Tiếp tục rà soát, hoàn thiện dự án Luật Quản lý ngoại thương

Tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội đã thảo luận tại tổ và hội trường về dự án Luật Quản lý ngoại thương. Đa số ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành với Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và nhất trí với nội dung cơ bản của dự án Luật do Chính phủ trình, đồng thời, đóng góp nhiều ý kiến cho dự án Luật.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật gồm 8 chương và 117 điều, trong đó thêm hai điều, gộp hai điều thành một điều và bổ sung một số điểm, khoản.

Cụ thể, dự án Luật quy định về những vấn đề lớn như: Nguyên tắc quản lý nhà nước về ngoại thương; trách nhiệm quản lý nhà nước về ngoại thương; hành vi bị cấm trong quản lý ngoại thương; chứng nhận xuất xứ hàng hóa; quá cảnh hàng hóa; quản lý hoạt động ủy thác, nhận ủy thác xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa; quản lý hoạt động ngoại thương đối với các nước có chung đường biên giới; kiểm tra đối với hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu; các biện pháp phòng vệ thương mại; kiểm soát khẩn cấp trong hoạt động ngoại thương...

Qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí cao với 6 vấn đề được Ủy ban Kinh tế đề cập tới trong Báo cáo một số vấn đề lớn trong tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Quản lý ngoại thương.

Theo đó tiếp thu đa số ý kiến đề nghị quy định về thẩm quyền của Bộ Công Thương theo hướng minh bạch, có cơ chế kiểm soát, giám sát; đề nghị làm rõ trách nhiệm quản lý nhà nước của các bộ, ngành có liên quan; xác định vai trò, vị trí, phân cấp trách nhiệm quản lý nhà nước về ngoại thương cho chính quyền địa phương, Điều 7 của dự thảo Luật thiết kế theo hướng quy định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của Bộ Công Thương chủ trì, chịu trách nhiệm trước Chính phủ trong thực hiện quản lý nhà nước về ngoại thương.

Dự thảo Luật quy định trách nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ thuộc thẩm quyền; quy định trách nhiệm của chính quyền địa phương và làm rõ việc phân cấp cho chính quyền địa phương liên quan đến một số lĩnh vực như quy định về cơ chế điều hành hoạt động thương mại biên giới (Điều 55), về phát triển ngoại thương (Chương VI).

Một số ý kiến đề nghị thẩm quyền tạm ngừng xuất khẩu, tạm ngừng nhập khẩu hàng hóa nông sản, sản phẩm chuyên ngành nên giữ nguyên như quy định của pháp luật hiện hành, giao cho Bộ NN&PTNT như Luật Thú y, Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật. Tiếp thu ý kiến này, trên cơ sở Điều 61 Luật Thú y quy định giao Bộ trưởng Bộ NN&PTNT quyết định tạm ngừng xuất khẩu, tạm ngừng nhập khẩu trong một số trường hợp; Điều 35 Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật giao Chính phủ quy định tạm ngừng xuất khẩu, nhập khẩu, chỉnh lý Khoản 1 Điều 14 của dự thảo Luật về thẩm quyền áp dụng, quy định “trừ trường hợp pháp luật về thú y, bảo vệ và kiểm dịch thực vật có quy định khác” nhằm bảo đảm sự thống nhất với Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật, Luật Thú y.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu tán thành với việc tiếp thu, bổ sung quy định theo hướng trên cơ sở lấy ý kiến hoặc có ý kiến đề xuất của các bộ, cơ quan ngang bộ có liên quan, Bộ trưởng Bộ Công Thương quyết định việc tạm ngừng xuất khẩu, tạm ngừng nhập khẩu hàng hóa và chịu trách nhiệm về quyết định của mình tại Khoản 1 Điều 14 của dự thảo Luật. Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, quy định này đã thể hiện được sự phối hợp giữa các bộ quản lý ngành, nhưng quyết định và chịu trách nhiệm là Bộ trưởng Bộ Công Thương.

Về quản lý hoạt động ngoại thương đối với các nước có chung đường biên giới, có ý kiến băn khoăn dự thảo Luật có quản lý việc trao đổi hàng hóa trên biển (xăng dầu, hải sản, than…). Giải trình làm rõ vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu: Hoạt động trao đổi hàng hóa trên biển của cư dân khu vực biên giới (Kiên Giang, Quảng Ninh...) đã được thực hiện theo quy định hiện hành từ nhiều năm nay. Trên cơ sở thực tiễn đó, quy định của dự thảo Luật về thương mại biên giới về hoạt động trao đổi hàng hóa trên biển chỉ được áp dụng đối với cư dân khu vực hai bên biên giới, không áp dụng đối với thương nhân.

Thương nhân hoạt động thương mại biên giới thực hiện theo quy định về xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa. Trường hợp hoạt động trao đổi trên biển trực tiếp giữa các thương nhân mà không thông qua thực hiện các thủ tục theo quy định của pháp luật là hoạt động buôn lậu và sẽ được xử lý theo quy định về chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Liên quan đến hoạt động phát triển ngoại thương thông qua xúc tiến thương mại (Điều 108), có ý kiến đề nghị không quy định tổ chức xúc tiến thương mại tại nước ngoài trong dự thảo Luật; có ý kiến đề nghị cần thiết quy định về tổ chức xúc tiến thương mại tại nước ngoài trong dự thảo Luật sẽ thúc đẩy hoạt động ngoại thương của thương nhân và phù hợp với tinh thần Chính phủ kiến tạo, giúp tiết kiệm chi phí marketing, thời gian của doanh nghiệp và cung cấp thông tin chính thống cho doanh nghiệp; có ý kiến đề nghị quy định theo hướng Nhà nước đầu tư mở Văn phòng xúc tiến thương mại tại nước ngoài trong thời hạn nhất định, thu hồi vốn và tạo nguồn thu từ doanh nghiệp...

Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý của Ủy ban Kinh tế Quốc hội nêu rõ việc không quy định thành lập một tổ chức mới là tổ chức xúc tiến thương mại của Việt Nam tại nước ngoài thuộc Bộ Công Thương tại dự thảo Luật là phù hợp với chủ trương tinh giản tổ chức, bộ máy theo tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị về việc thành lập các tổ chức và các cơ quan mới.

Đồng thời, bổ sung một khoản mới (khoản 3 Điều 108) quy định Nhà nước khuyến khích các hội, tổ chức xã hội-nghề nghiệp, tổ chức kinh tế thành lập, tham gia tổ chức xúc tiến thương mại tại nước ngoài.

Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh đề nghị Ban soạn thảo cần tiếp tục rà soát, bảo đảm tính tương thích của dự thảo Luật với các luật khác.

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị, Ban soạn thảo tiếp tục rà soát để bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống phát luật, cụ thể như tại Điều 73, 86, 88, 112, 113, 114. Ban soạn thảo phối hợp với cơ quan chức năng tiếp tục tiếp thu, rà soát, hoàn thiện dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp tới.