Từ ngày 11-14/9 tại Phnom Penh, Campuchia, đã diễn ra các Hội nghị quan chức cao cấp (SOM) của ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác, gồm: Hội nghị trù bị chung ASEAN (JPM), các Hội nghị SOM ASEAN, SOM ASEAN+3 và SOM EAS, với trọng tâm là bàn công tác chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN 21 và các Cấp cao liên quan sẽ được tổ chức vào tháng 11/2012.
Nhân dịp này cũng đã diễn ra Cuộc họp tham vấn không chính thức SOM ASEAN-Trung Quốc về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) và Cuộc họp SOM ASEAN-Mỹ để chuẩn bị cho Cấp cao ASEAN-Mỹ lần thứ 4.
Tham dự Hội nghị có các quan chức cao cấp ASEAN thuộc 3 trụ cột Cộng đồng ASEAN và các quan chức cao cấp các nước đối tác.
Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh, Trưởng SOM ASEAN-Việt Nam, dẫn đầu Đoàn Việt Nam tham dự các Hội nghị lần này.
Các Hội nghị đã cơ bản thống nhất chương trình hoạt động, nghị sự và danh mục các văn kiện của Hội nghị Cấp cao ASEAN 21 và các Cấp cao liên quan tháng 11/2012. Theo đó, các Hội nghị Cấp cao lần này sẽ diễn ra từ 17-19/11/2012; trước đó sẽ có các Hội nghị trù bị của các Bộ trưởng và quan chức cao cấp. Những chủ đề thảo luận chính tại các Hội nghị Cấp cao lần này gồm: đẩy mạnh xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 và triển khai Hiến chương, tăng cường Kết nối, mở rộng quan hệ hợp tác với các đối tác trên cơ sở vai trò trung tâm của ASEAN, hướng tương lai của các tiến trình khu vực ASEAN+1, ASEAN+3, EAS và các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.
Trong trao đổi tại Hội nghị, các nước đều nhấn mạnh ASEAN cần tiếp tục đẩy mạnh Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015, đi đôi với tăng cường kết nối; phát huy vai trò chủ đạo ở khu vực; mở rộng hợp tác với các đối tác và ứng phó với các thách thức đang nổi lên. Các đối tác tiếp tục khẳng định coi trọng việc phát triển quan hợp tác với ASEAN, hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng. Các nước đặc biệt nhấn mạnh việc tăng cường đoàn kết ASEAN, ủng hộ và mong muốn ASEAN phát huy hơn nữa vai trò trung tâm, thể hiện qua việc xử lý các vấn đề quan tâm chung ở khu vực, nhất là những vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh và hợp tác ở khu vực.
Về Biển Đông, các nước đều nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông, bảo đảm tôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước Luật Biển 1982; giải quyết hòa bình các tranh chấp; thực hiện đầy đủ, hiệu quả DOC và sớm đạt được COC; ASEAN cần phát huy vai trò chủ đạo và định hướng cho vấn đề này.
Nhân dịp này, các quan chức cao cấp ASEAN và Trung Quốc đã họp tham vấn không chính thức để tiếp tục trao đổi về quy trình, bước đi để có thể sớm khởi động đàm phán chính thức giữa hai bên về COC.
Phát biểu tại các Hội nghị, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh nhấn mạnh, trước tình hình khu vực và thế giới đang có nhiều thách thức, ASEAN càng cần tăng cường đoàn kết và hợp tác, đẩy mạnh xây dựng Cộng đồng, phát huy vai trò và tiếng nói chủ đạo ở khu vực, nhất là các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh và hợp tác ở khu vực; đề cao “phương cách ASEAN” về kiên trì tham vấn và đồng thuận; làm sâu sắc, thực chất hơn nữa quan hệ với các đối tác.
Về Biển Đông, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh nhấn mạnh vấn đề hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông, bảo đảm tôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước Luật Biển 1982 và giải quyết hòa bình các tranh chấp là quan tâm và lợi ích chung của cả khu vực; theo đó, cần tiếp tục khuyến khích đối thoại xây dựng, tích cực về vấn đề này tại các Hội nghị Cấp cao sắp tới; ASEAN cần tăng cường phối hợp, tham vấn để có tiếng nói chung, thể hiện vai trò định hướng và dẫn dắt; các bên cần nghiêm túc thực hiện đầy đủ, hiệu quả DOC và sớm tiến hành đàm phán về xây dựng COC; đồng thời, nhấn mạnh các bên cần hết sức kiềm chế, không được có hành động trái với luật pháp quốc tế và Công ước Luật Biển của LHQ, làm phức tạp thêm tình hình ở Biển Đông, để từ đó có thể tạo không khí thuận lợi cho các Hội nghị Cấp cao thành công.
Trong thời gian tham dự JPM, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh đã có cuộc gặp song phương với Trưởng đoàn một số nước để trao đổi về các vấn đề cùng quan tâm./.
Nguồn www.chinhphu.vn