Ngày 11-4-1964, Bác Hồ gửi thư cho Đại hội HTX và đội sản xuất nông nghiệp tiên tiến miền núi và trung du khen ngợi những HTX điển hình tiên tiến, nhưng bác vẫn yêu cầu các cấp, các ngành qua tâm chỉ đạo các hợp tác xã nông nghiệp phát triển…Với những cơ sở và ý nghĩa to lớn của ngày 11-4, có bao hàm cả 2 sự kiện, đó là ngày 11-4-1946, ngày Bác Hồ viết thư kêu gọi tham gia HTX và sau 19 năm cũng vào ngày 11-4-1964 Bác Hồ viết thư gửi Đại hội các HTX và đội sản xuất nông nghiệp tiên tiến miền núi và trung du.
HTX Hữu Đức (Ninh Phước) đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp,đem lại hiệu quả kinh tế.
Ngày 27-7-2011, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1268/QĐ-TTg công nhận ngày 11-4 hàng năm là ngày Hợp tác xã Việt Nam.
Ôn lại truyền thống lịch sử hình thành và phát triển của phong trào kinh tế hợp tác, HTX ở nước ta 71 năm qua, chúng ta có thể tự hào về những đóng góp quan trọng của phong trào HTX đối với sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
Từ năm 1945, phong trào kinh tế hợp tác được hình thành và phát triển ở nhiều vùng tự do và căn cứ địa cách mạng với các hình thức hợp tác giản đơn như tổ vần công, tổ đổi công. Ngày 8-3-1948, tại chiến khu Việt Bắc, phong trào HTX ở Việt Nam. Cả nước đã có hơn 50.000 HTX được thành lập trong các ngành, lĩnh vực: nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, ngư nghiệp, tín dụng…., thu hút được đại bộ phận nông dân, hộ kinh tế cá thể và người lao động tham gia. Phong trào kinh tế hợp tác, HTX tiếp tục được đẩy mạnh.
Khi đế quốc Mỹ đưa máy bay ra ném bom phá hoại miền Bắc, quy mô chiến tranh mở rộng. Với khẩu hiệu “ Tất cả để chiến thắng”, "Tất cả để giải phóng miền Nam thống nhất đất nước”, “Vì miền Nam ruột thịt”… Khu vực HTX được cùng cố, phát triển và trở thành một lực lượng kinh tế quan trọng trong nền kinh tế của hậu phương lớn miền Bắc. Đến cuối năm 1974, toàn miền Bắc có hơn 46.000 HTX trong các ngành lĩnh vực. Sau chiến thắng lịch sử mùa xuân năm 1975, phong trào HTX phát triển và lan rộng tới các tỉnh, thành phố phía Nam. Đến năm 1986, năm được coi là thời kỳ phát triển cao nhất của phong trào HTX, cả nước có 76.000 HTX trong các ngành lĩnh vực kinh tế, thu hút hơn 20 triệu xã viên tham gia.
HTX Dịch vụ tổng hợp Tuấn Tú (xã An Hải, Ninh Phước) giới thiệu sản phẩm măng tây xanh.
Có thể nói, sự ra đời và phát triển của phong trào kinh tế hợp tác, HTX đã góp phần to lớn vào giải phóng nông dân thoát khỏi sự ràng buộc của phương thức sản xuất phong kiến, đưa nông dân lên vị trí người làm chủ, có những đóng góp tích cực trong việc đảm bảo sức người, sức của cho hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ đi đến thắng lợi. Bước vào thời kỳ đổi mới, nhất là khi có Luật HTX, các HTX từng bước chuyển đổi và đăng ký lại cho phù hợp và thích ứng ngày càng tốt hơn với sự biến động của cơ chế thị trường; vai trò tự chủ của HTX được đề cao, xã viên tham gia HTX một cách tự nguyện, nhiều HTX đã xây dựng được phương án hoạt động phù hợp, huy động được sự tham gia đóng góp của xã viên; mô hình HTX mới được hình thành và khẳng định, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị cơ sở và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Ở tỉnh ta, đến nay toàn tỉnh có 61 HTX đã được thành lập và chuyển đổi theo Luật HTX 2012. Tình hình hoạt động của HTX có những chuyển biến tích cực; một số mô hình HTX kiểu mới bước đầu phát huy hiệu quả; vai trò, vị trí của kinh tế hợp tác, HTX trong thực hiện các chủ trương, chính sách về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, xây dựng nông thôn mới được phát huy tích cực, góp phần xây dựng đời sống văn hoá nông thôn ngày càng phát triển, tinh thần đoàn kết cộng đồng được nâng lên.
