Thành Điện Hải trước là đồn Điện Hải, xây dựng năm 1813 (Gia Long thứ 12) gần cửa biển Đà Nẵng. Năm 1823 (Minh Mạng thứ 4) cho dời đồn Điện Hải vào bên trong đất liền, trên một gò đất cao và đến năm 1835 (Minh Mạng thứ 15) đồn được đổi tên là thành Điện Hải.

Năm 1840, Tham tri Bộ công Nguyễn Công Trứ vào xem xét hệ thống phòng thủ ở Đà Nẵng, sau đó có đề nghị tăng cường phòng thủ các thành Điện Hải, An Hải. Năm 1847 (Thiệu Trị thứ 7), thành Điện Hải được mở rộng có chu vi 556m, thành cao hơn 5m, chung quanh là hào sâu 3m. Thành có 2 cửa, một cửa mở về phía nam (cửa chính), một cửa mở về phía đông.Trong thành có hành cung, có kỳ đài, các cơ sở chứa lương thực, đạn dược, thuốc súng và được trang bị 30 ụ súng đại bác cỡ lớn. Thành xây bằng gạch theo đề án thiết kế kiểu Vauban, hình vuông.

Thành Điện Hải gắn liền với một thời chiến tranh chống Pháp của Nhân dân ta nói chung và người dân Đà Nẵng nói riêng. Đây cũng là một trong những đồn lũy quan trọng, góp phần đẩy lui cuộc tấn công của thực dân Pháp những năm 1858 – 1860. Vào ngày 12/4/2008, trong lúc thi công để tu bổ công trình này, những người công nhân đã phát hiện ra một khẩu thần công nằm sâu bên dưới lòng đất. Khẩu thần công này có chiều dài 2,8m, đường kính phần đuôi là 42cm và phần đầu là 23 cm. Đến cuối tháng 7 cùng năm, người ta lại phát hiện thêm 1 khẩu thần công nữa. Theo những nhà nghiên cứu, đó là những khẩu thần công của triều đình Nhà Nguyễn được Nguyễn Tri Phương dùng để đánh lui quân Pháp ở cửa sông Hàn từ 200 năm trước.

Hiện nay, tường thành phía tây, đông và các góc tương đối còn nguyên vẹn còn cửa thành phía nam đã mất và phía bắc đã hư hại. Gần đây, di tích thành Điện Hải được trùng tu, gia cố, phục hồi lại nguyên trạng. Một tượng đài uy nghi của Tướng quân Nguyễn Tri Phương đã được dựng tại đây, để ghi nhớ một giai đoạn lịch sử hào hùng của thành phố.. Ngày 16/11/1988, thành đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng là di tích lịch sử quốc gia và được gắn bia di tích ngày 25/8/1998.

Hữu Thành