Ông Lê Tâm Trí, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Ninh Hải cho biết: Theo thống kê, toàn huyện hiện có 21 DSVH được công nhận, trong đó có 5 di tích cấp quốc gia, 16 di tích cấp tỉnh. Ngoài ra, trên địa bàn huyện còn có 7 nhà thờ; 22 chùa Phật giáo; 2 chùa Bà-ni; 10 đình làng; 5 miếu; 3 lăng Thần; 6 lăng Cá Ông. Đây là những di tích lịch sử, văn hóa có giá trị, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng của quê hương và phục vụ việc nghiên cứu, tìm hiểu của các tập thể và cá nhân ở trong và ngoài huyện. Để “đánh thức” những giá trị DSVH mang lại trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, UBND huyện đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về giá trị di sản cũng như tiềm năng to lớn các DSVH trong việc thúc đẩy du lịch phát triển, qua đó khơi dậy niềm tự hào và trách nhiệm của Nhân dân. Để công tác tuyên truyền có hiệu quả, đồng bộ, UBND huyện phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng trên địa bàn tổ chức tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh của huyện; treo băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền; lồng ghép tuyên truyền tại các cuộc họp ở khu dân cư, các hội thi, hội diễn... Cùng với đó, huyện chú trọng giáo dục nghệ thuật truyền thống cho học sinh thông qua các hoạt động văn hóa, nghệ thuật ở cơ sở; lồng ghép nghệ thuật truyền thống vào giảng dạy trong trường học.
Chùa Trùng Sơn Cổ tự ở thị trấn Khánh Hải (Ninh Hải). Ảnh: V.Nỷ
Song song với công tác tuyên truyền, huyện đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa, tập trung khôi phục những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc. Để DSVH phi vật thể được bảo tồn bền vững thì thế hệ trẻ đóng vai trò quan trọng. Họ chính là thế hệ kế cận những nghệ nhân dân gian đã có tuổi. Do vậy, huyện đã chủ động mời những nghệ nhân trực tiếp truyền dạy, khơi dậy, được tình yêu, say mê trong lòng bạn trẻ. Nhờ vậy, đến nay mỗi địa phương đều có đội văn nghệ: Đánh Mã la của đồng bào dân tộc Raglai của xã Vĩnh Hải, múa Náp xã Nhơn Hải, Thanh Hải; hò Bá trạo thị trấn Khánh Hải; các điệu múa truyền thống Chăm xã Xuân Hải... sẵn sàng phục vụ Nhân dân trong các ngày lễ lớn của đất nước, địa phương và các sự kiện trong năm. Đối với những di tích văn hóa được công nhận là di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh (di tích cấp quốc gia: Đình Khánh Nhơn, đình Dư Khánh, đình Tri Thủy; di tích cấp tỉnh: Núi Hòn Giồ, miếu Thanh Minh...), hằng năm, huyện tranh thủ các nguồn vốn của trung ương, của tỉnh kịp thời bảo tồn, trùng tu, gắn kết bảo tồn và phát huy DSVH với phát triển du lịch, dịch vụ. Bên cạnh đó, thông qua công tác lập hồ sơ, xếp hạng di tích đã gắn trách nhiệm của ngành chuyên môn, chính quyền địa phương và các tầng lớp Nhân dân vào việc nâng cao ý thức bảo vệ, phát huy giá trị DSVH trên địa bàn. Nhờ huy động sức dân nên việc đầu tư tu bổ, tôn tạo di tích có những chuyển biến tích cực. Người dân tự nâng cao ý thức tự bảo vệ, giữ gìn những di sản ở địa phương.
Lễ hội truyền thống được ví như tấm gương phản chiếu đời sống văn hóa - tinh thần, do đó, những năm gần đây, Ninh Hải luôn chú trọng đến việc khôi phục và tổ chức tốt các lễ hội truyền thống, như: Lễ hội Cầu ngư, Thanh minh, Ramưwan, cúng lăng, cúng Thần Thành Hoàng, cúng Xuân... Các lễ hội được duy trì và tổ chức hằng năm diễn ra với đầy đủ nghi thức truyền thống hấp dẫn, thu hút đông đảo Nhân dân tham gia. Qua đó, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của Nhân dân; đồng thời quảng bá hình ảnh địa phương, như thu hút đông đảo khách thập phương về với vùng đất giàu truyền thống này.
Việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa không chỉ là trách nhiệm của riêng ngành, địa phương hay bất cứ ai. Văn hóa tồn tại trong Nhân dân, phục vụ cho Nhân dân, bởi vậy mỗi người dân đều là một “chiến sĩ” trên mặt trận văn hóa. Mong rằng, mỗi người tự nâng cao ý thức cùng bảo tồn, phát huy những giá trị DSVH địa phương. Thời gian tới, ngoài việc tiếp tục đầu tư, bảo tồn, tôn tạo các di tích, danh thắng; đầu tư hạ tầng, dịch vụ, đặc biệt là hệ thống giao thông kết nối các khu, điểm di tích, Ninh Hải tập trung tuyên truyền, quảng bá về vẻ đẹp hoang sơ của Khu dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa; vịnh Vĩnh Hy nhằm phát huy giá trị các DSVH gắn với phát triển du lịch địa phương.
Mỹ Dung