Lúc này, với thói quen, phản xạ, cho dù hai gối như muốn khuỵu xuống vì… thất kinh hồn vía, tôi vẫn đủ… bản lĩnh đứng lên và khoanh tay: “Con kính chào bác”! Như thế thì cặp mắt “bề trên” kia dẫu đang… “mang hình viên đạn” cũng phải lóe lên ánh nhìn hiền từ, như thầm nói: con lễ phép lắm, con nhà có… dạy, cứ chơi… vô tư đi con! Ha ha, vô cùng thoải mái nhé.
Tôi năm nay đã đúng 60 tuổi, tuổi đủ để trải lòng qua bài viết này. Nãy giờ, nói là nói theo… hồi ức đó thôi. Khi còn nhỏ, lứa chúng tôi được gia đình, nhà trường nuôi dưỡng và giáo dục vô cùng… chu đáo; trong đó, phép giao tiếp, quan hệ trên dưới, mà bây giờ người ta hay gọi là “văn hóa ứng xử” được chú trọng dạy dỗ… Rồi cứ thế mà “tu thân, tề gia” mãi về sau này, không có mà lộn xộn được đâu nhé! Lại nhớ, từ khi học cấp một, các thầy, cô giáo, qua môn Giáo dục công dân đã dạy thấm nhuần: Gặp thầy, cô giáo, người lớn tuổi, khách của gia đình phải chào hỏi, thưa gởi lễ phép; ngồi vào mâm ăn, không được… hỗn, ăn trước người lớn, ăn tùy thích. Hoặc đưa, trao cho người lớn vật gì, cũng phải đưa bằng hai tay, khi nhận cũng phải kèm theo lời: dạ, cảm ơn anh (chị), cô (chú)… Bài học đó thấm đậm vào máu thịt mình mãi đến giờ. Giờ đây, các cháu chở ba trên xe đạp điện, không đội mũ bảo hiểm, vượt ngã tư, chú Công an “tuýt” còi, đã không ngừng lại thì thôi, các cháu còn quay lại… hò hét, trêu ngươi. Cháu khác, vút một phát, từ trong hẻm ra đường chính, va phải cụ già té chỏng vó, không dừng lại xem xét ông cụ thế nào, mà còn buông một câu: Lão già này… đi với đứng… rồi cười to. Thấy mà đau lòng lắm!
Ông bà mình từ xưa đã nói “Nhân chi sơ tính bổn thiện”, có nghĩa là con người ta khi sinh ra, bản chất đã tốt. Thế thì, không gì chối cãi nữa, cái yếu tố chính để hình thành nhân cách là do các em, các cháu xây dựng nên, tự rèn luyện, tu dưỡng mà thành, không ai hiểu mình bằng mình, phải vậy không nào? Hãy cố gắng tu thân, thể hiện mình là con người có giáo dục, có nhân cách, đạo đức, ứng xử có văn hóa, giao tiếp văn minh, phù hợp với xã hội đương đại!
Minh Sĩ