Thành viên HTX Nho Ninh Thuận Evergreen áp dụng khoa học - kỹ thuật
vàosản xuất nho theo tiêu chuẩn VietGAP. Ảnh: V.M
Kinh tế hợp tác, HTX đã góp phần tích cực trong việc tăng thu nhập và tạo việc làm cho thành viên và người lao động, xóa đói, giảm nghèo, củng cố an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội tại địa bàn. Nhiều HTX tham gia tích cực cùng với chính quyền địa phương xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn, các công trình phúc lợi công cộng như: đường giao thông nông thôn, kênh mương thuỷ lợi, quản lý chợ...Một số mô hình HTX kiểu mới đã hoạt động hiệu quả và bước đầu được nhân rộng; các HTX đã liên kết với chuỗi giá trị sản phẩm trong nông nghiệp, gắn với các chương trình nông thôn mới. Sự liên doanh liên kết giữa HTX với HTX, giữa HTX với các thành viên, giữa HTX với các doanh nghiệp trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm ngày càng gắn kết và hiệu quả cao
Liên minh HTX tỉnh đã thường xuyên quan tâm củng cố xây dựng tổ chức, bộ máy, đội ngũ cán bộ không ngừng nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động, bám sát chức năng, nhiệm vụ được phân công, hỗ trợ và giải quyết được nhiều vướng mắc khó khăn của THT, HTX; bảo vệ được các quyền lợi hợp pháp của HTX, thành viên; hoạt động tư vấn, hỗ trợ ngày càng có hiệu quả; tăng cường công tác tuyên truyền, công tác đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý HTX. Những hoạt động của Liên minh HTX tỉnh đã thật sự góp phần quan trọng thúc đẩy kinh tế tập thể của tỉnh không ngừng được củng cố và phát triển, vai trò, vị trí của Liên minh đối với các thành viên được nâng lên, mối quan hệ phối hợp trong khu vực kinh tế tập thể cũng được tăng cường.
Để làm tốt và nâng cao hiệu quả và năng lực hoạt động của kinh tế hợp tác, HTX cần quan tâm thực hiện một số nội dung sau:
Một là, tiếp tục củng cố, mở rộng và phát triển kinh tế tập thể trong các ngành, lĩnh vực, trong đó hình thức HTX là nòng cốt; khuyến khích phát triển HTX trong các lĩnh vực nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại và dịch vụ cung ứng, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.
Hai là, chú trọng phát triển các HTX ở các xã theo chương trình, kế hoạch xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011- 2020 của Tỉnh nhằm đáp ứng được yêu cầu, tiêu chí xây dựng nông thôn mới.
Ba là, khuyến khích phát triển kinh tế hợp tác, HTX với nhiều hình thức hợp tác đa dạng, lồng ghép việc thực hiện các chương trình, dự án nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác, HTX, mở rộng liên kết hợp tác, nhất là HTX sản xuất các sản phẩm nông nghiệp có lợi thế cạnh tranh, có giá trị kinh tế cao như: nho, táo, hành - tỏi, rau sạch …, góp phần nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống cho người nông dân.
Bốn là, phát triển mô hình HTX dịch vụ tổng hợp liên kết các chuỗi giá trị sản phẩm đặc thù của tỉnh trong lĩnh vực đầu tư, kinh doanh, khai thác và quản lý chợ; thương mại, du lịch, dịch vụ; vệ sinh môi trường; hình thành và phát triển các trung tâm giới thiệu sản phẩm của HTX;
Năm là, nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX giao thông vận tải và Quỹ tín dụng nhân dân. Phát triển thêm các Quỹ tín dụng nhân dân ở những nơi có nhu cầu, chú trọng đến miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.
Sáu là, Liên minh HTX tỉnh cần tổ chức triển khai tốt các hoạt động thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ của mình. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền sâu rộng việc thực hiện các chủ trương, chương trình, nghị quyết, quyết định, chỉ thị của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh về nâng cao hiệu quả hoạt động của kinh tế hợp tác, HTX thực hiện tốt các hoạt động tư vấn, hỗ trợ và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các HTX thành viên.
Đỗ Văn Minh
Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh