Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Ðảng đã vạch ra đường lối, chính sách đối ngoại đúng đắn, phù hợp, thể hiện thống nhất trong các văn kiện chủ yếu gồm: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011); Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020 và Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành T.Ư Ðảng khóa X tại Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Ðảng. Ðây là kết quả của sự kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo các quan điểm chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nghiên cứu thấu đáo cơ sở thực tiễn trong nước và quốc tế, hoàn thiện nhận thức khách quan, khoa học về thời đại ngày nay, thế giới đương đại và các quan hệ quốc tế hiện đại.
Trên cơ sở của phương pháp luận duy vật biện chứng, Ðại hội XI của Ðảng đưa ra cách nhìn nhận đúng đắn đối với thế giới hiện đại. Thế giới ấy không chỉ là một vũ đài đấu tranh, mà trước hết và chủ yếu là môi trường tồn tại, hợp tác và cùng phát triển. Thế giới ấy có nhiều chuyển động lớn, diễn ra tận tầng sâu kỹ thuật - công nghệ và hạ tầng kinh tế-vật chất, tác động mạnh mẽ và làm chuyển hóa khó lường mọi quá trình chính trị-xã hội... Thế giới ấy còn chứa đựng nhiều diễn biến mới ở phía trước, không cho phép các lực lượng đương thời sớm đưa ra những nhận định mang tính chủ quan, duy ý chí. Cương lĩnh nêu rõ: “Ðặc điểm nổi bật trong giai đoạn hiện nay của thời đại là các nước với chế độ xã hội và trình độ phát triển khác nhau cùng tồn tại, vừa hợp tác vừa đấu tranh, cạnh tranh gay gắt vì lợi ích quốc gia, dân tộc. Cuộc đấu tranh của nhân dân các nước vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, phát triển và tiến bộ xã hội dù gặp nhiều khó khăn, thách thức, nhưng sẽ có những bước tiến mới’. Báo cáo chính trị cũng nhấn mạnh: “Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, nhưng sẽ có những diễn biến phức tạp mới, tiềm ẩn nhiều bất trắc khó lường”.
Sau 25 năm đổi mới, các quan hệ quốc tế của Việt Nam đã được đa dạng hóa, đa phương hóa, góp phần xứng đáng vào việc tạo ra thế và lực mới cho đất nước. Ngoại giao chính trị được mở rộng, củng cố; ngoại giao kinh tế năng động, hiệu quả; ngoại giao văn hóa khởi sắc nhanh chóng. Ðất nước ta có quan hệ ngoại giao với gần 180 quốc gia, trong đó có tất cả các nước lớn; có quan hệ ổn định với tất cả các tổ chức quốc tế lớn; có quan hệ thương mại với hơn 160 nền kinh tế trên thế giới, hằng năm tạo ra tổng giá trị xuất - nhập khẩu gần 140% GDP, hàng chục tỷ USD đầu tư trực tiếp và viện trợ phát triển; quan hệ đối ngoại của Ðảng và ngoại giao nhân dân đạt quy mô và trình độ phát triển chưa từng có... Tiếp tục đường lối đối ngoại chủ động và tích cực, hội nhập quốc tế, Ðại hội XI chú trọng nhấn mạnh chất lượng, hiệu quả các hoạt động đối ngoại trong tình hình mới: “Nâng cao hiệu quả các hoạt động đối ngoại, tiếp tục đưa các mối quan hệ quốc tế vào chiều sâu, trên cơ sở giữ vững độc lập, tự chủ, phát huy tối đa nội lực, giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc; chủ động ngăn ngừa và giảm thiểu tác động tiêu cực của quá trình hội nhập quốc tế”.
Thế giới ngày nay vừa có cơ sở, tiền đề cho xu thế hòa bình, hợp tác và phát triển; vừa tiềm ẩn nhiều nguy cơ bất ổn, đe dọa an ninh quốc gia và an ninh toàn cầu. Trên cơ sở nắm bắt kịp thời những biến động phức tạp trong đời sống an ninh thế giới, Báo cáo chính trị xác định một trong những nhiệm vụ đối ngoại mới là: “Tích cực hợp tác cùng các nước, các tổ chức khu vực và quốc tế trong việc đối phó với những thách thức an ninh phi truyền thống, và nhất là tình trạng biến đổi khí hậu; sẵn sàng đối thoại với các nước, các tổ chức quốc tế và khu vực có liên quan về vấn đề dân chủ, nhân quyền; chủ động, kiên quyết đấu tranh, làm thất bại mọi âm mưu, hành động can thiệp vào công việc nội bộ, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh quốc gia và ổn định chính trị của Việt Nam”.
Thực hiện đường lối, chính sách đối ngoại do Ðại hội XI nêu ra là nhiệm vụ của toàn Ðảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị. Trên thực tế, các hoạt động đối ngoại đã và tiếp tục được triển khai đa dạng, phong phú, nhiều ngành, nhiều cấp, trên nhiều lĩnh vực, theo nhiều kênh khác nhau, do nhiều lực lượng tiến hành... Nhu cầu về sự lãnh đạo, quản lý thống nhất được đặt ra cấp thiết nhằm bảo đảm cho toàn bộ mặt trận đối ngoại hướng về mục tiêu chung: đó là góp phần đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế nhanh, bền vững, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, tạo nền tảng để đến năm 2020, nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Về vấn đề này, Báo cáo chính trị nêu rõ: “Bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Ðảng, sự quản lý tập trung của Nhà nước đối với các hoạt động đối ngoại”.
Với hệ thống các quan điểm, chính sách, mục tiêu, nhiệm vụ đối ngoại đúng đắn, phù hợp, Ðại hội XI đã nhất quán đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển. Thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại đó, Ðảng và nhân dân Việt Nam không chỉ hoàn thành trọng trách trước quốc gia, dân tộc; mà còn góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh của nhân dân các nước trên thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Bởi vậy, đó là sự tiếp nối của nền ngoại giao Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh.
(Theo Báo ND)