Theo các nguồn tin trên, Quân đội Philippines ngày 31-1 đưa một máy bay “do Nhật Bản tặng” đến bãi cạn có tranh chấp do Trung Quốc kiểm soát trên Biển Đông và máy bay này không gặp phải sự cản trở của Trung Quốc.
Tin dẫn nguồn Bộ chỉ huy khu vực Bắc Luzon của quân đội Philippines cho biết máy bay Beechcraft King Air C90 bay ở độ cao chỉ khoảng 240 mét xung quanh khu vực bãi cạn Scarborough trong lần thực hiện nhiệm vụ đầu tiên của máy bay này do hải quân Philippines tiến hành. Máy bay phát hiện 4 tàu bảo vệ bờ biển Trung Quốc và 4 tàu cá Philippines trong khu vực.
Bộ chỉ huy quân đội Philippines tuyên bố “các phi công Philippines không nhận thấy thách thức nào của lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc”, khi nói đến việc các lực lượng Trung Quốc thường cảnh báo các tàu hoặc máy bay nước ngoài qua đài rằng họ đi vào lãnh thổ do Trung Quốc đòi hỏi chủ quyền và cần phải rời đi ngay lập tức.
Trước đó, trong tháng 1-2018, tàu khu trục Mỹ mang tên lửa dẫn đường tiến tới gần bãi cạn Scarborough để khẳng định tự do đi lại, đã vấp phải sự phản đối của Trung Quốc. Bắc Kinh cho biết sẽ tiến hành “các biện pháp cần thiết” để bảo vệ chủ quyền sau khi tàu USS Hopper đi vào khu vực 12 dặm hải lý của bãi Scarborough mà không được Mỹ cho phép.
Năm 2012, Trung Quốc kiểm soát bãi Scarborough. Đây là bãi cạn nhỏ, không có người ở, cách đảo chính Luzon của phía Bắc Philippines khoảng 200 km về phía Tây và cách Trung Quốc khoảng 600 km về phía Đông Nam. Bộ Chỉ huy vùng Bắc Luzon cho biết “sẽ sử dụng tất cả những nguồn lực sẵn có để bảo vệ lãnh thổ quốc gia … và khẳng định quyền chủ quyền đối với vùng biển Philippines”. Máy bay trên là 1 trong 5 chiếc Beechcraft do Nhật Bản trao tặng để giúp Philippines cải thiện năng lực giám sát và bảo vệ lãnh thổ. Hai chiếc đã được chuyển đến Philippines hồi tháng 3-2017 và số còn lại dự kiến sẽ được bàn giao trong năm nay. Tháng 3-2016, Nhật Bản và Philippines (đều gặp bế tắc trong các tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc) đã ký thỏa thuận cho phép Nhật Bản chuyển giao thiết bị và công nghệ quốc phòng cho Philippines. Liên quan đến động thái lần này của máy bay Philippines, ngày 1-2, tờ Philstar của Philippines đăng bài viết có tiêu đề “Sự gia tăng hiện diện của Trung Quốc được giám sát ở bãi cạn Scarborough”. Bài báo viết: “Trong sứ mệnh tuần tra đầu tiên trên bãi Panatag (Scarborough), máy bay của Hải Quân Philippines do Nhật Bản trao tặng đã giám sát sự hiện diện gia tăng của tàu Trung Quốc trong khu vực hiện nằm dưới sự kiểm soát của Trung Quốc, bất chấp thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Philippines”.
Đây là lần thứ hai Bộ chỉ huy vùng Bắc Luzon thuộc Lực lượng Vũ trang Philippines thực hiện sứ mệnh này trong vòng 2 tuần qua, trong bối cảnh gia tăng quan ngại về việc Trung Quốc củng cố quân sự ở vùng biển Tây Philippines (Biển Đông).
Báo dẫn lời chuyên gia an ninh cho biết do nằm quyền kiểm soát trên thực tế đối với bãi Panatag, nên Trung Quốc có thể xây dựng đảo trên bãi cạn này như những gì nước này đã làm trên các thực thể đất liền khác trong vùng biển tranh chấp để có thể củng cố việc kiểm soát lãnh thổ chiếm giữ.
Giới quan sát cho rằng việc hủy bỏ các căn cứ Mỹ ở Philippines hồi đầu những năm 1990 có lẽ khiến Trung Quốc có cơ hội để khẳng định yêu sách “đường 9 đoạn” trên Biển Đông, với sự hiện diện đầu tiên trên bãi Panganiban (Vành Khăn) năm 1995.
Trong khi đó, một tàu khu trục Nhật Bản dự kiến sẽ đến Manila vào ngày 2-2 trong chuyến thăm thiện chí 3 ngày, là một phần trong các sáng kiến cải thiện quan hệ giữa Hải quân Philippines và Lực lượng phòng vệ bờ biển Nhật Bản.
Theo TTXVN