Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sau khi cung cấp nước tưới vụ đông - xuân, lượng nước ở 20 hồ chứa trên địa bàn tỉnh còn khoảng 70% so với dung tích thiết kế. Tuy nhiên có nhiều hồ mực nước xuống nhanh từng ngày, nếu điều tiết không hợp lý thì sau khi gieo cấy vụ hè - thu sẽ thiếu nước tưới. Lượng nước ở hồ Bà Râu (Lợi Hải) hiện còn 2,6/4,67 triệu m3, đạt trên 50% dung tích thiết kế; hồ Tân Giang (Ninh Phước), Suối Lớn (Thuận Nam), Ông Kinh (Ninh Hải)… cũng đang bốc hơi nước nhanh, trữ lượng nước tích lũy đang xuống thấp.
Lượng nước ở hồ Bà Râu (Lợi Hải) hiện chỉ đạt trên 50% dung tích thiết kế.
Vụ hè - thu năm nay toàn tỉnh sản xuất 27.350 ha, trong khi hệ thống đập Sông Pha, Nha Trinh - Lâm Cấm chỉ đảm bảo nước tưới cho khoảng 1/2 diện tích. Số còn lại sử dụng nước ở 20 hồ chứa và các giếng nước ngầm. Diện tích cây trồng dự báo chưa đảm bảo nước tưới có nguy cớ bị hạn tập trung chủ yếu ở khu vực: Thôn Văn Lâm, xã Phước Nam (Thuận Nam); thôn Hậu Sanh, xã Phước Hữu (Ninh Phước); thôn Khánh Tân, xã Nhơn Hải (Ninh Hải), thôn Láng Me, xã Bắc Sơn (Thuận Bắc)…
Trước tình hình trên, tỉnh đã đề ra giải pháp tiết kiệm nước bằng cách tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi cây trồng cạn thích nghi với điều kiện khí hậu khô hạn. Ngành Nông nghiệp cũng đã tham mưu xây dựng kế hoạch chuyển đổi cụ thể cho từng khu vực; đồng thời, thành lập tổ công tác phối hợp với chính quyền địa phương kiểm tra, đánh giá lượng nước hiện có ở các hồ chứa để tổ chức sản xuất hợp lý. Rút kinh nghiệm từ đợt hạn hán năm ngoái, đến vụ này, huyện Ninh Phước đã chỉ đạo UBND xã Phước Thái tuyên truyền, vận động, khuyến cáo nông dân ở thôn Như Ngọc, Như Bình không trồng lúa, với diện tích 67 ha, thuộc khu vực hồ Tà Ranh, mặc dù hiện nay hồ này vẫn còn khả năng tự chảy.
Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi đang triển khai kế hoạch cung cấp nước linh hoạt nhằm khai thác hết diện tích sản xuất hưởng lợi từ hệ thống đập Sông Pha, Nha Trinh - Lâm Cấm. Riêng công tác điều tiết nước ở các hồ chứa, công ty phối hợp chặt chẽ với các địa phương căn cứ vào lượng nước hiện có trong hồ tổ chức gieo trồng phù hợp. Tiến hành cải tạo, nâng cấp các tuyến kênh mương, hạn chế thất thoát nước; chỉ đạo các Trạm Thủy nông thông báo lịch gieo trồng vụ hè - thu, đặc biệt là sản xuất ở khu vực hồ Tân Giang, CK7, Bàu Zôn, Thành Sơn, Ông Kinh, Bà Râu… Đề cập đến vấn đề sử dụng nước tiết kiệm, đồng chí Phạm Văn Hường, Giám đốc Công ty cho biết: Với phương pháp tưới thông thường (xả tràn) lượng nước tổn thất rất lớn, do đó giải pháp nâng cao hiệu quả tưới cho các loại cây trồng vụ hè - thu là lựa chọn kỹ thuật tưới thích hợp, theo chiều sâu. Đối với cây lúa, để hạn chế thất thoát nước cần nhân rộng mô hình PIM (tưới nước có sự tham gia của cộng đồng) đã được triển khai có hiệu quả ở huyện Ninh Phước, Thuận Bắc vào những mùa vụ trước. Riêng cây trồng cạn, chỉ có sử dụng mô hình tưới phun mưa, nhỏ giọt là tiết kiệm được nhiều nước nhất, khoảng 40 - 60%.
Điểm hạn chế của hệ thống thủy lợi trên địa bàn tỉnh là nhỏ, chưa có sự liên thông, nên việc tích nước thiếu ổn định, có mưa phải xả lũ, hết mưa lại thiếu nước. Trước tình hình thời tiết dự báo nắng nóng kéo dài, việc áp dụng các mô hình tưới tiết kiệm trong vụ hè - thu là cần thiết nhằm dự trữ nguồn nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho cả năm.
Anh Tùng