Hội đồng nhân dân (HĐND) là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân. Giám sát việc tuân theo hiến pháp, pháp luật và nghị quyết của HĐND là một trong những chức năng, nhiệm vụ quan trọng của HĐND, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, xây dựng chính quyền các cấp vững mạnh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) địa phương.
Thời gian qua, hoạt động giám sát, khảo sát của HĐND các cấp được quan tâm đổi mới, cải tiến, chất lượng, hiệu quả được nâng lên theo hướng thực chất, sâu sát, đáp ứng yêu cầu phát triển KT-XH của địa phương; quy trình, thủ tục, hình thức, phương thức giám sát đảm bảo thực hiện theo quy định pháp luật. Thông qua giám sát, đã nắm bắt tình hình kịp thời, toàn diện hơn, phát hiện những bất cập, hạn chế trong công tác quản lý nhà nước, những khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện các chủ trương, cơ chế, chính sách, quy định pháp luật. Từ đó, kiến nghị, đề xuất các giải pháp, biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành, thực thi pháp luật của các cấp chính quyền; đề xuất xây dựng và điều chỉnh các chủ trương, cơ chế, chính sách phù hợp với định hướng phát triển chung và tình hình thực tiễn, góp phần phát triển KT-XH, bảo đảm an sinh xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh của địa phương.
Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động giám sát, khảo sát của HĐND các cấp còn một số hạn chế, đó là: Hoạt động giám sát thường xuyên tại một số kỳ họp hiệu quả chưa cao; một số đại biểu chưa tích cực, sôi nổi trong thảo luận, giải quyết vấn đề tại phiên chất vấn; việc tổ chức các phiên giải trình giữa hai kỳ họp HĐND thực hiện chưa thường xuyên, chưa toàn diện; giám sát chuyên đề có lúc chất lượng chưa cao; việc đôn đốc thực hiện các kiến nghị sau giám sát chưa hiệu quả; hoạt động giám sát của Tổ đại biểu HĐND và của một số đại biểu HĐND chưa chủ động, chưa đầy đủ, chưa hiệu quả; hoạt động khảo sát ở các cấp chưa thường xuyên, chưa đồng bộ; có lúc nhầm lẫn giữa khảo sát và giám sát.
Những hạn chế trên ngoài nguyên nhân khách quan do các văn bản quy phạm pháp luật còn bất cập, thiếu thống nhất, còn có nguyên nhân chủ quan, đó là: Một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa quan tâm đúng mức đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo nâng chất lượng hoạt động giám sát, khảo sát của HĐND các cấp. Một số đại biểu HĐND chưa phát huy vai trò, trách nhiệm trong thực hiện chức năng giám sát, khảo sát, tính tích cực chưa cao; năng lực kinh nghiệm một số mặt còn hạn chế.
Nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát, khảo sát của HĐND, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới; Ban Thường vụ Tỉnh ủy yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt những nhiệm vụ trọng tâm sau:
1. Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng trong việc nâng chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp, nhất là nâng cao chất lượng công tác giám sát, khảo sát của HĐND, đảm bảo thiết thực, hiệu quả trong việc ban hành nghị quyết, chính sách, giám sát chuyên đề.
Chú trọng đi vào chiều sâu, nghiên cứu lựa chọn những vấn đề trọng tâm, bức xúc, ảnh hưởng đến đời sống Nhân dân và sự phát triển KT-XH của địa phương để thực hiện giám sát, khảo sát, đánh giá, kiến nghị, đề xuất các giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020-2025. Tăng cường giám sát theo chiều sâu gắn với tính thiết thực hiệu lực, hiệu quả; việc khảo sát chỉ mang tính theo dõi, không làm ảnh hưởng hoạt động, thẩm quyền của cơ quan đơn vị.
2. Tiếp tục đổi mới phương thức, hình thức giám sát gắn với tăng cường trách nhiệm, vai trò giám sát của từng đại biểu, Tổ đại biểu HĐND; bảo đảm các đại biểu HĐND, Tổ đại biểu HĐND thực hiện đầy đủ chức năng giám sát theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND.
3. Coi trọng việc đổi mới, nâng chất lượng hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn của đại biểu HĐND các cấp và người trả lời chất vấn tại các kỳ họp của HĐND và hoạt động giải trình tại các phiên họp của Thường trực HĐND theo hướng tập trung đi vào chiều sâu, giải quyết những vấn đề trọng tâm, bức xúc được cử tri và Nhân dân quan tâm; giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, góp phần phát triển KT-XH địa phương. Hoạt động chất vấn phải đảm bảo nguyên tắc dân chủ, công khai, có tính tranh luận, đối thoại với tinh thần thẳng thắn, xây dựng, thể hiện được trách nhiệm của người đại biểu nhân dân và trách nhiệm tổ chức thực hiện của cơ quan, đơn vị trước cử tri và Nhân dân.
4. Thực hiện các giải pháp hiệu quả theo dõi, đôn đốc, giám sát việc thực hiện chương trình hành động, cam kết của đại biểu HĐND các cấp, của các tổ chức, cá nhân về trách nhiệm đã hứa trước HĐND, cử tri và Nhân dân; xem đây là một tiêu chí quan trọng để đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ hàng năm của tổ chức, cá nhân, cơ quan, đơn vị và đại biểu HĐND các cấp.
5. Tăng cường theo dõi, đôn đốc, kiểm tra các cơ quan, đơn vị chức năng trong việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị sau giám sát, khảo sát, kiến nghị của HĐND các cấp, bảo đảm các kiến nghị đều được tập trung giải quyết theo đúng quy định.
6. Tăng cường công tác phối hợp với Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp để thực hiện tốt công tác giám sát, khảo sát; đồng thời tạo điều kiện để MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp thực hiện tốt chức năng theo Quyết định số 217, 218-QĐ/TW, ngày 12-12-2013 của Bộ Chính trị về quy định MTTQ Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và Nhân dân tham gia giám sát và phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.
7. Các ban đảng, ban cán sự đảng, đảng đoàn, các huyện, thành ủy, đảng ủy trực thuộc chỉ đạo nghiêm túc quán triệt và tổ chức thực hiện có hiệu quả Chỉ thị này, bảo đảm thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra.
8. Ban Thường vụ các huyện, thành ủy có trách nhiệm lãnh đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, khảo sát và chất lượng hoạt động của HĐND, đại biểu HĐND cùng cấp; định kỳ hằng năm, báo cáo tình hình, kết quả thực hiện về Ban Thường vụ Tỉnh ủy để theo dõi, chỉ đạo.
9. Giao Đảng đoàn HĐND tỉnh phối hợp với Ban cán sự đảng UBND tỉnh, Đảng đoàn MTTQ Việt Nam tỉnh chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện đạt kết quả Chỉ thị; thường xuyên theo dõi và đôn đốc thực hiện Chỉ thị; định kỳ hàng năm tổng hợp, báo cáo tình hình, kết quả thực hiện về Ban Thường vụ Tỉnh ủy để theo dõi, chỉ đạo.