Tín Chỉ CarBon: Chìa khóa phát triển rừng bền vững

Thị trường tín chỉ carbon rừng đang thu hút sự chú ý bởi tiềm năng to lớn trong thúc đẩy phát triển bền vững, giảm phát thải nhà kính và hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại COP26.

Đồng chí Đặng Kim Cương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Thị trường carbon là một khái niệm không mới, đây là một hệ thống nơi lượng khí thải CO2 được mua bán và trao đổi như một hàng hóa, trong đó mỗi tín chỉ carbon đại diện cho một tấn khí CO2 hoặc các loại khí nhà kính khác được giảm thiểu hoặc loại bỏ. Giá trị của tín chỉ carbon phụ thuộc vào nhiều yếu tố gồm: Loại hình dự án tạo ra tín chỉ carbon; các tiêu chuẩn áp dụng để xác định tín chỉ carbon; sự hiện diện của các lợi ích đi kèm; địa điểm giao dịch tín chỉ carbon... Tính khái toán theo diện tích có rừng, Ninh Thuận có khoảng 28,2 triệu tấn CO2 (rừng tự nhiên 26,7 triệu tấn, rừng trồng 1,5 triệu tấn). Hiện giá một tín chỉ carbon trên thị trường toàn cầu dao động từ 1-2 USD, đến gần 200 USD. Năm 2023, lần đầu tiên tại Việt Nam, lĩnh vực lâm nghiệp đã chuyển nhượng thành công 10,3 triệu tấn tín chỉ carbon rừng tự nhiên (10,3 triệu tấn CO2) giai đoạn 2018-2024 cho Ngân hàng Thế giới (WB) với đơn giá 5 USD/tấn, hiện Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam đã tiếp nhận 51,5 triệu USD từ WB và điều phối cho 6 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ để thực hiện chi trả cho các đối tượng hưởng lợi theo quy định.

Xác định khai thác tín chỉ carbon không chỉ giúp tăng nguồn lực để tái đầu tư vào công tác bảo vệ và phát triển rừng, mà còn mở ra những cơ hội mới cho ngành lâm nghiệp, giảm đi gánh nặng tài chính trong phát triển rừng, giúp người dân có sinh kế và cuộc sống bền vững gắn liền với rừng, đầu năm 2024, Sở Nông nghiệp và Môi trường triển khai thực hiện nhiệm vụ “Nghiên cứu, đề xuất các quy định về quản lý tín chỉ carbon tại Việt Nam, thúc đẩy phát triển thị trường carbon trong nước và kết nối với thị trường carbon khu vực và thế giới”. Cụ thể: Phối hợp với Công ty Cổ phần Tập đoàn ECOTREE tổng hợp kết quả khảo sát thực địa tại lâm phần đơn vị quản lý để xây dựng thí điểm Đề án tín chỉ carbon đối với diện tích rừng trồng, khoanh nuôi tái sinh và đất chưa có rừng để trồng rừng theo chỉ đạo của UBND tỉnh; hoàn thiện nội dung dự thảo Kế hoạch triển khai thực hiện tín chỉ carbon rừng trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận đến năm 2025 trình UBND tỉnh xem xét. Trong đó, mục tiêu chính là đảm bảo ngăn chặn hiệu quả tình trạng mất rừng và suy thoái rừng thông qua các biện pháp quản lý và giám sát chặt chẽ diện tích rừng hiện có. Trồng mới và phục hồi các khu rừng đã bị suy thoái, nâng cao chất lượng ít nhất 10% diện tích rừng tự nhiên chưa có trữ lượng và diện tích đất lâm nghiệp có cây gỗ tái sinh, tập trung vào các khu vực có tiềm năng cao trong việc hấp thụ carbon. Hoàn thiện dữ liệu về diện tích rừng, trữ lượng rừng và trữ lượng carbon rừng trên địa bàn tỉnh thông qua công tác điều tra rừng chuyên đề đối với 100% diện tích rừng thuộc quy hoạch lâm nghiệp do các tổ chức nhà nước quản lý và diện tích rừng tự nhiên chưa giao, chưa cho thuê do UBND các xã quản lý. Thu hút ít nhất 2 dự án đầu tư từ các tổ chức quốc tế và doanh nghiệp thông qua dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng, giảm phát thải khí nhà kính từ hạn chế mất rừng và suy thoái rừng, quản lý rừng bền vững, tăng trưởng xanh. Đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực chuyên môn về quản lý rừng và các hoạt động liên quan đến tín chỉ carbon rừng cho ít nhất 50 lãnh đạo và nhân viên quản lý lâm nghiệp. Đồng thời, tổ chức ít nhất 10 chương trình giáo dục và tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của rừng và biến đổi khí hậu, thúc đẩy sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương vào các hoạt động bảo vệ rừng.

Đồng chí Đặng Kim Cương cho biết thêm, theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 2/5/2024 về tăng cường công tác quản lý tín chỉ carbon nhằm thực hiện đóng góp do quốc gia tự quyết định, Sở Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với Cục Lâm nghiệp tham mưu cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai xây dựng về tham gia thị trường carbon rừng theo thỏa thuận thanh toán giảm phát thải vùng Tây Nguyên và Nam Trung Bộ (ERPA), đối với diện tích rừng tự nhiên trên địa bàn tỉnh. Theo kế hoạch sẽ hoàn thành hồ sơ và chi trả cho các đối tượng hưởng lợi vào quý IV/2025, dự kiến Việt Nam sẽ chuyển nhượng cho LEAF/Emergent 5,15 triệu tấn CO2 giai đoạn 2021-2025. Ngoài ra, đơn vị đã trình UBND tỉnh ban hành quyết định phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu dự toán gói thầu thực hiện nhiệm vụ điều tra rừng trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận cũng như ban hành kế hoạch thực hiện nhiệm vụ điều tra rừng trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận; đây là nội dung quan trọng có liên quan đến việc điều tra, tính toán trữ lượng carbon làm cơ sở tính toán tín chỉ carbon để đề xuất chi trả khi tham gia thị trường carbon trong và ngoài nước sau khi thị trường tín chỉ carbon ở Việt Nam vận hành thí điểm vào cuối năm 2025 và chính thức vận hành sàn giao dịch carbon trong nước vào năm 2029 theo Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam của Thủ tướng Chính phủ.

Thanh Xuân