Phiên họp thứ 35 của UBTVQH. (Ảnh: TTXVN)
Phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đã gửi tới các vị đại biểu Quốc hội, đồng bào và cử tri cả nước lời chúc sức khỏe, hạnh phúc trong năm mới.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho biết, phiên họp lần này sẽ tập trung thảo luận về các vấn đề xây dựng pháp luật nhằm tiếp tục triển khai thi hành Hiến pháp 2013 như: Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân; Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi)…
Trong buổi làm việc sáng nay, UBTVQH đã cho ý kiến về một số vấn đề lớn của dự thảo Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND). Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho biết, tại kỳ họp thứ 8 (tháng 11/2014), Quốc hội khóa XIII đã thảo luận, cho ý kiến về dự thảo Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND. Về cơ bản, ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội thống nhất với nhiều nội dung trong Tờ trình và dự thảo Luật. Bên cạnh đó, vẫn còn có ý kiến khác nhau về một số nội dung như: trách nhiệm của các cơ quan trong việc tổ chức bầu cử; Hội đồng bầu cử quốc gia; cơ cấu, thành phần và phân bổ đại biểu; các điều kiện thực hiện quyền ứng cử; vận động bầu cử và xác định kết quả bầu cử.
Về tiêu chuẩn của người ứng cử đại biểu; dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND, qua thảo luận, các đại biểu đề nghị cần quy định cụ thể về tiêu chuẩn của người ứng cử đại biểu ở trong dự thảo Luật nhằm nâng cao chất lượng đại biểu.
Theo UBTVQH, tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND đã được quy định tại Luật Tổ chức Quốc hội và dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (dự kiến sẽ trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9). Bởi vậy, việc quy định quá cụ thể, chi tiết các tiêu chuẩn ứng cử vô hình trung sẽ cản trở công dân thực hiện quyền bầu cử, ứng cử đã được Hiến pháp quy định. Để bảo đảm chất lượng, từng bước nâng cao hơn nữa năng lực, trình độ của đại biểu, thì các cơ quan, tổ chức, đơn vị được quyền giới thiệu người ra ứng cử cần đề cao trách nhiệm, chủ động sàng lọc, giới thiệu những ứng cử viên tiêu biểu, có độ tuổi thích hợp, có đủ tài, đủ đức để cử tri có điều kiện lựa chọn người thực sự xứng đáng làm đại biểu cho mình. Các cơ quan có thẩm quyền cần có hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn lựa chọn đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử HĐND từng cấp cũng như tiêu chuẩn riêng đối với người ứng cử để làm đại biểu hoạt động chuyên trách tại Quốc hội, HĐND để các cơ quan, tổ chức, đơn vị căn cứ vào đó phát hiện, giới thiệu được những ứng cử viên có chất lượng, kết hợp hài hòa, hợp lý giữa tiêu chuẩn với yêu cầu về cơ cấu thành phần đại biểu trong mỗi kỳ bầu cử.
Về dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND, UBTVQH đề xuất 2 phương án. Thứ nhất, giữ như quy định hiện hành về số lượng đại biểu thích đáng là đại biểu nữ, đại biểu là người dân tộc thiểu số (như đã thể hiện trong dự thảo Luật). Thứ hai là quy định rõ tỷ lệ tối thiểu đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND là nữ, là người dân tộc thiểu số (ví dụ như đại biểu Quốc hội là nữ đạt ít nhất là 30% tổng số đại biểu Quốc hội).
Qua thảo luận, nhiều đại biểu đề nghị quy định cụ thể về cơ cấu, thành phần và tỷ lệ phân bổ đại biểu là phụ nữ, người dân tộc thiểu số, đại biểu tái cử, người trẻ ngay trong Luật chứ không nên quy định có “số lượng thích đáng” như hiện nay.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước nêu quan điểm đồng tình với phương án 1 để tránh lãng phí nhân lực. Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cũng cho rằng, nên quy định giới hạn tỉ lệ thấp nhất, như không thấp hơn 35% và điều này được thể hiện luôn khi đưa danh sách ứng cử, đề cử để đảm bảo tỉ lệ.
Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai thì cho rằng, việc “bảo đảm một tỷ lệ thích đáng đại biểu là người dân tộc, đại biểu nữ" là không rõ ràng, vì có trở thành đại biểu hay không được quyết định bởi sự tín nhiệm của cử tri. Nếu quy định “cứng” tỷ lệ tối thiểu không khả thi, nhưng đảm bảo tỷ lệ ứng cử viên thì được; nếu giới thiệu được ứng cử viên tốt thì nhiều khả năng sẽ có đại biểu tốt, hợp cơ cấu.
Đồng tình với quan điểm trên, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh: Phải bảo đảm một tỷ lệ ứng cử viên theo cơ cấu, nhưng nên có mức "sàn", nếu tỷ lệ quá thấp so với yêu cầu thì phải coi là bầu cử không đạt yêu cầu.
Trước những ý kiến trên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho biết: Vấn đề cơ cấu, thành phần, phân bổ đại biểu sẽ được hướng dẫn cụ thể trong các đề án về tổ chức bầu cử, chuẩn bị nhân sự giới thiệu ra ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức bầu cử để bảo đảm sự linh hoạt cho mỗi kỳ bầu cử.
Về Luật Tổ chức Quốc hội vừa được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 8, Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng, hiện vẫn còn nhiều thủ tục tiến hành các công việc tại kỳ họp Quốc hội chưa được quy định cụ thể trong các văn bản hiện có và cần được tiếp tục sửa đổi, bổ sung, cụ thể hóa trong Nội quy kỳ họp Quốc hội. Do vậy, đề nghị Quốc hội xem xét sửa đổi, bổ sung một cách cơ bản, toàn diện Nội quy kỳ họp Quốc hội để quy định cụ thể về cách thức, trình tự, thủ tục làm việc của Quốc hội tại các kỳ họp Quốc hội.
Tại phiên họp, nhiều ý kiến cũng đề nghị UBTVQH chỉ đạo việc rà soát, chuẩn bị để xem xét, ban hành mới Nghị quyết quy định về các chế độ bảo đảm hoạt động của đại biểu Quốc hội và Đoàn đại biểu Quốc hội./.
Nguồn Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam