi mới được sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Ninh Thuận cung cấp vài số liệu về diện tích, sản lượng, giá và cho biết vùng trồng tỏi của tỉnh nằm ở hai thôn Mỹ Tường và Khánh Nhơn, xã Thanh Hải, huyện Ninh Hải. Còn làm sao để phân biệt tỏi Phan Rang và tỏi Thái Lan, hay tỉnh có kế hoạch phát triển vùng trồng tỏi, mở rộng thị trường tiêu thụ, xây dựng thương hiệu tỏi hay không, thì cơ quan trên xin miễn trả lời thêm.
Nguồn: Theo SGTT