Trước tình hình lượng tích nước tại các hồ chứa đạt thấp (đặc biệt là hồ Tân Giang, Sông Biêu, Sông Trâu đạt rất thấp), ngành Nông nghiệp nhận định sản xuất vụ đông-xuân và năm 2020 gặp nhiều khó khăn, nguy cơ xảy ra hạn hán cao và thiếu nước.
Căn cứ vào dự báo tình hình khí tượng, thủy văn, nguồn nước trữ tại các hồ chứa trên địa bàn tỉnh và hồ Đơn Dương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) xây dựng 3 phương án sản xuất vụ đông-xuân ứng phó với diễn biến của thời tiết, cụ thể:
Phướng án 1: Trong điều kiện từ nay đến giữa tháng 1-2020, trên địa bàn tỉnh không có mưa, hoặc lượng mưa dưới 50mm, các hồ không có lượng nước bổ sung, sẽ thực hiện kế hoạch điều tiết nước phục vụ sản xuất tại khu tưới của 12/21 hồ chứa (hồ Sông Sắt, Trà Co, Phước Trung, Lanh Ra, Nước Ngọt, Thành Sơn, Cho Mo, Tân Giang, Sông Biêu, Suối Lớn, Bầu Ngứ, Núi Một), toàn bộ khu tưới của hệ thống Sông Pha, Nha Trinh, Lâm Cấm và một số vùng thuộc khu tưới đập nhỏ do các huyện quản lý, với tổng diện tích hơn 20.086 ha; trong đó, diện tích do Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi quản lý hơn 19.141 ha (gồm: lúa hơn 10.640 ha, màu 8.414,69 ha, thủy sản 85,78 ha), diện tích các địa phương quản lý 945 ha (gồm: lúa 480 ha, màu 465 ha).
Nông dân xã Phước Thái (Ninh Phước) cày đất chuẩn bị xuống giống lúa vụ đông - xuân 2019-2020.
Phướng án 2: Từ nay đến giữa tháng 1-2020, trên địa bàn tỉnh có lượng mưa bổ sung từ 50-100mm, dung tích các hồ chứa trên địa bàn tỉnh đạt từ 50-65% dung tích thiết kế, thì vụ đông-xuân sẽ thực hiện kế hoạch điều tiết nước phục vụ sản xuất tại khu tưới của 16/21 hồ chứa (trừ hồ Tà Ranh, Bầu Zôn, Ông Kinh, Mai Trai, CK7) toàn bộ khu tưới của hệ thống Sông Pha, Nha Trinh, Lâm Cấm và một số vùng thuộc khu đập tưới nhỏ, với tổng diện tích 23.351,42 ha; trong đó, diện tích do Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi quản lý 22.268,42 ha (gồm: lúa 12.648,76 ha, màu 9.529,09 ha, thủy sản 90,57 ha), diện tích do các địa phương quản lý 1.083 ha (gồm: lúa 480 ha, màu 603 ha)
Phướng án 3: Từ nay đến giữa tháng 1-2020 trên địa bàn tỉnh có mưa lớn đạt trên 100mm, dung tích các hồ chứa trên địa bàn tỉnh đạt trên 65% dung tích thiết kế, dung tích hồ Đơn Dương đạt trên 130 triệu m3 nước, thì vụ đông-xuân sẽ thực hiện kế hoạch điều tiết nước phục vụ sản xuất tại khu tưới của 19/21 hồ chứa (trừ hồ Mai Trai, CK7), toàn bộ khu tưới của hệ thống Sông Pha, Nha Trinh, Lâm Cấm và một số vùng thuộc khu tưới đập nhỏ, với tổng diện tích hơn 27.591 ha; Trong đó, diện tích do Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi quản lý hơn 26.479 ha (gồm: lúa 15.821,36 ha, màu 10.567,09 ha, thủy sản 90,57 ha), diện tích do các địa phương quản lý 1.112 ha (gồm: lúa 480 ha, màu 632 ha).
Bên cạnh xây dựng phương án sản xuất linh hoạt với tình hình thời tiết, Sở NN&PTNT cũng đã làm việc với lãnh đạo UBND các huyện, thống nhất kế hoạch chuyển đổi cây trồng ở vụ đông-xuân là hơn 591 ha; trong dó, diện tích chuyển đổi trên đất lúa kém hiệu quả hơn 383 ha, chuyển đổi trên đất khác 208 ha. Cụ thể: Huyện Thuận Nam 181 ha, Ninh Phước 70,2 ha, Thuận Bắc 50 ha, Ninh Hải 15 ha, Ninh Sơn 175 ha, Bác Ái 100 ha. Thực hiện 32 cánh đồng lớn (CĐL) với tổng diện tích 3.964,75 ha; trong đó, triển khai mới 8 cánh đồng/485 ha và mở rộng 565,86 ha diện tích liền kề của 24 CĐL đã xây dựng từ năm 2019 trở về trước lên 3.479,75 ha. Cụ thể: Ninh Phước 15 CĐL, tổng diện tích 2.348,5 ha; Ninh Sơn 3 CĐL, tổng diện tích 200 ha; Ninh Hải 5 CĐL, tổng diện tích 528,09 ha; Thuận Nam 4 CĐL, tổng diện tích hơn 594 ha, Thuận Bắc 5 CĐL, tổng diện tích 294,06 ha.
Nông dân xã An Hải (Ninh Phước) trồng ớt sử dụng tiết kiệm nước đạt hiệu quả kinh tế. Ảnh: Văn Nỷ
Đồng chí Phan Quang Thựu, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết: Để sản xuất vụ đông-xuân có hiệu quả, đơn vị đã đề nghị các địa phương chỉ đạo nông dân thực hiện gieo trồng theo đúng khung lịch thời vụ, thời gian xuống giống từ ngày 15-12-2019, kết thúc vào ngày 20- 1- 2020. Đơn vị cũng đã chỉ đạo Công ty TNHH MTV Khai thác công tình thủy lợi phối hợp với UBND các huyện, thành phố chủ động thực hiện kế hoạch điều tiết nước hợp lý, tiết kiệm, phù hợp với lịch sản xuất, cụ thể đến từng khu vực, xứ đồng. Tăng cường công tác nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy, đảm bảo điều tiết nước nhanh, kịp thời cho sản xuất. Củng cố, tăng cường hoàn thiện và duy trì các tổ hợp tác dùng nước để tham gia quản lý tốt và có hiệu quả nguồn tài nguyên nước. Giao Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật thường xuyên kiểm tra tình hình sâu bệnh; chủ động phối hợp với các địa phương triển khai CĐL, hướng dẫn nông dân áp dụng quy trình sản xuất “1 phải 5 giảm” trên cây lúa”. Trung tâm Khuyến nông tỉnh tăng cường công tác hướng dẫn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, xây dựng và nhân rộng các mô hình phù hợp với điều kiện hạn hán, như: Mô hình tưới tiết kiệm nước, mô hình xen canh, luân canh cây trồng có hiệu quả, áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP đối với một số cây trồng đặc thù như nho, táo, măng tây xanh.
Với sự chủ động vào cuộc đồng bộ của ngành chức năng, các cấp, tin tưởng sản xuất vụ đông –xuân thu được nhiều kết quả, tạo đà thắng lợi cho các vụ tiếp theo trong năm 2020.
Anh Tùng