Nhiều kỹ sư, cán bộ kỹ thuật NTTS lâu năm vẫn còn nhớ vào tháng 4-1992, toàn bộ ao đìa nuôi tôm trong tỉnh ta chủ yếu tập trung quanh đầm Nại và trại tôm giống chỉ có rải rác dọc bờ biển Bình Sơn (Tp. Phan Rang-Tháp Chàm) và Tri Hải (Ninh Hải). Thời điểm đó, toàn tỉnh có 482 ha diện tích mặt nước thả nuôi tôm và vỏn vẹn có 14 trại sản xuất tôm giống. Trong năm đầu tái lập tỉnh, sản lượng tôm sú nuôi đạt 633 tấn, tôm sú giống đạt 50 triệu con, riêng các đối tượng thủy sản nuôi trồng khác cho đến năm 2000 vẫn chưa có gì. Thế nhưng sau vài năm, sản xuất thủy sản đã tăng đáng kể, đến năm 2006, diện tích mặt nước NTTS tỉnh ta đạt 2.750 ha, riêng mặt nước thả tôm nuôi 1.500 ha và có 651/1.069 trại sản xuất tôm giống hoạt động. Cũng từ thời điểm này, NTTS tỉnh ta có sự khởi động mới với tốc độ nhanh mà điểm nhấn là sự đa dạng trong sản xuất giống thủy sản. Đơn cử nếu năm 2006 chỉ có giống tôm sú với sản lượng đạt 5,26 tỷ con giống, thì năm 2009 con số ấy đã 8 tỷ con, bao gồm 4,5 tỷ con tôm sú giống và 3,5 tỷ con tôm thẻ chân trắng giống, ngoài ra còn có 15 triệu con ốc hương giống, 5 triệu tôm hùm giống và 15 triệu con giống khác.
Sản xuất giống hàu Thái Bình Dương tại Trung tâm Giống hải sản cấp I tỉnh.
Trên đường phát triển, dù NTTS có những biến động mới bất lợi, nhưng năm 2011 toàn tỉnh vẫn có diện tích 1.604 ha ao đìa thả nuôi thủy sản, trong đó có 1.099 ha diện tích nuôi tôm nước lợ. Đặc biệt xác định sản xuất giống thủy sản là chủ lực, bấy giờ toàn tỉnh đã có 370 cơ sở sản xuất tôm giống, 70 cơ sở sản xuất giống ốc hương, 10 cơ sở sản xuất giống tu hài và 2 cơ sở sản xuất giống cá nước ngọt hoạt động. Qua thu hoạch, sản lượng nuôi thương phẩm đạt 350 tấn tôm sú, 7.450 tấn tôm thẻ chân trắng, 25 tấn tôm hùm lồng; ngoài ra còn có hàng ngàn tấn sản lượng thu hoạch của các đối tượng nuôi trồng mới như: Rong sụn, cá nước ngọt, ốc hương, nhuyễn thể khác, cá nước mặn. Tuy năm 2016 vừa qua do yếu tố thị trường làm giảm sản lượng tôm thịt (chỉ đạt 80% kế hoạch năm), nhưng hoạt động NTTS vẫn gây ấn tượng bởi hướng phát triển mới, thể hiện qua sự phong phú, đa dạng đối tượng nuôi; đặc biệt là khai thác và sử dụng được tiềm năng diện tích đất và mặt nước để tạo ra sản phẩm có giá trị kinh tế cao. Đáng chú ý, trong sản xuất giống, nếu năm 2011 sản lượng tôm giống đạt 12,7 tỷ con thì năm 2016 con số ấy đã lên 21,8 tỷ con (trong đó có 17 tỷ con tôm thẻ giống và 4,8 tỷ con tôm sú giống), vượt 1,4% kế hoạch năm; vượt xa so với kế hoạch bình quân 11,5 tỷ con giống/năm của giai đoạn 2011-2015, chưa kể còn có 150 triệu con ốc hương giống, 3,5 triệu con cá giống nước ngọt và hàng chục triệu con giống thủy sản khác cũng được sản xuất phục vụ NTTS.
Anh Nguyễn Văn Châu ở xã Phước Dinh (Thuận Nam) nuôi thành công ốc hương sinh sản con giống. Ảnh: Sơn Ngọc
Theo đồng chí Nguyễn Khắc Lâm, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong lĩnh vực sản xuất giống thủy sản, những năm qua, thương hiệu tôm giống Ninh Thuận ngày càng được người NTTS cả nước biết đến. Hiện nay, toàn tỉnh đã có 472 cơ sở sản xuất tôm giống hoạt động, bao gồm 272 cơ sở sản xuất giống tôm thẻ chân trắng và 200 cơ sở sản xuất giống tôm sú. Trong suốt 25 năm qua, tỉnh ta đã quan tâm đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng cho NTTS như: Hệ thống kênh, mương, đê, kè, trạm bơm, hệ thống điện, đường giao thông... Các công trình hạ tầng đã góp phần hình thành các vùng nuôi chuyên canh và nâng cao hiệu quả sản xuất, bao gồm: Vùng sản xuất tập trung tôm giống tại An Hải (Ninh Phước), vùng nuôi tôm thương phẩm đầm Nại, Sơn Hải (xã Phước Dinh, Thuận Nam) và An Hải. Việc quy hoạch và đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đã góp phần làm cho NTTS tỉnh ta phát triển bền vững với sản lượng và chất lượng ngày càng cao.
Đồng chí Bùi Thị Anh Vân, Chủ tịch Hội Nghề cá tỉnh cho biết: “Từ khi tái lập tỉnh đến nay, lĩnh vực NTTS của tỉnh ta đã có sự bứt phá đáng ghi nhận, từng bước khẳng định vị thế của mình trong cả nước, nhất là sản xuất giống thủy sản”. Tiếp tục khai thác lợi thế NTTS, năm 2017, toàn tỉnh phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu nuôi trồng đạt sản lượng 10.647 tấn thủy sản thương phẩm (riêng tôm thương phẩm là 7.412 tấn) và sản xuất 24,115 tỷ con giống thủy sản, chủ yếu là tôm post (24 tỷ), vượt 10,09% năm ngoái.
Theo Chi cục Thủy sản tỉnh, ước tính đến hết quý 1, các vùng nuôi đã thu hoạch 880 tấn tôm thương phẩm (đạt 12,2% kế hoạch năm), về giống đã sản xuất 6,5 tỷ tôm post (26% kế hoạch năm), trong đó có 2 tỷ giống tôm sú và 4,5 tỷ giống tôm thẻ chân trắng. Với bước khởi động này, có cơ sở để tin rằng tỉnh ta sẽ hoàn thành kế hoạch NTTS năm nay, tạo tiền đề thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 07-NQ/TU của Tỉnh ủy (khóa XIII) về phát triển kinh tế biển giai đoạn 2016-2020 và những năm tiếp theo.
Bạch Thương